Γεγονότα καὶ Σχόλια: Φιλελευθερισμός και δεισιδαιμονία - Η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης

Φιλελευθερισμός και δεισιδαιμονία

Η συνεχιζόμενη συζήτηση για θέματα Παιδείας μας δίνει την αφορμή να δούμε κάπως εκτενέστερα μια συμπεπυκνωμένη διατύπωση, που περιλάβαμε σε σχόλιο του προηγουμένου φύλλου της Παρέμβασης. Στο σχόλιο εκείνο έγινε λόγος για την «ποικίλη νεοφιλελεύθερη δεισιδαιμονία», από την οποία πρέπει να προφυλαχθή η θρησκευτική συνείδηση των μαθητών.

Ας δούμε, λοιπόν, κατ’ αρχήν την σημασία των όρων «νεοφιλελευθερισμός» και «δεισιδαιμονία».

Ο Νεοφιλελευθερισμός, ως νέος Φιλελευθερισμός, στον νου των περισσοτέρων συνδέεται με την οικονομία, ενώ η δεισιδαιμονία με την θρησκεία. Κι όμως ο Φιλελευθερισμός έχει σχέση και με την θρησκεία. Άλλωστε ο τρόπος με τον οποίο κινείται ένας άνθρωπος στις οικονομικές του δραστηριότητες δεν είναι άσχετος με τις γενικότερες τοποθετήσεις του απέναντι σε όλες τις πτυχές της ζωής του, ακόμη και απέναντι στην ανάγκη του να θρησκεύη. Το Λεξικό Κοινωνικών Επιστημών της UNESCO μας πληροφορεί ότι «στον χώρο της θρησκευτικής σκέψεως ο Φιλελευθερισμός υπονοούσε την πίστη στο δικαίωμα των ανθρώπων να λατρεύουν [τον Θεό] κατά τον τρόπο και την μορφή που τους υπαγόρευε η συνείδησή τους• και σ’ αυτό συμπεριλαμβανόταν και το δικαίωμα να μην έχουν οποιαδήποτε λατρεία».

Από την άλλη μεριά η δεισιδαιμονία στις μέρες μας έφθασε να σημαίνη «τον παράλογο φόβο προς τον Θεό, φόβο που δεν έχει σχέση με την ευσέβεια» (Μπριτάνικα). Η, κατά το Λεξικό Μαμπινιώτη, «την παράλογη πίστη σε υπερφυσικές και μυστηριώδεις δυνάμεις». Η λέξη, βέβαια, δεν είχε πάντοτε κακή σημασία. Γι’ αυτό και ο απ. Παύλος, επαινώντας την θρησκευτικότητα των Αθηναίων, τους είπε: «κατά πάντα ως δεισιδαιμονεστέρους υμάς θεωρώ» (Πράξεις 17,22). Η λέξη σημαίνει τον φόβο του Θεού. Αναλόγως, λοιπόν, με τον Θεό που κανείς πιστεύει και την υγεία η την νοσηρότητα του φόβου από τον οποίο διακατέχεται, παίρνει καλή η κακή σημασία η λέξη. Ιστορικά, όμως, συνδεδεμένη πιο πολύ με την ειδωλολατρία και την μαγεία έφθασε στις μέρες μας να χρησιμοποιήται μόνο με την κακή της σημασία.

Η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης

Για μας τους Ορθοδόξους η θρησκεία συνδέεται με την δεισιδαιμονία. Κι αυτό γιατί ο Χριστιανισμός δεν είναι για μας θρησκεία με την μορφή που την βλέπουμε στην ειδωλολατρία η στις άλλες μονοθεϊστικές θρησκείες. Πριν απ’ όλα είναι Εκκλησία, που στρατεύεται στον κόσμο αυτό εμπνεόμενη και κατευθυνόμενη από το Ευαγγέλιο της Βασιλείας του Θεού.

Στις μέρες μας μια πανσπερμία δεισιδαιμονιών (ανατολικές θρησκείες, νεοπαγανιστικές οργανώσεις, αποκρυφιστικές ασκητικές και σατανιστικές λατρείες) προσφέρονται ως θρησκευτικές δυνατότητες στον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος μέσα στο πνεύμα του Φιλελευθερισμού, μπορεί να επιλέξη ο,τι θέλει και να το πιστεύση και να το λατρεύση, όπως ο ίδιος θέλει.

Είναι προφανές ότι η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνειδήσεως, που γίνεται με βάση την αποστολική και πατερική μας Παράδοση, προσφέρει στα παιδιά την δυνατότητα να κρίνουν σωστά και να μη βρεθούν εύκολα θύματα της ποικίλης δεισιδαιμονίας.

π.Θ.Α.Β.