Κύριο θέμα: Αλληλογραφία με τον Αρχιεπίσκοπο - Φωνή μέσα από τον πόνο για το μυστήριο του πόνου

Τους τελευταίους πέντε μήνες ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Χριστόδουλος δοκιμάζεται από την επώδυνη ασθένεια και όλοι παρακολουθούμε με συμπάθεια τον μεγάλο αγώνα του για την ζωή.

Η δημοσιογραφία που ασχολείται με την επικαιρότητα επιλέγει πως και τι θα προβάλη και πως θα ενημερώση τον λαό που δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιπέτεια του Αρχιεπισκόπου.

Στο θέμα αυτό, ο λαός φαίνεται να αφήνη κατά μέρος τα θέματα που σχετίζονται με τα λεγόμενα «πολιτικά» της Εκκλησίας, και δείχνει συγκινημένος με την προσωπική και εσωτερική αντιμετώπιση της ασθενείας εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου, που χαρακτηρίζεται από την ελπίδα, την καρτερία και την συνεχή αναφορά στο θέλημα του Θεού.

Πρόσφατα, και με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Οίδα άνθρωπον εν Χριστώ, βίος και πολιτεία του Γέροντος Σωφρονίου, του ησυχαστού και θεολόγου» ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Ιερόθεος επικοινώνησε γραπτώς με τον Μακ. Αρχιεπίσκοπο κ. Χριστόδουλο, για να του αποστείλη ένα αντίτυπο του βιβλίου και να του εκφράση τις ευχές και την συμπαράστασή του. Βρήκε επίσης την ευκαιρία να του υπενθυμίση την από παιδικής ηλικίας αφιέρωσή του στην Εκκλησία, αλλά και να μιλήση για τον πόνο, την αξία και την αντιμετώπισή του.

Ο Μακαριώτατος απήντησε στον Σεβασμιώτατο με την από 2 Νοεμβρίου ε.ε. πολύ συγκινητική, πνευματική και διδακτική επιστολή, που αναδεικνύει τον εσωτερικό του κόσμο, αλλά και διδάσκει, ιδιαιτέρως τους πάσχοντες συνανθρώπους μας.

Δημοσιεύουμε εν συνεχεία τις δύο αυτές επιστολές, γιατί πιστεύουμε ότι μπορούν να ωφελήσουν πολλαπλά τους αναγνώστες μας και δείχνουν την ουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που δεν μπορεί να περικλεισθή στις ειδήσεις των ΜΜΕ. Άλλωστε, οι «εκκλησιαστικές ειδήσεις» αναφέρονται στην συνάντηση του ανθρώπου με τον Θεό, δια του πόνου και δια της ασθενίας.

*

Η Επιστολή του Σεβασμιωτάτου προς τον Αρχιεπίσκοπο

Ναύπακτος, 29 Οκτωβρίου 2007

Μακαριώτατε,

Με την επάνοδό Σας εις τα ίδια, θα ήθελα να ευχηθώ ο Θεός να Σας δίνη δύναμη, υπομονή, έμπνευση και την κατ' άμφω υγεία.

Περνάτε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της ζωής Σας και απ' ο,τι βλέπω την αντιμετωπίζετε με ανδρεία και πίστη στον Θεό. Τα κηρύγματα που έχετε κάνει μέχρι τώρα, οι ποιμαντικές επισκέψεις στα Νοσοκομεία, η αγάπη Σας προς την Εκκλησία από την παιδική ηλικία, ο ζήλος Σας κατά την μοναχική και ιερατική διακονία και προ παντός η συμμετοχή Σας στις ευχαριστιακές συνάξεις, επηρέασαν τον ψυχικό Σας κόσμο, ο οποίος προβάλλεται αυτήν την περίοδο και εμπνέει τον λαό.

Πράγματι, τίποτε δεν χάνεται από τα βιώματα εκείνα που ζούμε σε έντονες πνευματικές και ψυχικές ανατάσεις. Οι έντονες προσευχές, έστω και μερικών στιγμών, δεν χάνονται, τις βρίσκουμε μπροστά μας και περνούν στην αιωνιότητα. Είμαι βέβαιος ότι αφιερώσατε τέτοιες στιγμές στον Θεό, κατά την εφηβική Σας ηλικία και τα μετέπειτα χρόνια, όπως στον Ιερό Ναό της Αγίας Ζώνης, στα Μετέωρα, στους Ναούς όπου λειτουργούσατε ως Διάκονος, Πρεσβύτερος και Επίσκοπος, αλλά και στην ήσυχη ατμόσφαιρα του κελλίου Σας.

Άλλωστε, όπως γνωρίζετε προσωπικά αυτήν την περίοδο, ο πόνος δεν είναι μια απλή ατομική δοκιμασία, αλλά μυστήριο που αποκαλύπτει άλλες πλευρές της ζωής, είναι μια κλήση για να βιώση κανείς τον λυτρωτικό πόνο του Χριστού, να βιώση το μυστήριο του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού. Γι' αυτό έλεγε ο Ντοστογιέφσκι: «Πάσχω-πονώ, άρα υπάρχω». Μέσα σε αυτήν την προοπτική πάντοτε μου έκανε εντύπωση ο λόγος του: «Αλήθεια, θέτω ένα μάταιο ερώτημα: Τι είναι προτιμότερο• η μέτρια ευτυχία η ο υψηλός πόνος;».

Η πείρα της Εκκλησίας έχει αποδείξει την μεγάλη σημασία των πειρασμών και του πόνου. Ο Μ. Βασίλειος γράφει: «Ως γαρ τους αθλητάς οι των αγώνων κάματοι τοις στεφάνοις προσάγουσιν, ούτω και τους Χριστιανούς η εν τοις πειρασμοίς δοκιμασία προς την τελείωσιν άγει εάν μετά της πρεπούσης υπομονής εν ευχαριστία πάση τα οικονομούμενα παρά του Κυρίου καταδεξώμεθα». Και ο άγιος Ισαάκ γράφει: «Θλίψις μικρά δια τον Θεόν γινομένη, κρείσσων εστί μεγάλου έργου, του αθλίπτως τελουμένου».

Επίκαιρος είναι και ο λόγος του αββά Ιωσήφ του Θηβαίου: «Τρία πράγματα εστιν έντιμα ενώπιον Κυρίου• όταν άνθρωπος ασθενή και προστίθενται αυτώ πειρασμοί και μετ' ευχαριστίας δέχεται αυτούς• το δε δεύτερον εστίν, όταν τις ποιή πάντα τα έργα αυτού καθαρά ενώπιον του Θεού, και μηδέν έχοντα ανθρώπινον• το δε τρίτον, όταν τις εν υποταγή καθέζηται πατρός πνευματικού και πάσιν αποτάσσηται τοις ιδίοις θελήμασιν• έχει δε ούτος ένα στέφανον περισσόν• εγώ δε την ασθένειαν ηρησάμην».

Εύχομαι και πάλιν ο Θεός να Σας δίνη υγεία, δύναμη, υπομονή, κυρίως έμπνευση.

Με την ευκαιρία αυτή Σας αποστέλλω το νέο βιβλίο μου για τον αείμνηστο Γέροντα Σωφρόνιο. Νομίζω ότι ο Γέροντας Σωφρόνιος θα Σας κρατήση καλή συντροφιά με τον γλυκύ του λόγο, όπως φαίνεται στα λόγια του, κυρίως στο δεύτερο μέρος του βιβλίου.

Μετά βαθυτάτου σεβασμού

+ Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος

*

Η απάντηση του Αρχιεπισκόπου προς τον Σεβασμιώτατο

Εν Αθήναις τη 2α Νοεμβρίου 2007

Σεβασμιώτατε και αγαπητέ εν Χριστώ αδελφέ κ. Ιερόθεε,

Έλαβον την επιστολήν σας και το νέο πόνημα για τον Γέροντα Σωφρόνιο και εκ βάθους καρδίας σας ευχαριστώ.

Πολλήν συγκίνησιν μου δώσατε με την ωραίαν και μεστήν θεολογικού στοχασμού επιστολήν σας την οποίαν με περισσήν αγάπην γράψατε προς την ταπεινότητά μου. Εγκύψατε στη δοκιμασία μου και αφήσατε και την ιδικήν σας διάθεσιν και σκέψιν να έλθει πλησίον μου τούτες τις μέρες και ώρες που με ταλαιπωρεί η ασθένεια. Οι ολόθερμες ευχαριστίες μου είναι πολλές και τω όντι οι γραμμές που διατυπώνετε όχι στο άψυχο χαρτί αλλά στην ψυχή μου αποτελούν για μένα στήριγμα και βακτηρία και βάλσαμο και στηριγμό ως του Κυρηναίου.

Δεν σας κρύβω ότι όλο αυτό το χρονικό διάστημα από τον μήνα Ιούνιο που εισήλθον για πρώτη φορά στο Αρεταίειον Νοσοκομείον έχω μίαν πνευματικήν μεταστροφήν μέσα μου. Νοιώθω ότι η δυσχερεστάτη αυτή ασθένεια είναι επίσκεψη του Θεού. Έχω την αίσθηση της φθαρτότητας και της θνητότητας του ανθρώπου. Ξέρω, είμεθα ταξιδιώτες μέσα στο πέλαγος της παρούσης ζωής και τώρα τα άγρια κύματα της ασθενείας κτυπούν. Όμως στο καράβι, Κυβερνήτης είναι ο Χριστός. Γι' αυτό «πέποιθα τω Κυρίω». Έχω βεβαίαν την εσωτερικήν πληροφορίαν ότι ο Θεός δεν μ' εγκατέλειψε, αλλ' είναι μετ' εμού τώρα πολύ περισσότερον ευρισκομένου εν θλίψει και μ' ενισχύει, μ' ενθαρρύνει, μου χαρίζει υπομονή, καρτερία, ολιγόστευση του πόνου, γλυκασμόν, παρηγορίαν και έκβασιν.

Ο μεγάλος Πονεμένος, ο Κύριος, ο Εσταυρωμένος είναι Εκείνος που με γεμίζει ελπίδα. Πόσο γλυκά ηχούν μέσα μου τα λόγια: «Αυτός τας ασθενείας ημών έλαβε και τας νόσους εβάστασε». Πραγματικά με την ασθένειά μου έχω εγκληματισθεί στο χώρο της θείας αγάπης και αρχίζω να καταλαβαίνω πόσο μεγάλο μυστήριο είναι ο πόνος. Τώρα δυσκολοερμήνευτες φράσεις της αγίας Γραφής, ακατανόητα και μυστηριώδη λόγια προσεγγίζονται κάπως καλλίτερα και καθίστανται πιο κατανοητά. Είναι των Παροιμιών: «Ώσπερ δοκιμάζεται εν καμίνω άργυρος και χρυσός ούτως εκλεκταί καρδίαι παρά Κυρίω». Είναι το ψαλμικόν: «Επικάλεσαί με εν ημέρα θλίψεως και εξελούμαί σε και δοξάσεις με». Είναι φοβερά τα λόγια του Αποστόλου των Εθνών Παύλου: «Ως λυπούμενοι, αεί δε χαίροντες», «Ον αγαπά Κύριος παιδεύει», «Καυχώμεθα εν ταις θλίψεσιν», «Εδόθη μοι σκόλοψ τη σαρκί» και το καταπληκτικόν «η γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται». Τα σκέπτομαι, τα μελετώ, τα ζω στη σάρκα μου. Έτσι θέλησε ο Θεός. Δεν αγανακτώ και δεν λέγω τι ουδέν. Ξέρω ο Θεός θέτει την θεϊκή Του σφραγίδα πάνω μου. Ισχύει ο λόγος της Φιλοκαλίας «Ον τρόπον μη θερμανθείς η μαλαχθείς ο κηρός επί πολύ, ου δύναται την επιτιθεμένην αυτώ σφραγίδα δέξασθαι, ούτως ουδέ άνθρωπος, εάν μη δια πόνων και ασθενειών δοκιμασθή, ου δύναται χωρήσαι της του Θεού αρετής την σφραγίδα». Προσεύχομαι, υπομένω, ελπίζω αλλά και δάκρυ αγάπης για τον παιδιόθεν Ηγαπημένον Νυμφίον της ψυχής μου τον Χριστόν αφήνω να κυλήσει καθ' εκάστην γι' Αυτόν και την αγίαν Του Εκκλησίαν.

Συνήθως το βαρύ φορτίο της ασθενείας, όπως η ιδική μου, γίνεται βαρύτερο όταν υπάρχει η αδιαφορία, η εγκατάλειψη, η μοναξιά. Δόξα τω Θεώ όμως δεν συμβαίνει αυτό. Τουναντίον, σύμπασα η σεπτή Ιεραρχία, ο Ιερός κλήρος, οι μοναχοί, οι μοναχές, ο πιστός και ευσεβής λαός του Θεού είναι κοντά μου. Τους ευχαριστώ. Και εσάς όλως ιδιαιτέρως.

«Εμαυτώ έδωκα Θεώ». Αυτός ο λόγος του πονεμένου θεολόγου, του Γρηγορίου, είναι τώρα και ο ιδικός μου αρχιεπισκοπικός λόγος. Εύχεσθε.