Skip to main content

Γεγονὸς καὶ Σχόλιο: Τό «ψηφιακό χάσμα» καί η τηλεόραση

Τά πράγματα μεταβάλλονται συνεχώς καί δέν μπορούμε νά παρακολουθούμε τήν ταχύτητα μέ τήν οποία αλλάζουν οι συνθήκες ζωής, αλλά καί τά διάφορα κοινωνικά δεδομένα. Στό σχόλιο αυτό θά εντοπισθή μιά τέτοια αλλαγή, πού δημιουργεί προβλήματα στήν ανάπτυξη τών παιδιών καί τήν αγωγή τους.

Παλαιότερα η ψυχολογία καί η παιδαγωγική έκαναν λόγο γιά τό χάσμα τών γενεών πού υπήρχε μεταξύ τών γονέων καί τών παιδιών. Κάθε γενιά προσδιορίζεται περίπου στά τριάντα χρόνια. Παρατηρούμε, λοιπόν, τεράστιες αλλαγές πού γίνονται σέ αυτά τά τριάντα χρόνια καί αυτό έχει συνέπειες στήν αγωγή τών παιδιών, από τήν άποψη ότι οι γονείς μεγάλωσαν μέ άλλες συνθήκες καί δέν μπορούν νά αντιληφθούν καί νά παρακολουθήσουν ή νά ερμηνεύσουν τά σύγχρονα δεδομένα μέσα στά οποία μεγαλώνουν τά παιδιά τους.

Σήμερα, όμως, δέν γίνεται λόγος μόνον γιά τό χάσμα τών γενεών, αλλά καί γιά τό λεγόμενο «ψηφιακό χάσμα». Η σύγχρονη τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ, τά σύγχρονα παιδιά μπορούν πιό εύκολα νά τήν χρησιμοποιούν, αλλά οι γονείς τους έχουν άγνοια αυτής τής εξέλιξης μέ συνέπεια νά μή μπορούν νά τά βοηθούν σωστά.

Αυτό τό εντοπίζει ο Δημήτρης Χριστάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδιατρικής καί Επιδημιολογίας, Διευθυντής τού Ινστιτούτου Υγείας Παιδιού στό Πανεπιστήμιο τού Σιάτλ Αμερικής. Λέγει σέ συνεντευξή του:

«Οι περισσότεροι γονείς δέν έχουν ιδέα από Ίντερνετ. Είναι αυτό πού αποκαλώ “τό νέο ψηφιακό χάσμα”, πού χωρίζει τούς γονείς καί τά παιδιά καί κάνει εξαιρετικά δύσκολο γιά τούς πρώτους νά παρακολουθούν τά παιδιά καί νά τά συμβουλεύουν πώς θά είναι ασφαλή on- line . Τό Ίντερνετ συνιστά πραγματικά ένα υπέροχο καί πανίσχυρο εργαλείο, πρέπει όμως νά χρησιμοποιείται μέ προσοχή» (Ελεύθερος Τύπος 1-2-2008).

Κάθε πράγμα καί κάθε εξέλιξη τής επιστήμης καί τής τεχνολογίας μπορεί νά χρησιμοποιηθή μέ καλό καί κακό τρόπο. Αυτό εξαρτάται από τήν ελευθερία τού ανθρώπου, από τίς γνώσεις, τήν ικανότητα καί τήν αγάπη τών παιδαγωγών.

Ο Καθηγητής, όμως, πού αναφέρθηκε έχει κάνει καί ανάλογες έρευνες γιά τήν τηλεόραση, παρακολουθώντας τόν γιό του πού σέ ηλικία δύο μηνών καθηλωνόταν μπροστά στήν τηλεόραση. Λέγει ότι, ενώ κατά τήν δεκαετία τού 1970 ένα παιδί άρχιζε νά παρακολουθή τηλεόραση στήν ηλικία τών 4 ετών, σήμερα τά παιδιά βλέπουν τηλεόραση στήν ηλικία τών 4 μηνών.

Η κακή χρήση τής τηλεοράσεως έχει διάφορες επιδράσεις στά παιδιά καί κυρίως «στή γνωστική καί κοινωνική τους ανάπτυξη». Ο Καθηγητής παρατηρεί: «Η έρευνά μου έχει δείξει ότι η τηλεόραση μπορεί νά καθυστερήσει τή γλωσσική ανάπτυξη καί νά οδηγήσει σέ διάσπαση προσοχής». Βέβαια, υπάρχουν καί μερικά προγράμματα τά οποία «βελτιώνουν αποδεδειγμένα τήν πνευματική καί κοινωνική ανάπτυξη τών παιδιών, ενώ άλλα τά κάνουν επιθετικά».

Τό συμπέρασμα τής έρευνάς του είναι ότι πρέπει νά γίνονται επιλογές από τούς μεγάλους γιά τό ποιά προγράμματα καί πόση ώρα θά παρακολουθούν τά παιδιά τηλεόραση, καί βεβαίως πρέπει τούς γονείς νά ανησυχούν «η κατάχρηση, η κακή καί η πρόωρη χρήση τών ΜΜΕ από τά παιδιά». Καί συνιστά: «Ένα παιδί δέν πρέπει νά περνά περισσότερο από μιά ώρα τήν ημέρα μπροστά από τήν οθόνη. Επίσης τά παιδιά δέν πρέπει νά βλέπουν καθόλου τηλεόραση πρίν από τήν ηλικία τών δύο ετών».

Τό πρόβλημα, όμως, είναι ότι η τηλεόραση στά περισσότερα σπίτια έχει γίνει τό αναγκαίο στοιχείο τών μεγάλων, ένα μόνιμο άψυχο μέλος τής οικογενείας, πού κάνει αισθητή τήν παρουσία του από τό πρωΐ μέχρι τό βράδυ στό σπίτι, ακόμη καί τότε πού απουσιάζουν τά άλλα μέλη, είναι ένα μόνιμο ναρκωτικό τών ιδίων τών γονέων. Πολλές φορές η τηλεόραση αντικαθιστά όλα τά άλλα μέλη τής οικογενείας. Καί έτσι τά παιδιά μεγαλώνουν μέσα σέ ένα τέτοιο περιβάλλον καί εθίζονται σέ αυτό τό ναρκωτικό. Ο ίδιος ο Καθηγητής λέγει: «Στό σπίτι μου δέν παρακολουθούμε καθόλου τηλεόραση τίς καθημερινές, μέ εξαίρεση κάποια ταινία πού βλέπουμε όλοι μαζί, κάθε Παρασκευή καί Σάββατο». Καί επιλέγει: «Στόχος καί επιθυμία μου είναι νά γίνει η τεχνολογία μιά θετική δύναμη στή ζωή τόσο τών παιδιών όσο καί τών οικογενειών μας».

Τό «νέο ψηφιακό χάσμα τών γενεών» αντιμετωπίζεται μέ σωστή ενημέρωση καί επιλεκτική χρήση τών νέων τεχνολογιών, κυρίως όμως μέ τό νά δίδουμε στά παιδιά πρότυπα ζωής, καί ισχυρά πνευματικά αντισώματα, πού θά αποτελούν τίς πνευματικές αντιστάσεις στά σύγχρονα δεδομένα καί σέ όσα έρχονται.

Ν.Ι.

ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΟ

  • Προβολές: 2667