Skip to main content

Δελτίον Τύπου της Ιεράς Συνόδου: «Η αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών των πιστών στα πλαίσια του μυστηρίου της ιεράς εξομολογήσεως» Ημερίδα για τους Πνευματικούς

Δελτίον Τύπου της Ιεράς Συνόδου

«Η αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών των πιστών στα πλαίσια του μυστηρίου της ιεράς εξομολογήσεως»  Ημερίδα για τους Πνευματικούς

Πραγματοποιήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2009, ημέρα Πέμπτη, με μεγάλη επιτυχία, στο Συνεδριακό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Ημερίδα για τους Πνευματικούς Πατέρες – Κληρικούς των Ιερών Μητροπόλεων Μακεδονίας με θέμα: «Η αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών των πιστών στα πλαίσια του μυστηρίου της ιεράς εξομολογήσεως».

Η ως άνω Ημερίδα πραγματοποίηθηκε κατόπιν σχετικής εγκρίσεως και ευλογίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ύστερα από σχετική πρόταση προς αυτήν του Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου, Προέδρου της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων. Την Ημερίδα παρακολούθησαν 150 και πλέον Κληρικοί.

Η όλη εκδήλωση ξεκίνησε στις 8:00 π.μ. με την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Την έναρξη των εργασιών της Ημερίδας έκανε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος και απηύθυνε σχετικό χαιρετισμό, καθώς και ευχαριστίες προς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο, για την ανταπόκρισή του στην εκδήλωση αυτή της Ιεράς Συνόδου και για την θερμή φιλοξενία των εργασιών της Ημερίδας. Ακολούθως, αναφέρθηκε στην προσφορά της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων κάνοντας παράλληλα την διάκριση μεταξύ της Ποιμαντικής Μέριμνας, που είναι έργο του κάθε Αρχιερέα, και του συμβουλευτικού έργου που προωθείται από την ως άνω Επιτροπή και γενικότερα από τον Επιτελικό Οργανισμό της Ιεράς Συνόδου. Ο Μακαριώτατος στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε, μεταξύ των άλλων, γύρω από την τεράστια σημασία του θέματος, υπογραμμίζοντας την θεραπευτική πτυχή της Ορθοδόξου παραδόσεως σε αντιδιαστολή με την ηθικιστική – δικανική αντίληψη της σχολαστικής θεολογίας. Κλείνοντας, αναφέρθηκε στην σημασία της ενορίας σήμερα ως «θεραπευτικής κοινότητας» με επίκεντρο και αναφορά το ιερό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και την σημασία της επιστήμης στην αντιμετώπιση των συγχρόνων προβλημάτων του ανθρώπου, και ευχήθηκε καλή επιτυχία για την έκβαση και την ευόδωση του σκοπού της Ημερίδας.

Ακολούθως, τον λόγο έλαβε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, ο οποίος είχε και τον ρόλο του Προέδρου και Συντονιστή της Ημερίδας. (Δημοσιεύουμε τον χαιρετισμό του στο παρόν τεύχος).

Τον λόγο έλαβε στην συνέχεια ο Σεβ. Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμος. Αφού εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς την Ιερά Σύνοδο για την επιλογή της στο να πραγματοποιηθή στην Ι. Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης η Ημερίδα αυτή και ιδιαίτερα με την φυσική παρουσία του Μακαριωτάτου, απηύθυνε τον χαιρετισμό του και προς όλους τους Συνέδρους.

Ακολούθως, απηύθυνε χαιρετισμό ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. καθηγητής κ. Ιωάννης Κογκούλης. Στο μήνυμά του τόνισε την σημασία που πρέπει να δίνη η Εκκλησία στα προβλήματα του «καθ’ όλου» ανθρώπου, αναφέρθηκε στην σύγχρονη τάση για «άναρχη αυτονόμηση» και ηδονή, καθώς και στον διακριτό και διακριτικό ρόλο που οφείλουν να έχουν οι Κληρικοί από τους ειδικούς επιστήμονες. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε εκ μέρους του στην διαφορετική προσέγγιση των προβλημάτων του συγχρόνου ανθρώπου από την Ορθοδοξία... Τέλος, επισήμανε τους κινδύνους της σύγχρονης τάσης της Κοινωνίας με την σταδιακή απομάκρυνση του Ι. Κλήρου από τα Σχολεία και τις εις βάρος του μαθήματος των θρησκευτικών επιθέσεις για την απομάκρυνσή του από την εκπαίδευση. Ένα μάθημα που τόσο απαραίτητο καθίσταται για την ψυχική και κοινωνική σφαίρα του ανθρώπου σήμερα.

Κατόπιν, ακολούθησε η Α Συνεδρία με πρώτη την εισήγηση του Αιδεσ. Πρωτ. π. Βασιλείου Καλλιακμάνη, καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, με θέμα: «Πνευματική Πατρότητα και Ποιμαντικές Αρχές». Έγινε αναφορά στην Αγιοπνευματική και Εκκλησιολογική σημασία της έννοιας του «Πνευματικού Πατέρα», καθώς και για το ποιοί κληρικοί δικαιούνται να φέρουν αυτόν τον τίτλο. Τονίσθηκε η σημασία των ποιμαντικών αρχών της «ακρίβειας» και της «οικονομίας», καθώς και των ιδιαιτέρων ποιμαντικών αρχών της «αναλογίας», της «ιστορικότητας» και της «ιδιαιτερότητας» του κάθε προσώπου. Τέλος, δόθηκε βάρος στον σκοπό της πνευματικής «χειραγωγήσεως», που δεν είναι άλλος από την καθοδήγηση του πιστού στην «εν Χριστώ ελευθερία», καθώς και στην χρεία του αρίστου συνδυασμού της Θεολογίας και της Ποιμαντικής.

Στη συνέχεια, ακολούθησε η δεύτερη εισήγηση του κ. Αλεξάνδρου Σταυρόπουλου, Ομότιμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: «Ο άνθρωπος σε κρίση – Περιστασιακή εξομολόγηση». Κατά την διάρκεια της εισήγησής του υπογραμμίστηκε ότι: Το μυστήριο της ιεράς εξομολογήσεως είναι χώρος πολυσυλλεκτικός […] από τους ανθρώπους που αντιλαμβάνονται κάποιο πρόβλημα που άπτεται της ψυχικής τους υγείας, είναι μεγάλο το ποσοστό αυτών που απευθύνθηκαν αρχικά στην Εκκλησία και ύστερα σε άλλες ειδικότητες […] Οι αιτίες και οι αφορμές που οδηγούν κάποιον σε μία περιστασιακή εξομολόγηση, είναι διάφορες και ποικίλες, και έχουν να κάνουν τόσο με τον ίδιό του τον εαυτό, όσο και με το περιβάλλον του […] η προσδοκία του προσφεύγοντος στην εξομολόγηση επικεντρώνεται στα αιτήματα της εγκάρδιας υποδοχής, της αποδοχής, της φιλικότητας και της αγάπης από μέρους των εκπροσώπων της Εκκλησίας. Χρειάζεται, λοιπόν, μια ανάλογη προετοιμασία του εξομολόγου, κατά τέτοιον τρόπον, που να εμπνέη εμπιστοσύνη στους προσερχομένους, καθώς και την πεποίθηση ότι κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του μέτρα και όρια, με αποτέλεσμα να ανακτηθή η χαμένη αυτοπεποίθηση του ατόμου.

Στην Β' Συνεδρία ακούσθηκε η εισήγηση του Δρ. Σταύρου Ι. Μπαλογιάννη, Καθηγητού της Νευρολογίας του ΑΠΘ, Διευθυντού της Α Νευρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, με θέμα: «Καταθλιπτικά στοιχεία και παρερμηνευτικές διαθέσεις οι οποίες είναι δυνατόν να επηρεάσουν το περιεχόμενο της Ι. Εξομολογήσεως στους νέους, στους ενήλικες και στους ηλικιωμένους». Μεταξύ των άλλων, τονίσθηκε ότι: Μεγάλος προβληματισμός παρέχεται επί όλων των παθολογικών διεργασιών, στις οποίες το επικρατούν νοσηρό στοιχείο δεν επιτρέπει την εκ μέρους του εξομολογουμένου έκθεση και κατάθεση των πραγματικών διαστάσεων των ψυχικών διεργασιών, αλλά άλλοτε παραβλέπονται και άλλοτε αλλοιώνονται. Οι ψυχολογικές τροποποιήσεις συναρτήσει της ηλικίας είναι δυνατόν εκ παραλλήλου να επηρεάσουν και το περιεχόμενο της Ιεράς Εξομολογήσεως και να οδηγήσουν σε μεγιστοποιήσεις και σχετικές παρερμηνείες των ψυχικών φαινομένων. Ο πνευματικός Πατέρας πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνη τα νοσηρά στοιχεία του εξομολογουμένου και να κατευθύνη καταλλήλως την προσέγγιση αυτού, σε τέτοιο σημείο ώστε η Ιερά Εξομολόγηση να αποκτήση διττή ψυχοθεραπευτική βαρύτητα.

Κατόπιν, ακολούθησε η εισήγηση του π. Αδαμαντίου Αυγουστίδη, Ψυχιάτρου – Θεολόγου και Λέκτορος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: «Εκκλησία και Ψυχική Υγεία». Μεταξύ των άλλων, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στα εξής σημεία: Η εξομολόγηση δεν στηρίζεται σε ορθολογικές τεχνικές γενικής χρήσεως και εφαρμογής, αλλά στον φωτισμό από το Άγιο Πνεύμα, τόσο του εξομολογουμένου, όσο και του Πνευματικού Πατρός. Η θεραπευτική δύναμη του μυστηρίου της μετανοίας δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου», αφού δεν στηρίζεται σε κτιστές μεθόδους, αλλά στις άκτιστες ενέργειες της Αγίας Τριάδος. Δεν είναι σωστό να γίνεται σύγχυση μεταξύ των κτιστών ανθρωπίνων ιαματικών μέσων και της θεραπευτικής κοινωνίας του κτιστού ανθρώπου με τις ζωοποιές άκτιστες ενέργειες του Θεού δια των μυστηρίων της Εκκλησίας. Καμιά ανθρώπινη «ψυχο – θεραπευτική» μέθοδος δεν μπορεί να θεωρηθή υποκατάστατο της εξομολόγησης, ούτε η εξομολόγηση επιτρέπεται να ευτελίζεται, κατανοούμενη και χρησιμοποιούμενη ως εναλλακτική θρησκευτικού τύπου «ψυχο–λογική» θεραπεία. Ακόμη και όταν κάποιος χρειάζεται και τις δυό, δεν θα πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ τους. Δεδομένου, όμως, ότι πολύ συχνά ζητούν τη συμβουλή του Πνευματικού άνθρωποι με σοβαρά «ψυχολογικά» προβλήματα, είναι σημαντικό ο ιερέας να μπορή να αναγνωρίση τα σημεία εκείνα, που υποδεικνύουν την παρουσία «ψυχοπαθολογίας» με την ιατρική έννοια του όρου, και να υποδεικνύη την ανάγκη ιατρικής ή ψυχολογικής βοήθειας. Ο εξομολογούμενος δεν αποπέμπεται, αλλά παραπέμπεται στον κατάλληλο ειδικό.

Στην συνέχεια, ακολούθησαν κατατοπιστικές απαντήσεις και διευκρινίσεις στις εύστοχες ερωτήσεις, τοποθετήσεις και απορίες των Συνέδρων, καθώς και εποικοδομητική συζήτηση επί των εισηγήσεων.

Τέλος, ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων, κατέληξε στις τελικές θέσεις ως τα πρώτα Συμπεράσματα της Ημερίδας, που είναι τα εξής:

  1. Ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματικό ον, αποτελείται από ψυχή και σώμα και παρατηρούνται επιδράσεις της ψυχής επί του σώματος και του σώματος επί της ψυχής. Επίσης, ο άνθρωπος δέχεται και διάφορες επιρροές από το περιβάλλον.
  2. Υπάρχουν πολλές ασθένειες, όπως πνευματικές -ψυχικές, ψυχολογικές, νευροβιολογικές και σωματικές. Μεταξύ αυτών υπάρχουν αλληλεπιδράσεις και ο διακριτικός και φωτισμένος Πνευματικός μπορεί να τις διακρίνη.
  3. Συνδέεται πολύ στενά ή Ποιμαντική με την Θεολογία, δηλαδή οι Ποιμένες της Εκκλησίας οφείλουν να θεολογούν και οι θεολόγοι πρέπει να ποιμαίνουν τον σύγχρονο άνθρωπο.
  4. Όταν βρισκόμαστε μπροστά σε έναν άνθρωπο με πνευματικά, νευρολογικά και ψυχολογικά προβλήματα, οφείλουμε να ενεργούμε με διάκριση. Αρχίζουμε την ποιμαντική με τις προϋποθέσεις που καθορίζει η διαχρονική παράδοση της Εκκλησίας, όπως εκφράστηκε στην Αγία Γραφή, τα κανονικά κείμενα των Τοπικών και Οικουμενικών Συνόδων, την πατερική διδασκαλία και την ποιμαντική πείρα. Όταν διακρίνουμε νευρολογικά-ψυχιατρικά προβλήματα, παραπέμπουμε τον άνθρωπο στους ειδικούς επιστήμονες ιατρούς, και παράλληλα συνεχίζουμε την πνευματική αγωγή.

Ευχαρίστησε και τον Πανοσ. Αρχιμ. π. Σπυρίδωνα Κατραμάδο, Γραμματέα της Επιτροπής για την υποδειγματική προετοιμασία της Ημερίδας εκ μέρους της Γραμματείας.

Οι εργασίες της Ημερίδας ολοκληρώθηκαν με την παράθεση εκ μέρους του Σεβ. Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου, ενός πλούσιου γεύματος προς όλους τους συνέδρους στις εγκαταστάσεις της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Σχολής Θεσσαλονίκης.

Εκ του Γραφείου Τύπου της Ιεράς Συνόδου

  • Προβολές: 2620