Skip to main content

Γεγονότα καὶ Σχόλια: Υβριδική θρησκευτικότητα - Θεολογία, προσευχή, θεραπεία

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

Υβριδική θρησκευτικότητα

Σέ ένα ενδιαφέρον από πολλές πλευρές άρθρο, τού Ν. Μουζέλη, πού δημοσιεύτηκε στό Βήμα (4.4.2010), γίνεται αναφορά στήν «επιστροφή τού Θεού» στίς σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, παρά τήν μεταπολεμική ταχεία ανάπτυξη τής εκκοσμίκευσης. Μέ κομβικό σημείο τόν Μάη τού 68, όπως επισημαίνεται στό άρθρο, «βλέπουμε στίς αναπτυγμένες δυτικές κοινωνίες τήν αναβίωση τού θρησκευτικού φαινομένου».

Βέβαια, ο Ν. Μουζέλης μιλώντας γενικά γιά θρησκευτικό φαινόμενο κινείται σέ ένα εξωορθόδοξο «οικουμενιστικό» πεδίο, μελετώντας τό θέμα από τήν σκοπιά τού κοινωνιολόγου.

Δέν φαίνεται στό άρθρο κάποια ιδιαίτερη γνώση τών διεργασιών πού συντελέστηκαν μεταπολεμικά στήν ελληνόφωνη ορθόδοξη θεολογία, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τήν σημαντική στροφή πρός τούς Πατέρες τής Εκκλησίας, καί κυρίως, τήν αναβίωση σέ κάποιο βαθμό τού ησυχασμού, ως ασκητικής θεραπευτικής πράξης καί θεολογίας.

Επισημαίνονται όμως στό άρθρο σημαντικά πράγματα, πού δείχνουν αφ’ ενός μέν τίς πνευματικές αναζητήσεις τού σύγχρονου δυτικού ανθρώπου, αφ’ ετέρου δέ τόν κυκεώνα τών θρησκευτικών αντιλήψεων πού τόν ελκύουν. Γι’ αυτό μιλά γιά συγκρητική «υβριδικής μορφής» στροφή πρός τό θείο.

Βασικές θέσεις πάντως τού άρθρου επιδέχονται ορθόδοξη ανάγνωση καί «ποιμαντική ανάλυση», γιατί δείχνουν ότι όλη αυτή η «υβριδική θρησκευτικότητα» είναι η απροσανατόλιστη πορεία μιάς αναζήτησης τού Θεού μέ ορθόδοξη αφετηρία.

Θεολογία, προσευχή, θεραπεία

Καταγράφουμε κάποιες από τίς επισημάνσεις τού Ν. Μουζέλη. Αναφερόμενος σέ δυτικούς χριστιανούς, γράφει: «...αρχίζουν νά δίνουν λιγότερο βάρος στή δογματική καί περισσότερο στή βιωματική, υπαρξιακή διάσταση τής πίστης... Τό βίωμα, μέσω κυρίως τής προσευχής, υπερισχύει τής αποδοχής ενός αριθμού μεταφυσικών θέσεων». Δηλαδή, η λογικοκρατία τής σχολαστικής θεολογίας θεωρείται ένα περιττό βάρος.

Εδώ χρειάζεται νά θυμίσουμε ποιός είναι γιά εμάς τούς Ορθοδόξους ο θεολόγος. Θεολόγος κατεξοχήν είναι ο θεόπτης, δηλαδή αυτός πού γνωρίζει προσωπικά τόν Θεό καί διηγείται στούς άλλους αυτό πού είδε στόν Θεό. Αυτή η εμπειρική γνώση συνδέεται άμεσα μέ τήν προσευχή. Η Ορθόδοξη θεολογία δέν είναι άσχετη μέ τήν προσευχή καί τήν «βιωματική, υπαρξιακή διάσταση τής πίστης». Κλασικός είναι ο λόγος τού οσίου Νείλου: «Ει θεολόγος εί, προσεύξη αληθώς. Καί ει αληθώς προσεύχη, θεολόγος εί». Ο θεολόγος τής παραδόσεώς μας «προσεύχεται αληθινά». Κι αυτός πού είναι ενταγμένος μέσα στήν παράδοση τού ησυχασμού –καί προσεύχεται αληθινά– είναι θεολόγος.

Ο Ν. Μουζέλης επίσης σημειώνει: «Στόν ενδοεκκλησιαστικό χώρο βλέπουμε μιά τάση (κυρίως μεταξύ τών απλών πιστών) συνδυασμού τής χριστιανικής πίστης μέ στοιχεία παρμένα από άλλες θρησκείες ή πνευματικές παραδόσεις». Αυτό είναι ένα συχνό φαινόμενο στίς ΗΠΑ καί σέ άλλες δυτικές κοινωνίες, αλλά εμείς πρέπει νά πούμε ότι δέν είναι ξένο καί στήν ελληνική κοινωνία, μέ τήν ανάπτυξη διαφόρων «χαλαρωτικών τεχνικών» γιόγκα καί διαλογισμού, στίς οποίες αποκρύπτεται τό θρησκευτικό στοιχείο καί προβάλλεται τό θεραπευτικό.

Αυτό είναι ένα σημείο πού δείχνει τήν μεγάλη αξία τής ασκητικής θεραπευτικής μεθόδου τού ησυχασμού, πού δέν είναι μόνο γιά κάποιους απομακρυσμένους ερημίτες, αλλά γιά όλους τούς ορθοδόξους Χριστιανούς, μέ τίς ανάλογες βέβαια προσαρμογές, ανάλογα μέ τόν τρόπο ζωής τού καθενός.

π.Θ.Α.Β.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

  • Προβολές: 2572