Κύριο ἄρθρο: Ὁ ταῦρος καὶ ἡ Εὐρώπη

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Καθὼς βαδίζουμε σὲ νέες ἐκλογές, γίνονται πολλὲς συζητήσεις γιὰ τὴν οἰκονομικὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατεῖ στὴν Ἑλλάδα καὶ τὶς σχέσεις της μὲ τὴν Εὐρώπη, στὴν ὁποία ἀνήκει καὶ ἀπὸ τὴν ὁποία ἐξαρτᾶ τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον της. Οἱ ἐπάλληλες συζητήσεις δημιουργοῦν σκέψεις, προβληματισμοὺς καὶ ὡς πρὸς τὸ μέλλον τῆς Πατρίδας μας καὶ ὡς πρὸς τοὺς πολῖτες της. Πρέπει νὰ δοῦμε τὶς σχέσεις μεταξὺ τῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς Εὐρώπης.

1. Ὁ ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Σύμφωνα μὲ τὴν μυθολογία ἡ Εὐρώπη ἦταν ἡ ἐρωμένη τοῦ Δία, ὁ ὁποῖος τὴν εἶχε ἀπαγάγει. Ὑπάρχουν πολλὲς παραδόσεις γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Ἡ βάση ὅλων αὐτῶν εἶναι ὅτι ἡ καταγωγὴ τῆς Εὐρώπης «ἀνάγεται σὲ μιὰ γενιὰ φοινικικῶν ἠρωϊκὼν μορφῶν ποὺ πολιτογραφήθηκαν νωρὶς στὸν ἑλληνικὸ χῶρο». Προκειμένου ὁ Δίας νὰ ἀπαγάγη τὴν Εὐρώπη μεταμορφώθηκε σὲ ταῦρο, πῆγε στὶς ἀκτὲς τῆς Τύρου ἢ τῆς Σιδώνας, ὅπου ἡ Εὐρώπη ἔπαιζε μὲ τὶς φίλες της. Μιὰ ἄλλη παράδοση λέγει ὅτι ὁ Δίας ἔστειλε ἕναν μυθικὸ ταῦρο ἀπὸ τὴν Κρήτη στὴν Τύρο, τὸν ὁποῖο δάνεισε ὁ Ποσειδῶνας, προκειμένου νὰ ἀρπάξη τὴν Εὐρώπη. Ἡ Εὐρώπη μάζευε λουλούδια μὲ τὶς φίλες της, ἐνθουσιάσθηκε ἀπὸ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ ταύρου, ξεπέρασε τὸν δισταγμὸ καὶ τὸν φόβο της, τὸν πλησίασε καὶ ἔπαιζε μαζί του, τὸν στεφάνωσε μὲ λουλούδια, ἀνέβηκε ἐπάνω του καὶ τότε ὁ ταῦρος-Δίας πέταξε πάνω ἀπὸ τὴν θάλασσα καὶ τὴν ἔφερε ἢ στὴν Κρήτη ἢ στὴν Θήβα. Ἡ παράδοση ποὺ ἀναφέρεται στὴν Κρήτη λέγει ὅτι ἡ Εὐρώπη γέννησε μὲ τὸν Δία τρεὶς γιούς, τὸν Μίνωα, τὸν Σαρπηδόνα καὶ τὸν Ραδάμανθυ. Πάντως, ἡ ἁρπαγὴ στὴν ἑλληνικὴ μυθολογία σχετίζεται μὲ μιὰ μορφὴ «ἱεροῦ γάμου».

Ὁ μῦθος εἶναι ἐκφραστικότατος. Ἡ Εὐρώπη δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ σήμερα θεωροῦμε ὡς Εὐρώπη, δηλαδὴ οἱ δυτικὲς Χῶρες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἠπείρου, ἀλλὰ συνδέεται μὲ τὴν Ἀνατολὴ καὶ τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ φῦλα. Ἐκφράζει ἕναν λαμπρὸ πολιτισμό, μὲ λεπτοτάτη παράδοση καὶ ἀρχοντικὴ συμπεριφορά, ἔχει σχέση μὲ ὅσα ἐκλεκτὰ στοιχεῖα διαθέτει τὸ περιβάλλον, διαθέτει ἁγνὰ αἰσθήματα καὶ ἀπονήρευτη διάθεση καὶ διακρίνεται ἀπὸ μιὰ φιλοσοφικὴ ἑρμηνεία τῆς ζωῆς. Δυστυχῶς, ὅμως, αὐτὸ τὸ κορίτσι παραπλανᾶται ἀπὸ μιὰ «μαγικὴ θεϊκὴ» δύναμη ποὺ συμπεριφέρεται ὡς ὄμορφος ταῦρος, ἀλλὰ διακρίνεται ἀπὸ τὴν πονηρία. Ἡ δύναμη αὐτὴ παντρεύεται τὴν ὡραία κόρη, χρησιμοποιῶντας τὴν μέθοδο τῆς ἁρπαγῆς.

Μπορεῖ νὰ γίνη ἀναφορὰ στὰ σύγχρονα γεγονότα, ἀφοῦ Εὐρώπη εἶναι ἡ Ἑλλάδα μὲ τὸν λαμπρὸ πολιτισμό, τὴν ἐκλεπτυσμένη φιλοσοφία, τὴν ξέγνοιαστη συμπεριφορά, ἡ ὁποία ὅμως «βιάζεται» καὶ ἁρπάζεται ἀπὸ τὴν ταυρικὴ δύναμη τῶν ἀγορῶν, τὴν σκοπιμότητα, τὴν ἐκμετάλλευση, τὴν ἀγριότητα. Σὲ αὐτὴν τὴν σχέση ἡ Ἑλλάδα θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχη τὸν πρῶτο λόγο μὲ τὸν πολιτισμό, τὴν φιλοσοφία, τὴν ὀρθόδοξη θεολογία ποὺ διαθέτει οἰκουμενικὸ πνεῦμα καὶ ἐσωτερικὴ πνευματικότητα. Ἂν καὶ τὰ καλύτερα στοιχεῖα τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ ἔχουν ἐπηρεασθῇ ἀπὸ τὴν ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ τὸν ὀρθόδοξο Χριστιανισμό, ἐν τούτοις ὅμως πολλὲς φορὲς τὰ στοιχεῖα αὐτὰ ἀναμειγνύονται στὴν Δύση μὲ τὴν δύναμη καὶ τὴν βιαιότητα τοῦ ταύρου, δηλαδὴ τῶν παθῶν.

Γιὰ νὰ ποῦμε τὴν ἀλήθεια ὅτι δὲν πρέπει καὶ ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες νὰ μαγευόμαστε ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς δυνάμεως καὶ νὰ ἀφήνουμε τὴν δύναμη τοῦ Πνεύματος. Αὐτὸ τονίζεται γιατί, ἡ πραγματικότητα διδάσκει ὅτι πολλοὶ καὶ ἀπὸ τοὺς συγχρόνους Ἕλληνες ἔχουν ἀλλοτριωθῇ, ἀφοῦ ἀντήλλαξαν τὴν ὀμορφιὰ τῆς δικῆς μας παράδοσης μὲ τὴν βία καὶ τὴν ἄλογη δύναμη τοῦ ταύρου, ποὺ σημαίνει ἀντικατέστησαν τὴν πνευματικότητα τοῦ πολιτισμοῦ τῆς μὲ τὴν ἀλογία τῶν συμφερόντων, τῶν σκοπιμοτήτων καὶ τῆς χρησιμοθηρικῆς ἀντιμετωπίσεως τῆς ζωῆς.

Πάντως, ἡ Ἑλλάδα εἶναι Εὐρώπη, δὲν χωρίζεται ἀπὸ αὐτὴν καὶ μάλιστα ἔδωσε στὴν σύγχρονη δυτικὴ Εὐρώπη νόημα, πολιτισμό, ποὺ διατηρεῖται ἀκόμη καὶ σήμερα, ἂν καὶ μὲ τὴν κάθοδο τῶν βαρβαρικῶν φύλων μεταξὺ 5ου καὶ 8ου αἰῶνος μ.Χ., ὅπως γράφει ὁ γάλλος καθηγητὴς Jacques Le Goff, ὅτι οἱ ρωμαϊκὲς μᾶζες τῆς δυτικῆς Εὐρώπης «ἐκβαρβαρίζονται». Ἡ φιλοσοφία, ἡ ἐπιστήμη, ἡ παιδεία, ἡ δημοκρατία κ.ἄ. τῶν δυτικῶν χωρῶν ἔχουν ἐπηρεασθῇ ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸ πολιτισμὸ ποικιλοτρόπως εἴτε ἀπὸ τοὺς προσωκρατικοὺς φιλοσόφους, εἴτε ἀπὸ τοὺς Ἴωνες φυσικούς, εἴτε ἀπὸ τοὺς κλασσικοὺς μεταφυσικοὺς εἴτε ἀπὸ τὴν ἐπικούρεια φιλοσοφία. Ἑπομένως, οἱ δυτικοὶ λαοὶ μᾶς χρωστοῦν πολλά. Οἱ ἄλλοι μποροῦν νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Εὐρώπη, ἀλλὰ ἡ Ἑλλάδα δὲν μπορεῖ νὰ τὸ κάνη, γιατί αὐτὴ εἶναι ἡ ἀληθινὴ Εὐρώπη.

2. ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Ἑρμηνεύοντας λίγο τὸν μῦθο, ἅς ἔλθουμε στὴν ὠμὴ πραγματικότητα τῆς σύγχρονης Εὐρώπης. Στὴν ἐποχή μας ὁ νέος Δίας μεταμορφώνεται σὲ ταῦρο καὶ δελεάζει τὴν Ἑλλάδα γιὰ νὰ κάνη ἕναν νέο «γάμο» καὶ γίνονται συμφωνίες-μνημόνια. Ὅμως εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὴν ἕως τώρα εὐημερία στὴν χώρα μας μὲ δανεικὰ μᾶς τὴν δίδαξε ἢ τὴν ἀνέχτηκε αὐτὸς ὁ νέος Δίας μὲ τοὺς δικούς του σκοπούς.

Πάντως, ἡ σχέση τοῦ νέου Δία καὶ τῆς Ἑλλάδος καθορίζεται ἀπὸ βασικὲς ἀρχὲς οἱ ὁποῖες πρέπει νὰ τηροῦνται, ὅπως γίνεται σὲ κάθε γάμο καὶ σὲ κάθε σχέση καὶ συναλλαγή.

Τελευταῖα διάβασα ἕνα ἐνδιαφέρον ἄρθρο τοῦ καθηγητοῦ Παναγιώτη Ἰωακειμίδη, ὁ ὁποῖος γνωρίζει πάρα πολὺ καλὰ τὰ εὐρωπαϊκὰ πράγματα (ΝΕΑ, 18-5-2012). Στὸ ἄρθρο αὐτὸ ἐπισημαίνει τὶς τρεὶς ἀρχὲς ποὺ ἐπικρατοῦν σήμερα στὴν Εὐρώπη, οἱ ὁποῖες πρέπει νὰ τηροῦνται ἀπὸ τὰ μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, ἂν θέλουν νὰ παραμένουν στὸν σχηματισμὸ αὐτό.

Ἡ πρώτη ἀρχὴ εἶναι «ὁ σεβασμὸς τῶν κανόνων τοῦ συστήματος». Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση στηρίζεται σὲ κανόνες, τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν Εὐρωζώνη. Οἱ κανόνες αὐτοὶ πρέπει νὰ τηροῦνται. Ὅμως, συνήθως ἡ Ἑλλάδα δείχνει ἀδυναμία νὰ λειτουργήση σύμφωνα μὲ τὸ εὐρωπαϊκὸ δίκαιο. Ἴσως καὶ ἐδῶ ὑπάρχει τὸ σύνδρομο τῆς ὡραίας κόρης-Εὐρώπης ποὺ παίζει ἀνέμελα μὲ τὰ λουλούδια, ἔχει ἕναν ἄλλο πιὸ φιλοσοφικὸ τρόπο ζωῆς, τὴν μάγεψε ὁ σύγχρονος ταῦρος καὶ τὴν ἅρπαξε, ὁπότε δὲν μπορεῖ νὰ συντονισθῇ μὲ τὸ μηχανοκρατικὸ σύστημα, στὴν λεγόμενη «εὐρωκρατία». Ἡ Ἑλλάδα ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἔνταξής της ἤθελε «ἐξαιρέσεις», «διαφοροποιήσεις» καὶ «μεταβατικὲς ρυθμίσεις». Συχνὰ χαρακτηρίζεται ὡς «ἐκκεντρικὴ Χώρα». Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ζητοῦσε «εἰδικὴ μεταχείριση» καὶ ἐμφανίζεται ὡς «εἰδικὴ περίπτωση».

Ἡ δεύτερη ἀρχὴ εἶναι ἡ «ἀμφίδρομη ἀλληλεγγύη». Βάσει τοῦ θεσμικοῦ συστήματος τῆς Ἑνώσεως πρέπει οἱ χῶρες-μέλη νὰ δείχνουν ἔμπρακτα τὴν ἀλληλεγγύη τους στὰ ἀσθενέστερα μέλη τοῦ συστήματος. Αὐτὴ ἡ ἀλληλεγγύη πρέπει νὰ εἶναι ἀμφίδρομη, ποὺ σημαίνει «ὅτι καὶ ἡ Ἑλλάδα ὀφείλει νὰ ἐπιδεικνύει ἀλληλεγγύη πρὸς τοὺς ἄλλους ἑταίρους της». Ὅμως, πολὺ συχνὰ παρατηρεῖται ὅτι ἡ Ἑλλάδα διαφοροποιεῖται «ἀπὸ τὶς ἀποφάσεις τῆς Ἑνώσεως πάνω σὲ κεντρικὰ θέματα τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς, ὁρισμένες φορὲς καθαρὰ γιὰ ἰδεοληπτικοὺς λόγους».

Ἡ τρίτη ἀρχὴ εἶναι ἡ «μὴ δαιμονοποίηση τῶν Ἑταίρων, τῶν ἄλλων Κρατῶν-μελῶν». Ἡ Κοινότητα ἔχει στόχο νὰ καλλιεργῇ τὴν ἑνότητα, νὰ ξεπερνᾶ τὶς ἀντιπαλότητες, τὶς προκαταλήψεις καὶ τὶς ἰδεοληψίες. Ἔτσι, οὔτε οἱ ἡγέτες τῶν δυτικῶν Κρατῶν πρέπει νὰ ἐπιτίθενται στὴν Ἑλλάδα, χρησιμοποιῶντας βαρεῖς χαρακτηρισμούς, ἀλλὰ οὔτε πρέπει νὰ γίνεται ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες πρὸς τοὺς Εὐρωπαίους ἡγέτες.

Ὅταν δὲν ἐφαρμόζωνται οἱ τρεὶς αὐτὲς βασικὲς ἀρχὲς δημιουργοῦνται προβλήματα. Οἱ Εὐρωπαῖοι ἡγέτες δὲν μποροῦν νὰ καταλάβουν τὴν Ἑλλάδα καὶ διάφορες ἐνέργειές τους «ἔχουν συσσωρεύσει κόπωση καὶ ὀργὴ γιὰ τὴ Χώρα». Ἀπὸ τὴν ἄλλη ὅμως πλευρὰ «ἡ Ἕνωση δὲν μπορεῖ νὰ ἐκφρασθεῖ μὲ θεσμικὰ συντεταγμένο τρόπο πάνω στὴν ἑλληνικὴ κρίση» καὶ γι’ αὐτὸ φλυαροῦν μερικὲς Πρωτεύουσες (ὅπως τὸ Βερολῖνο) «μὲ ἕναν κακόφωνο λόγο ποὺ κάνει τεράστια ζημιά». Γι’ αὐτὸ ὁ Παναγιώτης Ἰωακειμίδης συνιστᾶ: «Καιρὸς εἶναι οἱ Πρωτεύουσες "νὰ τὸ βουλώσουν" καὶ νὰ μιλήσουν συντεταγμένοι οἱ θεσμοί, ὅπως τὸ ἐπιβάλλει ἡ συνταγματικὴ τάξη τῆς Εὐρώπης».

Ἔτσι, στὴν σύγχρονη πραγματικότητα, στὸν νέο γῦρο μεταξὺ Δία καὶ Εὐρώπης πρέπει νὰ ὑπάρχη ἐκλογίκευση τῆς δύναμης καὶ σεβασμὸς στὴν Ἑλλάδα ποὺ ἔδωσε στοὺς δυτικοὺς λαοὺς τὸ ὄνομά της. Φυσικά, καὶ ἡ Ἑλλάδα πρέπει νὰ προσαρμοσθῇ στὴν νέα κατάσταση, γιὰ νὰ μὴ χάση τὸν ρόλο της.

3. Ἡ ΑΛΛΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Ἀφήνοντας τὴν ἑρμηνεία τοῦ ταύρου ποὺ ἐκφράζεται μὲ τὴν «ἁρπαγὴ» τῆς Εὐρώπης, μποροῦμε νὰ πᾶμε σὲ μιὰ ἀναγωγικὴ ἑρμηνεία, ποὺ ἔχει σχέση μὲ τοὺς Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι ζοὺν σὲ ἕναν κόσμο ἄκοσμο καὶ δὲν πρέπει νὰ χάσουν τὴν εὐγένεια τῆς ψυχῆς τους, ἂν καὶ μετέχουν στὰ κοινά.

Ὁ σύγχρονος «ταῦρος» τῆς δυνάμεως τοῦ κόσμου προσπαθεῖ νὰ μαγέψη τὴν «Εὐρώπη», δηλαδὴ τὸν Χριστιανὸ ποὺ ἀσχολεῖται μὲ τὰ ἄνθη τοῦ Παραδείσου, παίζοντας μὲ τοὺς φίλους τοῦ Χριστοῦ, καὶ νὰ τὸν ἀρπάξη γιὰ νὰ τὸν χρησιμοποιήση στὶς δικές του ἐπιδιώξεις. Ὅμως, οἱ Χριστιανοὶ δὲν πρέπει νὰ ἀποπλανῶνται, νὰ «βιάζονται» ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου. Βεβαίως, ὅλοι ζοῦμε σὲ μιὰ ἰδιαίτερη Πατρίδα καὶ πρέπει νὰ ἐνδιαφερόμαστε γιὰ ὅλα τὰ προβλήματα ποὺ τὴν ἀπασχολοῦν. Δὲν εἴμαστε οὔτε ἀπάτριδες οὔτε μονοφυσίτες γιὰ νὰ ἀρνούμαστε τὴν ἱστορία καὶ τὸ παρόν, ἀλλὰ δὲν μποροῦμε καὶ νὰ «βιαζόμαστε» ἀπὸ τὶς κοσμικὲς δυνάμεις καὶ νὰ αἰχμαλωτιζόμαστε ἀπὸ αὐτές.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δὲν ἀρνήθηκε τὰ ἱστορικὰ δεδομένα τῆς ἐποχῆς του, ἔζησε μέσα σὲ αὐτά, ἀλλὰ τὰ ἀντιμετώπισε θεολογικά, μὲ ἄλλο πνεῦμα καὶ τελικὰ τὰ ὑπερέβη. Ἔδινε ὁδηγίες στοὺς Χριστιανοὺς νὰ σέβωνται τὸ status quo τῆς ἐποχῆς τους, τοὺς παρήγγειλλε νὰ προσεύχωνται γι’ αὐτοὺς ποὺ βρίσκονται στὴν ἐξουσία, ἀλλὰ τελικὰ τοὺς συνιστοῦσε νὰ ἀποβλέπουν σὲ μιὰ ἄλλη ζωή. Ἔγραφε: «ἡμῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καὶ σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν», ὁ ὁποῖος θὰ μεταμορφώση τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως «εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ δύνασθαι αὐτὸν καὶ ὑποτάξαι αὐτῶ τὰ πάντα» (Φίλ. γ', 20-21). Ἐπίσης, γράφοντας μέσα ἀπὸ τὴν φυλακὴ στοὺς Κολασσαεὶς τοὺς ἔλεγε: «Εἰ οὔν συνηγέρθητε τὼ Χριστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε, οὗ ὁ Χριστὸς ἐστιν ἐν δεξιὰ τοῦ Θεοῦ καθήμενος, τὰ ἄνω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς» (Κόλ. γ', 1-2). Καὶ ὁ ἴδιος Ἀπόστολος στὴν ἐπιστολὴ τοῦ πρὸς Ἑβραίους γράφει: «τοίνυν ἐξερχώμεθα πρὸς αὐτὸν ἔξω τῆς παρεμβολῆς τὸν ὀνειδισμὸν αὐτοῦ φέροντες οὐ γὰρ ἔχομεν ὦδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἐβρ. ἰγ', 13-14). Ὅλοι οἱ ἅγιοι καὶ ἰδίως οἱ μάρτυρες θυσίασαν καὶ τὴν ζωή τους γιὰ νὰ ζήσουν στὴν «μέλλουσαν» καὶ ὄχι στὴν «μένουσαν πόλιν».

Ὁ ἀνώνυμος συγγραφέας τῆς πρὸς Διόγνητον ἐπιστολῆς (2ος αἰῶνας μ.Χ.), παρουσιάζοντας τὴν νοοτροπία τῶν Χριστιανῶν τῆς ἐποχῆς του, γράφει: «Πατρίδας οἰκοῦσιν, ἀλλ’ ὡς πάροικοι μετέχουσι πάντων ὡς πολῖται, καὶ πὰνθ’ ὑπομένουσιν ὡς ξένοι πᾶσα ξένη πατρὶς ἐστιν αὐτῶν, καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη... Ἐπὶ γῆς διατρίβουσιν, ἀλλ’ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται. Πείθονται τοὶς ὡρισμένοις νόμοις, καὶ τοὶς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόμους».

Ζοῦμε σὲ ἰδιαίτερες Πατρίδες, τὶς ἀγαπᾶμε, ἐνδιαφερόμαστε γιὰ τὸ σπίτι μας, ἀλλὰ δὲν πρέπει ἡ ψυχή μας νὰ αἰχμαλωτίζεται ἀπὸ τὸν σύγχρονο ταῦρο τοῦ κόσμου. Πρέπει νὰ ζοῦμε τὴν πνευματικὴ ἐλευθερία ἀπὸ τὸ κοσμικὸ σύστημα, καὶ τελικὰ δὲν πρέπει νὰ μᾶς ὑποδουλώνη τὸ σκληρὸ καὶ μερικὲς φορὲς ἀπάνθρωπο πνεῦμα τοῦ κόσμου. Δὲν πρέπει νὰ μαγευόμαστε ἀπὸ τὴν δική του ὀμορφιά, γιατί γρήγορα θὰ ταπεινωθοῦμε ἀπὸ τὴν βιαιότητα καὶ τὴν ἀγριότητά του.

Ὁ ἑλληνικὸς μῦθος τῆς ἁρπαγῆς τῆς Εὐρώπης ἀπὸ τὸν Δία ποὺ μεταμορφώθηκε σὲ ταῦρο ἔχει μεγάλη σχέση μὲ τὴν σύγχρονη πραγματικότητα, ποὺ δηλώνει ὅτι ὁ σύγχρονος «ταῦρος» δὲν μπορεῖ νὰ γίνη Εὐρώπη, ὅσα μέσα καὶ ἂν χρησιμοποιήση, ἂν σπάση τὸν δεσμό του μὲ τὴν ἀληθινὴ Εὐρώπη, τὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ καὶ τὸ δικό μας πνεῦμα πρέπει νὰ παραμείνη ἐλεύθερο ἀπὸ τὴν πονηρία κάθε ἄλογης ἁρπαγῆς.–