Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Πίστις, Ἐλπίς, Ἀγάπη καὶ Σοφία, 17 Σεπτεμβρίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Οἱ τρεῖς Μάρτυρες, ἡ Πίστις, ἡ Ἐλπίς καί ἡ Ἀγάπη, εἶναι θυγατέρες τῆς Ἁγίας Σοφίας, ὅπως ἀκριβῶς καί οἱ ἀρετές τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδας καί τῆς ἀγάπης εἶναι τέκνα τῆς σοφίας, τῆς ἀληθινῆς σοφίας τῆς “ἄνωθεν κατερχομένης”, πού γεννᾶ τόν φόβο τοῦ Θεοῦ• “ἀρχή σοφίας φόβος Κυρίου”.

Οἱ τρεῖς κόρες τῆς Ἁγίας Σοφίας, δώδεκα, δέκα καί ἐννέα ἐτῶν ἀντίστοιχα, εἶχαν ὅλες τίς ἀρετές, ὅπως τό δηλώνουν καί τά ὀνόματά τους, ἤσαν γεμάτες ἀπό πίστη καί ἐλπίδα στόν Χριστό καί ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Ἀλλά καί ἡ μητέρα τούς ἦταν ὄνομα καί πράγμα Σοφία. Κατεῖχε τήν ἀληθινή ἀγάπη πού εἶναι ἀνώτερη ἀπό τήν φυσική ἀγάπη, τό λεγόμενο μητρικό φίλτρο, γι’ αὐτό καί ἀπέβλεπε στό πνευματικό συμφέρον τῶν παιδιῶν της. Τά ἐνθάρρυνε νά προχωρήσουν στόν θάνατο γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, γνωρίζοντας πῶς ἔτσι τούς ἐξασφαλίζει τήν ἀληθινή ζωή, ἀφοῦ “δίκαιοι εἰς τόν αἰώνα ζώσι” (Σόφ. Σολομ. 5,1).

Ὁ τρόπος συμπεριφορᾶς τῆς Ἁγίας Σοφίας δείχνει τό μέτρο τῆς ἀγάπης πρός τά παιδιά, τά ὁποῖα δέν εἶναι κτῆμα τῶν γεννητόρων τους, ἀλλά ἔμψυχα καί λογικά δῶρα τοῦ Θεοῦ πρός τούς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι εἶναι συνεργάτες τοῦ Θεοῦ στό ἔργο τῆς δημιουργίας. Ἡ ἀληθινή ἀγάπη εἶναι ἀνιδιοτελής καί δέν ζητᾶ ἀνταλλάγματα, δέν περιμένει ἀνταπόδοση. Ἀγαποῦμε τά παιδιά ἐπειδή ἀγαποῦμε τόν Θεό πού μᾶς τά ἔδωσε καί αὐτά θά μᾶς ἀγαποῦν ἀληθινά ἄν τά ἔχουμε μάθει νά ἀγαποῦν τόν Θεό. Ἐν ὀνόματι τῆς ἀγάπης δέν πρέπει νά παραβιάζεται ἡ ἐλευθερία τῶν παιδιῶν, ἀλλά οὔτε καί ἀληθινή ἐλευθερία μπορεῖ νά ὑπάρξη χωρίς τήν ἀγάπη. Μιά ἀγάπη χωρίς ἐλευθερία εἶναι δικτατορία, καί μιά ἐλευθερία χωρίς ἀγάπη εἶναι ἀναρχία. Αὐτό πού ἀγγίζει τήν καρδιά τῶν παιδιῶν, περισσότερο ἀπό τά λόγια, εἶναι ἡ προσευχή γι’ αὐτά καί τό σωστό παράδειγμα.

Παιδιά πού ἔχουν βιώσει στό οἰκογενειακό περιβάλλον τήν ἀληθινή ἐλευθερία καί τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, ἔχουν μάθει νά ἀγαποῦν καί νά προσφέρουν ἁπλόχερα χωρίς διακρίσεις. Τό ἀντίθετο συμβαίνει μέ παιδιά πού ἔχουν στερηθεῖ τήν ἀγάπη ἤ τήν ἐλευθερία. Γίνονται αὐταρχικά, ἀντιδραστικά, ἀντικοινωνικά, κλεισμένα ἑρμητικά στόν ἐααυτό τους, ἐπιθετικά καί καχύποπτα. Τόν σεβασμό στήν ἐλευθερία τῶν ἄλλων διδάσκει ὁ Ἴδιος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος προίκισε τόν ἄνθρωπο μέ τό αὐτεξούσιο καί σέβεται ὅσο κανείς τήν ἀνθρώπινη ἐλευθερία.

Ἡ Ὀρθόδοξη ἀγωγή βοηθᾶ στό ξεπέρασμα τῶν ὅποιων προβλημάτων καί δυσκολιῶν τῆς ζωῆς, χωρίς νά δημιουργοῦνται ἤ νά παραμένουν στήν ψυχή ἀποθημένα πού ὁδηγοῦν, ὄχι σπάνια, σέ δυσάρεστες καταστάσεις. Πολλοί γονεῖς, δυστυχῶς, “βγάζουν” τά ἀποθημένα τους στά παιδιά τους. Ὅ,τι ἀπέτυχαν νά κάνουν ἤ νά γίνουν στήν ζωή τους, θέλουν νά τό κάνουν ἤ νά γίνουν αὐτά καί προσπαθοῦν μέ κάθε τρόπο νά τούς τό ἐπιβάλουν παραβιάζοντας ἔτσι κάθε ἔννοια ἐλευθερίας καί δημοκρατίας, ἀφοῦ ἡ δημοκρατία ἤ ἡ δικτατορία εἶναι τρόπος ζωῆς καί καθημερινῆς συμπεριφορᾶς. Ἡ Ἁγία Σοφία ἦταν δημοκράτισσα μέ ὅλη τήν σημασία τῆς λέξεως. Ἐνθαρρύνει καί προτρέπει χωρίς νά ἐπιβάλλη. Γνωρίζει ὅτι κόρες τῆς ἀνήκουν στόν Θεό καί Τοῦ τίς προσφέρει. Μπροστά στήν ἀγάπη Τοῦ ξεπερνᾶ τόν μητρικό πόνο. Πιστεύει στήν αἰώνια ζωή καί ζῆ μέ τήν ἐλπίδα τῶν μελλόντων ἀγαθῶν. Χωρίζεται προσωρινά ἀπό τά παιδιά της γιά νά ξανασμίξη μέ αὐτά στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Πῆγε πάνω ἀπό τόν τάφο τους καί παρακαλοῦσε τόν Θεό νά τήν πάρη, γιά νά εἶναι μαζί τους. Εἶχε τήν βεβαιότητα ὅτι τά παιδιά τῆς ὑπάρχουν, εἶναι ζωντανά καί θά τά συναντήση, θά τά ξαναδῆ.

Ὅσοι εἶναι σκληροί μέ τούς σημερινούς νέους νομίζω ὅτι τούς ἀδικοῦν. Οἱ νέοι σήμερα, σύμφωνα καί μέ μαρτυρίες πολλῶν παιδαγωγῶν καί ἄλλων πού ἀσχολοῦνται μέ τήν νεότητα, εἶναι πιό εἰλικρινεῖς καί εὐθεῖς ἀπό τούς νέους παλαιοτέρων ἐποχῶν. Ἡ βίαιη, σέ ὁρισμένες περιπτώσεις, συμπεριφορά τους, καθώς καί οἱ ἀκραῖες ἀντιδράσεις τους, πιστεύω ὅτι ὀφείλονται στό ὅτι ζητοῦν ἀπό τήν κοινωνία εὐαισθησία, ἀγάπη καί εἰλικρίνεια καί ἀντί αὐτῶν συναντοῦν σκληρότητα, ἀναλγησία καί ὑποκρισία. Ὅπου συναντοῦν ἀνθρωπιά καί καλωσύνη γίνονται ἄλλοι ἄνθρωποι καί ἔχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα.

Ἡ Πίστις, ἡ Ἐλπίς καί ἡ Ἀγάπη ἤσαν ἄξια τέκνα ἐνδόξου Μητρός. Γαλουχήθηκαν μέ τό ἄδολο γάλα τῆς πίστης, τῆς ἐλπίδας καί τῆς ἀγάπης στόν Θεό, γι’ αὐτό καί πέτυχαν νά πραγματώσουν τόν σκοπό τῆς ζωῆς τους, τό εὖ ζῆν, δηλαδή, τό “σύν Χριστῷ εἴναι” στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὅπου ζωή ἀτελεύτητος.