Γράφτηκε στις .

Συνέντευξη στὴν Κατερίνα Μπακογιάννη γιὰ τὴν «Καθημερινή»: «Ἡ ὀρθὴ πίστη πρέπει νὰ συνδέεται μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ἐλευθερία»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου


Ἐν ὄψει τῶν ἑορτῶν τοῦ Πάσχα, ἡ δημοσιογράφος τῆς Ἐφημερίδος «Καθημερινή» Κατερίνα Μπακογιάννη, ἦρθε στήν Ναύπακτο γιά νά λάβη συνέντευξη ἀπό τόν Σεβ. Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεο.
2014-04-13Ἡ συζήτηση μέ τήν δημοσιογράφο κράτησε πάνω ἀπό μιάμιση ὥρα. Μερικά ἀποσπάσματα ἀπό τήν συζήτηση αὐτή ἀποτέλεσαν συνέντευξη πού δημοσιεύθηκε στήν πασχαλινή ἔκδοση τοῦ Περιοδικοῦ «Κ» τῆς Καθημερινῆς (19-20 Ἀπριλίου 2014), ὑπό τόν τίτλο «Ἡ ὀρθή πίστη πρέπει νά συνδέεται μέ τήν ἀγάπη καί τήν ἐλευθερία», τήν ὁποία ἀναδημοσιεύουμε κατωτέρω.

* * *
«Ἕνας πεφωτισμένος καί πολυγραφότατος Ἀρχιερέας, ἀπό τούς κορυφαίους θεολόγους τῆς Ἐκκλησίας, μιλάει γιά τήν σημασία τῆς πίστης σέ δύσκολους καιρούς, ἀλλά καί γιά «καυτά» ζητήματα -ἀπό τίς σχέσεις μέ τό κράτος μέχρι τήν ἀνέγερση τοῦ τζαμιοῦ στήν Ἀθήνα.
Ἡ συνάντηση μέ τόν Μητροπολίτη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεο ἔγινε στίς ἀρχές τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας μέ ἀφορμή....τό Πάσχα. Τό κεντρικό ἐρώτημα γύρω ἀπό τό ὁποῖο περιστράφηκε ἡ συζήτηση ἦταν πῶς ἀντιμετωπίζει ἡ Ἐκκλησία τό φαινόμενο τῶν Χριστιανῶν Ὀρθοδόξων «στά χαρτιά»: ὅλων ἐκείνων πού συρρέουν στόν Ἐπιτάφιο καί στήν Ἀνάσταση χωρίς πραγματικά νά πιστεύουν.
Ὁ κ. Ἱερόθεος, κατά κόσμον Γεώργιος Βλάχος, γεννήθηκε στά Ἰωάννινα τό 1945 καί ἀποφοίτησε μέ ἄριστα ἀπό τήν Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης τό 1968. Τό 1971 χειροτονήθηκε διάκονος καί ὑπηρέτησε ὡς ἱεροκήρυκας, ἀρχικά στήν Ἔδεσσα καί ἀργότερα στήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν ἐπί Σεραφείμ. Μητροπολίτης χειροτονήθηκε τόν Ἰούλιο τοῦ 1995. Ἔχει συγγράψει 82 βιβλία μέ θεολογικό καί κοινωνικό περιεχόμενο. Διετέλεσε ἐπανειλημμένως ἐκπρόσωπος Τύπου τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου καί τῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί σήμερα εἶναι πρόεδρος τῆς Συντονιστικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τοῦ Τύπου καί Δημοσίων Σχέσεων».
*
-Γιά τούς περισσότερους Ἕλληνες τό Πάσχα εἶναι παράδοση ἢ θρησκευτική ἑορτή;
Δέν μπορῶ νά ξέρω τί γίνεται στόν ἐσωτερικό κόσμο κάθε ἀνθρώπου. Ἐξαρτᾶται ἀπό τό πῶς ἀντιμετωπίζει τόν Χριστιανισμό: ὡς παράδοση, ὡς ἤθη καί ἔθιμα, ὡς φολκλόρ, ὡς θρησκευτική ζωή, ὡς ἐκκλησιαστική ζωή, ὡς ὑπαρξιακό γεγονός γιά νόημα ζωῆς.

-Δέν θά ἦταν καλύτερα γιά τήν Ἐκκλησία νά κάνη ἕνα …ξεκαθάρισμα στούς καταλόγους της ἀπό τό νά τονίζη ὅτι ἡ συντριπτική πλειονότητα τῶν Ἑλλήνων εἶναι Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι;
Δέν ὑπάρχουν κατάλογοι. Διότι μέσα στήν Ἐκκλησία δέν ὑπάρχουν ἀποκλεισμένοι - ἐκτός ἐάν ὑπάρχουν εἰδικοί λόγοι ἀπό τίς ἀποφάσεις τῶν ἐκκλησιαστικῶν δικαστηρίων- οὔτε δεδομένοι. Ξέρουμε βέβαια ποιοί βαπτίζονται, ἀλλά αὐτό δέν παίζει οὐσιαστικό ρόλο στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας.

-Γιατί ὄχι;
Γιατί δέν θέλουμε νά ποῦμε ὅτι αὐτοί εἶναι Χριστιανοί καί οἱ ἄλλοι δέν εἶναι. Προσωπικά μέ συγκινεῖ ἡ ἱστορία τοῦ νυχτερινοῦ μαθητή. Αὐτοῦ, δηλαδή, πού παρουσιάζεται ὡς ξένος μέ τήν Ἐκκλησία, ἐνῶ τό βράδυ στό σπίτι του κλαίει μυστικά καί προσεύχεται στόν Θεό. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι δέν μποροῦμε νά προσδιορίσουμε τούς ἀνθρώπους μέ ἐξωτερικά κριτήρια.

-Μήπως ὁποιοδήποτε «ξεκαθάρισμα» θά μείωνε τήν δύναμη τῆς Ἐκκλησίας;
Δέν τό βλέπουμε κατ’ αὐτόν τόν τρόπο.

-Σᾶς ἀρέσει ὅμως πού ὁ κόσμος συρρέει στίς ἐκκλησίες αὐτές τίς μέρες ἢ θά θέλατε νά προσέρχωνται μόνον οἱ πιστοί;
Καί τά δυό ἔχουν τήν σημασία τους. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι «μικρομάγαζο» κανενός. Ἄλλωστε, στήν Ἐκκλησία γίνονται πολλές ἀνατροπές. Ὁ ληστής πάνω στόν Γολγοθά ἔγινε μεγάλος θεολόγος καί ὁ πρῶτος πού μπῆκε στόν Παράδεισο!

-Ἀκόμη καί ὅταν οἱ περισσότεροι φθάνουν στήν Ἀνάσταση λίγο πρίν ἀπό τίς 12 καί φεύγουν μέ τό «Χριστός Ἀνέστη»;
Εἶναι, πράγματι, λυπηρό νά πηγαίνη κανείς σέ ἕνα τραπέζι, νά βλέπη τά φαγητά καί νά φεύγη χωρίς νά τά γευθῆ. Ὅμως, ὅποιος κολυμπᾶ στήν ἀτμόσφαιρα καί τήν ἐμπειρία τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας, ὅπου ψάλλουμε τόν θεῖο ἔρωτα, ἀνυμνοῦμε τόν Νυμφίο καί αἰσθανόμαστε μία ἀγάπη πού εἶναι δυνατή σάν τόν θάνατο, τότε ὁ χρόνος – λίγο πρίν τίς 12, λίγο μετά τίς 12 – παύει τήν συνηθισμένη ροή του, ἀποκτᾶ ἄλλη ἔννοια, ὑπερβατική.

-Γιατί οἱ Χριστιανοί τῆς Δύσης γιορτάζουν πιό πολύ τά Χριστούγεννα καί οἱ Ὀρθόδοξοι τό Πάσχα;
Ὑπάρχει διαφορά θεολογίας. Οἱ Προτεστάντες γιορτάζουν πιό πολύ τά Χριστούγεννα, γιατί δίνουν προτεραιότητα στήν βιολογική γέννηση, οἱ Καθολικοί φθάνουν μέχρι τόν Σταυρό καί ἐμεῖς ἔχουμε καί Σταυρό καί Ἀνάσταση. Διότι ὁ Σταυρός χωρίς Ἀνάσταση εἶναι ἀπελπισία. Καί Ἀνάσταση χωρίς τόν Σταυρό εἶναι μία συναισθηματική χαρά πού δέν ἔχει βάθος.

-Μπορεῖ κάποιος νοήμων ἄνθρωπος νά πιστέψη στήν Ἀνάσταση;
Ὁ νοήμων ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀμφισβητήση τά πάντα, ἀκόμη καί πολλά ἱστορικά γεγονότα – ὅπως ἡ Ἀνάσταση – πού δέν τά ἐπιβεβαιώνει ὁ ἴδιος.

-Ἐσεῖς πιστεύετε;
Φυσικά. Διότι εἶμαι Χριστιανός καί βαπτισμένος. Καί διότι ἔχω συναντήσει πολλούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι μέ τήν πίστη στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶδαν τήν ἀνακαίνιση τῆς ὑπάρξεώς τους καί ἀντιμετώπισαν τόν πόνο καί τήν δυσκολία.

-Τό ἅγιο Φῶς στά Ἱεροσόλυμα εἶναι θαῦμα;
Ὅλη ἡ βιολογική ζωή μας καί ὅ,τι γίνεται μέσα στόν ὑποκυτταρικό κόσμο, ὅπου σφύζει ἡ ζωή, εἶναι ἕνα θαῦμα, πόσο μᾶλλον τό ἅγιο Φῶς στόν Πανάγιο Τάφο.

-Ἡ τυφλή πίστη δέν ὁδηγεῖ στόν φανατισμό;
Ἡ ὀρθή πίστη πρέπει νά συνδέεται μέ τήν ἀγάπη καί τήν ἐλευθερία. Ὁ φανατισμός εὐδοκιμεῖ παντοῦ. Καί στήν ἐπιστήμη. Ὅταν ἔρχεται κάποιος, ἐν ὀνόματι τῆς ἐπιστήμης, καί σοῦ λέει ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός, εἶναι λάθος. Ὁ ἐπιστήμων κινεῖται στόν ἐπιστητό κόσμο, σέ αὐτό πού βλέπει. Δέν μπορεῖ νά ἀρνηθῆ κάτι τό ὁποῖο δέν βλέπει.

-Εἶναι τυχαῖο πού οἱ Χρυσαυγίτες θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους Χριστιανούς;
Τό κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ ἦταν πανανθρώπινο καί οἰκουμενικό. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὑπερεθνική. Πραγματικά, τίποτα δέν εἶναι τυχαῖο, ὅλα ἔχουν τήν ἀφετηρία τους καί τήν σκοπιμότητά τους. Ὁ Ναζισμός εἶναι τό ἀποκορύφωμα τῆς δυτικῆς φιλοσοφίας μέ τήν ἰδέα τοῦ ὑπερανθρώπου

-Οἱ ἴδιοι οἱ Χρυσαυγίτες δέν λένε ὅτι εἶναι Ὀρθόδοξοι;
Ὁ Τσαρούχης ἔλεγε ὅτι στήν Ἑλλάδα εἶσαι ὅ,τι δηλώσεις.

-Ὡστόσο ἡ Ἐκκλησία τείνει νά χαϊδεύη τήν δεξιά ἰδεολογία;
Ἐπί Χριστοδούλου ἔλεγαν «ἡ δεξιά τοῦ Κυρίου». Τώρα ἐπί Ἱερωνύμου λένε «ἡ ἀριστερά τοῦ Κυρίου». Ἐμεῖς εὐλογοῦμε καί μέ τά δυό χέρια.

-Ἐσᾶς γιατί σᾶς λένε ἀριστερό;
Ἴσως γιατί ἔχω χριστιανικές ἀπόψεις καί θέλω νά εἶμαι ἐναντίον κάθε κατεστημένου καί κάθε ὑποκρισίας. Ἢ ἐπειδή ἔχω τήν βασική ἄποψη ὅτι ὁ κληρικός, καί μάλιστα ὁ ἄγαμος, δέν πρέπει νά ἔχη προσωπική περιουσία. Πρέπει νά εἶναι φτωχός.

-Ἐνῶ ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι οἱ ἱερεῖς εἶναι ἡ μοναδική κοινωνική ὁμάδα στήν Ἑλλάδα πού δέν ἔχει ἀντιμετωπίσει οἰκονομική κρίση;
Ἔχουν πέσει οἱ μισθοί καί τῶν ἱερέων. Εἶμαι 43 χρόνια κληρικός καί 19 χρόνια Ἐπίσκοπος καί παίρνω 1700 εὐρώ καθαρά. Βέβαια, ἐγώ ἔτσι κι ἀλλιῶς καταθέτω ἕνα μέρος τοῦ μισθοῦ μου στήν Μητρόπολη καί στό παρελθόν ἔκανα πρόταση στήν Ἱεραρχία νά ζητήσουμε τοὐλάχιστον ἐμεῖς οἱ Ἀρχιερεῖς νά μήν πληρωνόμαστε ἀπό τό κράτος, ἀλλά ἀπό τήν Ἐκκλησία.

-Καί;
Δέν συζητήθηκε. Ἀλλά πρέπει νά δοῦμε τό θέμα συνολικά. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδας συνεργεῖ στήν λύση τοῦ κοινωνικοῦ προβλήματος μέ 700 περίπου ἱδρύματα, ἐνῶ τό κράτος εἶναι ὑπεύθυνο γιά τήν κοινωνική πρόνοια. Καί ξέρετε; Κλείνουν γηροκομεῖα τῆς Ἐκκλησίας, γιατί ὁ ΕΟΠΥΥ δέν τηρεῖ τίς συμβάσεις πού ὑπέγραψε καί δέν πληρώνει τά ἀσφάλιστρα τῶν κατάκοιτων γερόντων.

-Τό κράτος δέν ἔχει χρήματα γιά τήν κοινωνική ἀσφάλιση, ἀλλά ἔχει χρήματα γιά τούς μισθούς τῶν ἱερέων;
Ὑπάρχουν συμβάσεις ἀπό τό ΄32, τό ΄52 καί τό ΄87 μέ τίς ὁποῖες τό κράτος πῆρε σταδιακά τό 96% τῆς περιουσίας τῆς Ἐκκλησίας, μέ ὑποχρέωση νά πληρώνη τούς μισθούς τῶν κληρικῶν. Τό κράτος πρέπει νά ἐπιστρέψη τήν περιουσία, ἐάν δέν θέλη νά πληρώνη τούς μισθούς.

-Ὁπότε καί νά διαχωριστῆ ἡ Ἐκκλησία ἀπό τό κράτος;
Νομίζω ὅτι στά βασικά σημεῖα τά πράγματα εἶναι διαχωρισμένα. Οὔτε ἡ Ἐκκλησία ἀναμειγνύεται στίς ἁρμοδιότητες τοῦ κράτους, οὔτε τό κράτος ἀσχολεῖται μέ τήν λατρεία καί τήν ἐκκλησιαστική ζωή. Ὑπάρχει διακριτότητα τῶν ρόλων. Ἐάν τό κράτος θέλη νά ἀλλάξη τήν νομική προσωπικότητα τῆς Ἐκκλησίας, παράλληλα θά πρέπει νά τό κάνη καί μέ τίς μουφτεῖες καί μέ τίς ἑβραϊκές συναγωγές, ὁπότε θά δημιουργηθοῦν πολλά προβλήματα.

-Τζαμί στήν Ἀθήνα πρέπει νά γίνη;
Ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει ἀντίρρηση γιά τήν ἀνοικοδόμηση τζαμιοῦ στήν Ἀθήνα, ἀρκεῖ νά τηρηθοῦν οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις σέ μία εὐνομούμενη Πολιτεία.

-Σέ ἄλλες πόλεις;
Ἡ σύγχρονη κοινωνία πρέπει νά ἀπαλλαγῆ ἀπό τόν φόβο καί νά βιώνη τήν ἀγάπη, νά σέβεται ὅ,τι γιά τόν ἄλλον εἶναι «ἱερό» καί νά ἀποτρέπη τό ἀνίερο, ἀλλά αὐτό ἀπαιτεῖ ἀληθινή παιδεία καί ὁλοκληρωμένη δημοκρατία.

-Γιατί οἱ Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι βαπτίζονται σέ βρεφική ἡλικία, ὅταν δέν ἔχουν ἐπιλογή;
Τό βάπτισμα δέν πρέπει νά τό ἑρμηνεύουμε ἰδεολογικά, ἀλλά ἰατρικά, ἀφοῦ πρόκειται γιά μία μετάγγιση ζωῆς γιά τήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου, πού κουβαλᾶμε μέ τά γονίδια τῆς γηράνσεως ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς συλλήψεώς μας, γιά τά ὁποῖα δέν εὐθυνόμαστε. Λειτουργεῖ ὅπως τά ἐμβόλια πού γίνονται στό σῶμα στήν μικρή ἡλικία, γιά τά ὁποῖα δέν ρωτηθήκαμε ἐάν θέλουμε νά γίνουν.

-Ἐξισώνετε τήν πίστη μέ τήν ἐπιστήμη;
Ἡ ἐπιστήμη ἀσχολεῖται μέ τό κτιστό. Ἡ Ὀρθοδοξία ἀσχολεῖται μέ τό πνευματικό καί δίνει νόημα ζωῆς.

-Ἡ Ὀρθοδοξία συγκρούεται μέ τήν ἐπιστήμη – γιά παράδειγμα μέ τήν θεωρία τῆς ἐξέλιξης τοῦ Δαρβίνου;
Ἡ σύγκρουση ἐπιστήμης καί πίστης ἔγινε στήν Δύση καί ὄχι στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Μέ τήν θεωρία τῆς ἐξελίξεως ἀσχολεῖται ἡ ἐπιστήμη. Ἐμεῖς στήν Ἐκκλησία βλέπουμε ὅμως μιά ἄλλη προοπτική, πολύ μεγαλύτερη: τήν ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου πού προσπαθεῖ νά ἑνωθῆ μέ τόν Θεό, νά φτάση στήν θέωση.

-Γιατί νά πιστέψη κάποιος στήν ὀρθόδοξη πίστη καί ὄχι σέ ἄλλη θρησκεία;
Νομίζω ὅτι καί ἐδῶ ἰατρικά πρέπει κανείς νά ἀντιμετωπίση τό ζήτημα. Διότι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀγαπᾶ τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου καί ἔχει μία τέλεια θεραπευτική ἀγωγή, πού ἄλλες θρησκεῖες δέν ἔχουν.

-Ἄρα συμφέρει νά πιστεύουμε;
Ναί. Ἀλλά δέν πρέπει κανείς νά τό ἀντιμετωπίζη ὠφελιμιστικά.

-Ἐσεῖς δέν ἀμφισβητήσατε ποτέ τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ;
Στήν ἐφηβεία ὅλοι θέτουμε θέματα ταυτότητας, χώρου καί χρόνου. Ἀλλά εἶχα τήν τύχη νά χορτάσω ἀπό ἀγάπη ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους πού ἀναμείχθηκαν στό μεγάλωμά μου καί δέν ἔθεσα σοβαρά ζητήματα ὑπάρξεως ἢ μή ὑπάρξεως τοῦ Θεοῦ. Καί ὅταν γνώρισα ἀσκητές στό Ἅγιον Ὄρος, ὅπως τόν πατέρα Παΐσιο, τόν πατέρα Πορφύριο, πού τώρα εἶναι Ἅγιος, καί τόν Ἐφραίμ τόν Κατουνακιώτη καί εἶδα τό φῶς νά βγαίνη μέσα ἀπό τήν ὕπαρξή τους, δέν μοῦ ἔμεινε καμιά ἀμφιβολία.

-Δέν μπήκατε ποτέ στόν πειρασμό νά κάνετε μιά σχέση μέ κάποια γυναίκα;
Ἤμουν προσανατολισμένος στήν κατεύθυνση τῆς χριστιανικῆς ζωῆς καί εἶπα ὅτι θά κάνω αὐτό πού θέλει ὁ Θεός, καί δέν μετάνιωσα.

-Σᾶς ἀνακουφίζει προσωπικὰ ποὺ πιστεύετε στὴν ζωὴ μετὰ θάνατον; 
Μόνον τό ὄπιο ἀνακουφίζει καί τό παυσίπονο ἠρεμεῖ. Ἡ πίστη στήν ζωή μετά τόν θάνατο, πού βιώνεται ἀπό αὐτήν τήν ζωή, ἐμπνέει τόν ἄνθρωπο, τοῦ ἀναπτύσσει τήν δημιουργικότητα νά τελειώση κάποια ἔργα, τόν κάνει νά ζῆ τό πανηγύρι τῆς ζωῆς, νά αἰσθάνεται ὅτι ἡ ἐκκλησιαστική ζωή εἶναι πνευματικός γάμος, ἔρωτας, εἶναι φῶς. Σκέφτομαι ὅτι εἶναι μία τρομερή φυλακή τό νά κλειστῆ κανείς στήν βιολογική ζωή πού ἀπειλεῖται ἀπό τό μηδέν, τό τίποτα!