Skip to main content

Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἅγιος Σωφρόνιος, 11 Μαρτίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ἡ περίοδος τῆς ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πού διανύουμε, εἶναι καιρός μετανοίας, νηστείας, προσευχῆς καί πνευματικῶν ἀγώνων. Εἶναι στάδιο τῶν ἀρετῶν στό ὁποῖο ὅποιος θέλει εἰσέρχεται ἐλεύθερα, χωρίς κανείς νά τόν ἐκβιάζη, καί ἀθλεῖται πνευματικά. “Το στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε ἀναζωσάμενοι τόν καλόν της νηστείας ἀγώνα”. Ἡ νηστεία, ὅταν συνοδεύεται καί ἀπό τήν προσευχή, εἶναι τό ἰσχυρότερο ὅπλο ἐναντίον τοῦ διαβόλου, τοῦ ἐχθροῦ της ἀνθρωπίνης σωτηρίας, “τοῦτο τό γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μή ἐν προσευχή καί νηστεία”, ἀλλά καί πηγή οὐρανίων χαρισμάτων, “νηστεία ἀγρυπνία προσευχή οὐράνια χαρίσματα λαβών”.

Ἀληθινή νηστεία σημαίνει ἐγκράτεια ὄχι μόνο τροφῶν, ἀλλά καί “γλώσσης, τῶν παθῶν ἀλλοτρίωσις, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους καί ἐπιορκίας”. Ἡ ἐγκράτεια τῶν τροφῶν καί τῶν λεγομένων χονδρῶν σαρκικῶν παραπτωμάτων εἶναι ἴσως τά εὐκολότερα ἀγωνίσματα. Χρειάζεται ὅμως προσπάθεια καί γιά τά δυσκολοτέρα, ὅπως εἶναι ἡ κατάκριση, ὁ φθόνος, ἡ συκοφαντία κ.λ.π. Ὁ Προφήτης Δαβίδ παρακαλοῦσε τόν Θεό νά τόν λυτρώση ἀπό τήν συκοφαντία, γιά νά μπορέση νά τηρήση τίς ἐντολές Του• “λύτρωσαι μέ ἀπό συκοφαντίας ἀνθρώπων καί φυλάξω τάς ἐντολᾶς σού”.

Νηστεία “ἀληθής καί εὐπρόσδεκτος” στό Θεό εἶναι ὅπως ἀναφέραμε καί πιό πάνω καί “ἥ των παθῶν ἀλλοτρίωσις”, δηλαδή ἡ μεταμόρφωση τῶν παθῶν, ἡ θεραπεία ἀπό τά πάθη. Τά ἀνθρώπινα πάθη δέν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρά ἡ παρά φύσιν λειτουργία τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς, ἤτοι τοῦ λογιστικοῦ, τοῦ θυμικοῦ καί τοῦ ἐπιθυμητικοῦ. Ὅπως καί οἱ ἀρετές, εἶναι ἡ φυσιλογική κίνηση τῶν ψυχικῶν δυνάμεων. Καί γιά παράδειγμα, ὅταν ὁ θυμός λειτουργῆ κατά φύσιν τότε στρέφεται ἐναντίον τοῦ διαβόλου καί τῆς ἁμαρτίας, ἐνῶ στήν ἀντίθετη περίπτωση στρέφεται “ἐναντίον τῶν ὁμοφύλων”, δηλαδή τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, ἀκόμη καί ἐναντίον αὐτῆς τῆς κτίσεως, ἤτοι τῶν ζώων, τῶν φυτῶν κ.λ.π. Τό λογιστικό μέρος τῆς ψυχῆς στήν φυσιολογική του κατάσταση ἔχει ἀναφορά στόν Θεό, ὅπως καί διά τῆς ἐπιθυμίας ἐπιθυμεῖ ὁ ἄνθρωπος κάθε τί τό ὁποῖο εἶναι ἀρεστό στόν Θεό. Στήν ἀντίθετη περίπτωση στρέφεται κατά τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί ὑποδουλώνεται στόν διάβολο καί στά κτίσματα. Ἡ θεραπεία τῶν ψυχικῶν δυνάμεων, ἤ μέ ἄλλα λόγια ἡ ἀποκατάσταση τῆς φυσιολογικῆς λειτουργίας τούς γίνεται μέ τήν ἐγκράτεια, τήν προσευχή καί τήν ἀγάπη. Θά μᾶς πῆ ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής: “Τό θυμικόν της ψυχῆς ἀγάπη χαλίνωσον, τό ἐπιθυμητικόν αὐτῆς ἐγκρατεία καταμάρανον καί τό λογιστικόν αὐτῆς προσευχή πτέρωσον καί τό φῶς τοῦ νοῦ οὐκ ἀμαυροῦται ποτέ”.

Ἅγιοι εἶναι ὅσοι ἐκαθάρισαν τό σκεῦος τους, ὅσοι μεταμόρφωσαν τά πάθη τους καί ἔφθασαν ἀπό τό κατ’ εἰκόνα στό καθ’ ὁμοίωση καί εἶδαν τόν Θεόν. Αὐτοί εἶναι πλήρεις Πνεύματος Ἁγίου καί τά λόγια τούς εἶναι “ρήματα ζωῆς αἰωνίου”. Εἶναι οἱ πρωταθλητές τοῦ πνευματικοῦ στίβου καί τά ἀληθινά πρότυπά των ἀθλητῶν τοῦ πνεύματος. Ἕνας ἀπό αὐτούς εἶναι καί ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος πού ἡ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται αὐτή τήν περίοδο. Ἔζησε μέ ἐγκράτεια καί σωφροσύνη ἀπό τήν νεαρή του ἡλικία, ἀλλά καί μετέπειτα ὅταν ἔγινε Μοναχός στό Μοναστήρι τοῦ Ὁσίου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου. Ἀρχιεπίσκοπος Ἱεροσολύμων ἔγινε “διά τήν ὑπερβάλλουσαν ἀρετήν τού”, ὅπως σημειώνει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, καί ἐποίμανε τό ποίμνιό του μέ τό ὀρθόδοξο ἀσκητικό καί θυσιαστικό ἦθος πού τόν διέκρινε. Ἦταν ἄνθρωπος τοῦ πνεύματος μέ τήν ἀληθινή σημασία τοῦ ὄρου. Ἦταν, δηλαδή, γεμάτος ἀπό τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀπόκτησε πνευματικά μάτια, μᾶλλον ἐκαθάρισε τόν νοῦ του, πού εἶναι ὁ ὀφθαλμός τῆς ψυχῆς, καί εἶδε τόν Θεό, γι’ αὐτό καί μποροῦσε νά καθοδηγῆ τό ποίμνιο τοῦ ἀπλανῶς. Κατά τήν ἔκφραση τοῦ συγγραφέως τοῦ “Μεγάλου Κανόνος”, ἔγινε “νοῦς ὁρῶν τόν Θεόν”.

Ὅταν τά Ἱεροσόλυμα ἁλώθηκαν ἀπό τούς Πέρσας, ἐφιλοξενήθη στήν Ἀλεξάνδρεια ἀπό τόν φίλο του τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Ἐλεήμονα καί ὅταν αὐτός “ἀπῆλθε πρός Κύριον” συνέθεσε πρός τιμή τοῦ ἐγκωμιαστικό λόγο καί “πολλά ἐθρήνησε τήν τούτου στέρησιν”. Οἱ Ἅγιοι ἔχουν καθαρή καί εὐαίσθητη καρδιά. Ἀγαποῦν ἀληθινά καί κλαῖνε γιά τά ἀγαπημένα τούς πρόσωπα, ὅπως καί ὁ Χριστός ἔκλαψε γιά τόν φίλο του Λάζαρο. Ἀλλά λυποῦνται ὄχι “ὥσπερ οἱ λοιποί οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα”, ἀλλά ὡς ἔχοντες ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου, ἀφοῦ εἶναι σταυρωμένοι καί ἀναστημένοι καί γεύονται ἀπό τήν παροῦσα ζωή τήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἐδῶ θά πρέπη νά ἀναφέρουμε ὅτι μεταξύ ἄλλων συνέγραψε καί τόν θαυμαστό βίο τῆς ἰσαγγέλου ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας.

Εἴθε μέ τίς πρεσβεῖες τοῦ σώφρονος Ἁγίου Σωφρονίου νά μᾶς χαρίση ὁ Θεός “πνεῦμα σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης”, καθώς καί μεράκι καί ὄρεξη γιά ἀγῶνες πνευματικούς.

ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ

  • Προβολές: 3027