Κύριο θέμα: Μέ ἀφορμή τήν εἴσοδο στό νέο ἔτος - Ἀντάμωμα τῶν Ναυπακτίων τῆς Ἀθήνας

Μιά πολύ ἐνδιαφέρουσα συνάντηση, ἕνα ὄμορφο ἀντάμωμα πραγματοποιήθηκε τήν Κυριακή 9 Ἰανουαρίου, στούς χώρους τοῦ Ξενοδοχείου Ἀμαλία. Συγκεκριμένα, οἱ Ναυπάκτιοι, πού ζοῦν καί ἐργάζονται στήν Ἀθήνα, συναντήθηκαν προκειμένου νά κόψουν τήν Πρωτοχρονιάτικη Βασιλοπίττα. Ἡ πρωτοβουλία τῆς συνάντησης, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε γιά πρώτη φορά, ἦταν τῆς Ὁμοσπονδίας Συλλόγων Ναυπακτίας, τῆς Ἑταιρείας Ναυπακτιακῶν Μελετῶν καί τοῦ Ἑλληνοαμερικανικοῦ Συλλόγου τῶν ἐν Ἀθήναις Ναυπακτίων. Στήν συνάντηση αὐτή εἶχε προσκληθῆ ὁ Μητροπολίτης μας κ. Ἱερόθεος, προκειμένου νά ἀναπτύξη στούς καλεσμένους τό ἐπίκαιρο θέμα “ἐν ὄψει τῆς νέας χιλιετίας”.

Στήν πρόσκληση τῶν συλλόγων ἀνταποκρίθηκαν 200 πρόσωπα, περίπου, τῆς Ναυπακτίας, μεταξύ των ὁποίων ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ κ. Χρ. Βερελή, ὁ κ. Βασ. Μαγγίνας μέ τήν σύζυγό του, ἡ ἐκπρόσωπος τοῦ κ. Πάν. Κουρουμπλή, ὁ Γενικός Γραμματέας τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας κ. Ἄγγελος Ζησιμόπουλος.

Ἡ ἐκδήλωση, μετά τούς χαιρετισμούς τῶν προέδρων τῶν συλλόγων, κ. Γεράσιμου Μούρτου, κ. Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου καί κ. Σοφίας Μπένου - Παλαιογιάννη, περιελάμβανε ἀπαγγελία νοσταλγικοῦ ποιήματος τῆς κ. Ἄσπας Ξύδη, “Χριστούγεννα στό χωριό”, ἀπό τήν ἴδια τήν ποιήτρια, ἀπόδοση ὕμνων ἀπό τήν εἰκοσαμελῆ χορωδία τοῦ Ι. Ναοῦ Ἁγίου Θωμᾶ, μέ τήν εὐγενική φροντίδα τῆς κ. Ντίνας Γουδιώτη, τήν κοπή τῆς βασιλοπίττας καί τήν ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου.

Ἡ ὅλη ἐκδήλωση καθώς καί ἡ ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου, τήν ὁποία καί παραθέτουμε στήν συνέχεια, ἄφησαν τίς καλύτερες ἐντυπώσεις. Ἐκφράσθηκε δέ ὡς αἴτημα τῶν Ναυπακτίων τῆς Ἀθήνας ἡ συνάντηση αὐτή νά καθιερωθῆ.

Ἡ ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

“Κατ’ ἀρχάς εὔχομαι σέ ὅλους σας χρόνια πολλά καί ὁ νέος χρόνος νά εἶναι καρποφόρος. Ἔπειτα συγχαίρω θερμοτατα τήν Ὁμοσπονδία Συλλόγων Ναυπακτίας, τήν Ἑταιρεία Ναυπακτιακῶν Μελετῶν καί τόν Ἑλληνοαμερικανικό Σύλλογο τῶν ἐν Ἀθήναις Ναυπακτίων γιά τήν πρωτοβουλία τήν ὁποίαν εἶχαν γιά τήν σημερινή συνάντηση γιά νά κόψουμε τήν Βασιλόπιτα καί νά ἀνταλλάξουμε εὐχές γιά τήν νέα χρονιά. Συγχρόνως σᾶς εὐχαριστῶ γιά τήν τιμή πού μου κάνατε νά μέ καλέσετε καί νά ὁμιλήσω.

Εἰσαγωγικά πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι καυχόμαστε γιατί εἶσθε ἕνα κομμάτι τῆς Ναυπάκτου, καθώς ἐπίσης σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι καί ἐγώ αἰσθάνομαι ἕνα κομμάτι δικό σας, ἀφοῦ ἄλλωστε μέ τήν ἐκλογή καί ἐνθρόνισή μου ἀπέκτησα στενούς δεσμούς μέ τήν Ναύπακτο, μάλιστα δέ ἡ Ναύπακτος ἔγινε ἐπίθετό μου.

Τό θέμα πού θά ἀναπτύξω, “ἐν ὄψει τῆς νέας χιλιετίας”, εἶναι σοβαρό καί ἔχει πολλές πλευρές. Ἀναγκαστικά θά περιορισθῶ σέ μερικές ἀπό αὐτές.

1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Μέ τόν καθορισμό τῆς ἐννοίας τοῦ χρόνου ἀσχολήθηκαν ὅλοι οἱ φιλόσοφοι, ἀλλά καί οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.

Κοσμολογικά, ὁ χρόνος εἶναι ἡ κίνηση πού συνδέεται μέ τό κτιστό. Ὁ Θεός μέ τήν δημιουργία τοῦ κόσμου δημιούργησε καί τόν χρόνο ὁ ὁποῖος συνδέεται μέ τήν κίνηση. Ὁ χρόνος δέν μπορεῖ νά ἀντικειμενοποιηθῆ, ἀλλά βρίσκεται σέ ὅλη τήν κτίση καί μέσα μας. Ὁ Μέγας Βασίλειος θά γράψη ὅτι “χρόνος ἐστιν τό συμπαρεκτεινόμενον τή συστάσει τοῦ κόσμου διαστημα”. Ὁ χρόνος φαίνεται ἐπάνω μας μέ τήν γήρανση, τίς ρυτίδες, τίς ἀρρώστειες, τά ἄσπρα μαλλιά.

Ἀνθρωπολογικά, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πολυχρονικό ὅν. Μέσα του ὑπάρχει τό λεγόμενο βιολογικό ρολόϊ, καθώς ἐπίσης ὑπάρχουν πολλοί ρυθμοί, ὅπως ὁ κτύπος τῆς καρδιᾶς, ὁ χρόνος ἀναπνοῆς, ἡ θερμοκρασία τοῦ σώματος κ.λ.π. Ἐπίσης ὁ ἄνθρωπος ζῆ τήν ἐνοποίηση τοῦ χρόνου, ἀφοῦ στήν πραγματικότητα δέν ὑπάρχει παρελθόν, παρόν καί μέλλον, ἐπειδή ὅπως λέγει ὁ ἱερός Αὐγουστίνος ὑπάρχει τό παρόν, ἤτοι τό παρόν τῶν παρελθόντων μέ τήν μνήμη, τό παρόν τῶν παρόντων μέ τήν ἐνόραση καί τό παρόν τῶν μελλόντων μέ τήν πρόβλεψη.

Ψυχολογικά, ὁ χρόνος ἔχει διαφορετική ποιότητα ἀνάλογα μέ τά συναισθήματα. Στήν περίοδο τῆς λύπης ὁ χρόνος κατά κάποιο τρόπο διαστέλλεται, ἐνῶ στήν χαρά ὁ χρόνος συστέλλεται.

Θεολογικά, ὁ χρόνος ἀποκτᾶ ἄλλη σημασία, ἀφοῦ μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ ὁ χρόνος καί ἡ ἱστορία περιχωροῦνται ἀπό τήν αἰωνιότητα. Ὁπότε μέσα στήν Ἐκκλησία, μέ τήν ὅλη ζωή πού ἔχει, προσπαθοῦμε νά ὑπερβοῦμε τόν χρόνο, τήν φθαρτότητα καί τόν θάνατο.

2. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Γιά νά δοῦμε τό μέλλον πρέπει νά ἐρευνήσουμε τί ἀκριβῶς συμβαίνει στήν σύγχρονη ἐποχή. Πρέπει νά κάνουμε μιά χαρτογράφηση τῆς σύγχρονης πραγματικότητας. Σέ αὐτό μας βοηθᾶ ἕνας σύγχρονος μεγάλος Κοινωνιολόγος, ὁ KENNETH GERGEN, ὁ ὁποῖος παρουσιάζει τρία γνωρίσματα πού χαρακτηρίζουν τόν σύγχρονο ἄνθρωπο. Τό ἕνα εἶναι ὁ “κοινωνικός κορεσμός”, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται ἀσφυξία στό στενό του περιβάλλον καί ἀναζητᾶ νέες σχέσεις, ὁ “ἐποικισμός τοῦ ἐαυτού”, πού συνίσταται στήν πρόσληψη πολλαπλῶν ἀνομοίων δυνατοτήτων σχετικά μέ τόν τρόπο ζωῆς, καί ἡ “πολυφέρνεια”, πού δηλώνει τήν διάσπαση τοῦ ἀτόμου σέ μιά πολλαπλότητα προσωπικῶν ἀμφιέσεων.

Ἡ Ἐκκλησία μπορεῖ νά μᾶς βοηθήση στήν ὑπέρβαση αὐτῶν τῶν συγχρόνων προβλημάτων, διότι εἶναι μιά ἀνοιχτῆ κοινωνία ἐπιγείων καί ἐπουρανίων, ὁπότε ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ὑποφέρη ἀπό κορεσμό, βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο στήν ἐνοποίηση τοῦ ἐαυτοῦ του, ἀφοῦ ἀποφεύγει τήν διάσπαση μεταξύ του εἶναι καί τοῦ φαίνεσθαι καί τοῦ προσφέρει νόημα ζωῆς. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό ἀληθινό ἐργαστήριο τῆς ὁλοκληρώσεως τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀνθρώπου.

Πολλοί θεολόγοι, φῖ λόσοφοι, κοινωνιολόγοι, ἐπιστήμονες, ψυχολόγοι κ.λ.π. ἀναλύουν τά προβλήματα πού θά παρουσιασθούν κατά τήν νέα χιλιετία. Μερικά εἶναι προβλέψιμα καί ἄλλα δέν μποροῦν νά ἐντοπισθοῦν. Μερικά εἶναι λεπτομερειακά καί ἄλλα εἶναι βασικά.

Θά ἤθελα ἐντελῶς τηλεγραφικά νά παρουσιάσω δύο προβλήματα πού θά ἀπασχολήσουν τόν ἄνθρωπο αὐτήν τήν νέα χρονική περίοδο.

Τό ἕνα εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος μέ τήν θνητότητα καί φθαρτότητά του. Ὅλες τίς ἐποχές, ἀπό τήν ἐποχή τῆς κλασσικῆς μεταφυσικῆς μέχρι σήμερα, τόν ἄνθρωπο ἀπασχολοῦσαν τά ὀντολογικά καί ὑπαρξιακά ζητήματα. Ὁ Χάϊντεγκερ ἔχει γράψει ὅτι τά βασικά ἐρωτήματα μέ τά ὀπία ἀσχολήθηκε ἡ κλασσική μεταφυσική, ἀκόμη καί ἡ μεταγενέστερη φιλοσοφία εἶναι τό ἐρώτημα “γιατί νά ὑπάρχουν τά ὄντα καί ὄχι τό τίποτα”. Ὅλες οἱ φιλοσοφικές θεωρίες δημιουργήθηκαν στήν προσπάθεια νά ἐρευνηθῆ το πού ὀφείλεται τό κακό το ὁποῖο ὑπάρχει στόν κόσμο. Πρόκειται γιά τά μεγάλα ὑπαρξιακά προβλήματα ποῦ συνίστανται στά ἐρωτήματα: “Ἀπό ποῦ ἦλθα; Γιατί μέ ἐγέννησαν χωρίς νά μέ ἐρωτήσουν; Γιατί ζῶ; Πῶς μπορῶ νά ἔχω ἐλευθερία ὅταν ὑπάρχη τό δεδομένο τῆς ὕπαρξης; Ποιός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ὕπαρξης; Ποῦ πορεύομαι; Γιατί ὑπάρχει θάνατος; Πῶς μπορῶ νά τόν ὑπερβῶ;” κ.λ.π. Ἄν δέν ἀπαντηθοῦν τά ἐρωτήματα αὐτά ὁ ἄνθρωπος θά εἶναι δυστυχισμένος, παρά τήν πρόοδο τῆς ἐπιστήμης καί τῆς τεχνικῆς. Ὁ ἄνθρωπος δέν ἐνδιαφέρεται τόσο γιά τήν παράταση τῆς ζωῆς, ὅσο γιά τήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου. Τό μεγαλύτερο πρόβλημα δέν εἶναι ἡ ἐπιδίωξη τῆς ἡδονῆς, ἀλλά ἡ ἐπιβίωση τῆς ὕπαρξης. Ὁπότε, τά διάφορα προβλήματα πού ἀπασχόλησαν τόν ἄνθρωπο τῆς προηγούμενες ἐποχές θά τόν ἀπασχολήσουν καί τήν νέα χρονική περίοδο.

Τό ἄλλο πρόβλημα εἶναι τό θέμα τῆς παραδόσεως, τοῦ πολιτισμοῦ, πού συνδέεται μέ τόν χῶρο στόν ὁποῖο θά ζήση ὁ ἄνθρωπος. Καί αὐτό παίζει σημαντικό ρόλο στήν ζωή μας. Σήμερα διαμορφώνονται πολλοί τρόποι παραδόσεως. Εἶναι ὁ μαζικός πολιτισμός, τόν ὁποῖον θέλουν νά ἐπιβάλλουν τά Μ.Μ.Ε. ὡς ἕνα νέο τρόπο συμπεριφορᾶς, παρουσιάζοντας νέα ἤθη καί παραδόσεις, συνήθως συνδεδεμένα μέ τήν ὑποκουλτούρα. Εἶναι ἀκόμη ἕνας πολιτιστικός μονισμός (CULTURAL MONISM) πού συνίσταται στήν ἔνταξη ὅλων των πολιτισμῶν σέ ἕνα κυρίαρχο πολιτισμό μέ σκοπό τήν ἀποφυγή τῶν τριβῶν καί τῶν ἐντάσεων. Ἐπίσης εἶναι καί ἡ πολιτιστική πολυμορφία (CULTURAL PLURALISM), σύμφωνα μέ τήν ὁποία μπορεῖ νά διατηρῆται ἡ ἑτερότητα ἑνός πολιτισμοῦ, ἀρκεῖ νά μή καταργεῖται ἡ κοινωνική συνοχή.

Τά προβλήματα αὐτά εἶναι δυνατόν νά λυθοῦν ἄν ἀποκτήσουμε νόημα ζωῆς, ἄν λύσουμε τά ὑπαρξιακά μας προβλήματα καί βέβαια ἄν διαφυλάξουμε τήν ἑτερότητα τῆς παραδόσεώς μας, ζωντας ὅμως στόν σύγχρονο κόσμο καί ἀπαντώντας στά προβλήματα πού δημιουργεῖ. Ἄλλωστε, ἡ δική μας παράδοση ἔχει δυναμικό καί ὄχι στατικό χαρακτήρα. Χρειάζεται ψυχραιμία καί συνεργασία ὅλων των παραγόντων γιά νά μπορέσουμε νά ἀντιμετωπίσουμε τίς προκλήσεις τῆς ἐποχῆς μας.

Εἰδικά ἡ Πόλη καί ἡ περιοχή τῆς Ναυπάκτου στά ἀμέσως ἑπόμενα χρόνια θά δεχθῆ πολλές προκλήσεις. Μπορῶ νά σᾶς ἀνακοινώσω ὅτι τήν 1 Ἰανουαρίου, μετά τήν Δοξολογία, ὁ Δῆμος τῆς Ναυπάκτου εἶχε μιά ὡραία καί πρωτότυπη πρωτοβουλία. Ἔγινε μιά πανηγυρική Συνεδρίαση τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου μέ κύριο θέμα τήν εἴσοδό μας στό 2000, κατά τήν διάρκεια τῆς ὁποίας ἀντηλλάγησαν εὐχές καί ἔπειτα εὐλογήσαμε τήν βασιλοπίττα. Εἶχα τήν τιμή νά προσκληθῶ σέ αὐτήν τήν συνεδρίαση καί ἀκόμη εἶχα τήν εὐκαιρία, προσφωνώντας καί χαιρετίζοντας τόν Δήμαρχο καί τούς Δημοτικούς Συμβούλους νά σημειώσω δύο προκλήσεις πού θά δεχθοῦμε ὡς Ναυπάκτιοι στίς ἀρχές τῆς νέας χιλιετίας.
Ἡ μία ὅτι μέχρι τό 2004 θά ὁλοκληρωθῆ ἡ ζεύξη Ρίου καί Ἀντιρρίου, μέ συνέπεια νά περάση πολύς πληθυσμός στήν περιοχή μας, κυρίως ἀπό τήν Πελοπόνησο, γι’ αὐτό καί πρέπει νά προετοιμαστοῦμε γιά τόν σκοπό αὐτό.

Ἡ ἄλλη εἶναι ὅτι σύμφωνα μέ ἐπίσημες βεβαιώσεις, τό 2006 ἡ Πάτρα θά χαρακτηρισθῆ πολιτιστική πρωτεύουσα τῆς Εὐρώπης, ὁπότε θά πρέπη νά ἐργασθοῦμε ἀπό τώρα ὥστε στά προγράμματα πού θά ἐκπονηθοῦν νά ἐνταχθῆ καί ἡ Ναύπακτος μέ τήν εὐρύτερη περιοχή, λόγω τῆς ἱστορίας της, ἐθνικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς. Καί στά δύο αὐτά σημεῖα χρειαζόμαστε τήν βοήθεια ὅλων σας. Ἀπό τώρα πρέπει νά ἐργασθοῦμε.

Μέ αὐτές τίς σκέψεις καί μέ τίς εὐχαριστίες καί τά συγχαρητήριά μου γιά τήν ἐκδήλωση αὐτή, εὔχομαι καί πάλι σέ ὅλους σας προσωπική καί οἰκογενειακή χαρά καί εὐτυχία”.