Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Μεγαλομάρτυς Προκόπιος, 8 Ἰουλίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Στήν ἀπόλυση τῆς ἀκολουθίας τοῦ Γάμου, ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἔχει ὁρίσει νά μνημονεύεται τό ὄνομα τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Προκοπίου, ἐπειδή θέλει νά ἔχουν οἱ νεόνυμφοι τήν εὐλογία τοῦ Ἁγίου στό ξεκίνημα τῆς νέας τους κοινῆς πορείας στήν ζωή καί νά προκόψουν. Ὅπως δόθηκε καί σέ ἐκεῖνον τό ὄνομα Προκόπιος γιά νά προκόψη. Καί μάλιστα τοῦ δόθηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν Χριστό ἐνῶ βρισκόταν ὁ Ἅγιος στήν φυλακή ἐξ αἰτίας του ὅτι ὁμολόγησε δημοσίως ὅτι εἶναι Χριστιανός καί ἀρνήθηκε νά προσφέρη θυσία στά εἴδωλα. Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἀναφέρει ὅτι ὁ Χριστός τόν ἔλυσε ἀπό τά δεσμά καί τόν μετονόμασε σέ Προκόπιο γιά νά προκόψη στό μαρτύριο.

Ὁ Νεανίας, αὐτό ἦταν τό εἰδωλολατρικό του ὄνομα, ἔζησε τούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους, τήν ἐποχή κατά τήν ὁποία αὐτοκράτορας τῆς Ρώμης ἦταν ὁ μεγάλος διώκτης τῶν Χριστιανῶν Διοκλητιανός. Ὁ πατέρας τοῦ ἦταν Χριστιανός καί ἡ μητέρα τοῦ εἰδωλολάτρισσα. Ἐκείνη τήν ἐποχή δέν ἦταν σπάνιό το φαινόμενο αὐτό, δηλαδή ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο συζύγους νά εἶναι Χριστιανός καί ὁ ἄλλος εἰδωλολάτρης. Κατά τήν διάρκεια τοῦ ἐγγάμου βίου συνέβαινε νά γνωρίση ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο συζύγους τήν ἀληθινή πίστη καί στήν συνέχεια νά βαπτισθῆ καί νά γίνη μέλος τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ πατέρας τοῦ ἁγίου, ὅπως φαίνεται στά συναξάρια, δέν πρόλαβε νά τοῦ ὁμιλήση γιά τόν Χριστό καί μέ τό βάπτισμα νά τόν κάνη μέλος τῆς Ἐκκλησίας, γιατί ἀπέθανε πολύ νωρίς μετά τήν γέννηση τοῦ γιοῦ του. Ἔτσι ὁ Νεανίας, μεγάλωσε μέ τήν μητέρα του ἡ ὁποία, ὅπως ἐλέγχθη πιό πάνω, ἦταν εἰδωλολάτρισσα καί μάλιστα φανατισμένη, ὅπως θά δοῦμε στήν συνέχεια.

Ἡ μητέρα του, βέβαια, τόν ἀγαποῦσε καί φρόντισε γιά τήν ἐπαγγελματική του ἀποκατάσταση. Μάλιστα πλήρωσε πολλά χρήματα στόν αὐτοκράτορα καί τούς αὐλικούς του, μέ ἀποτέλεσμα νά διορισθῆ Δούκας τῆς Ἀλεξάνδρειας.

Μέ τήν καθοδήγηση τῆς μητέρας τοῦ ἔγινε ἕνας φανατισμένος εἰδωλολάτρης, ὁ ὁποῖος ἐδίωκε μέ μανία τούς Χριστιανούς. Κάποτε ξεκίνησε γιά τά Ἱεροσόλυμα μέ σκοπό νά διώξη τούς Χριστιανούς καί συνέβη σέ αὐτόν κάτι ἀνάλογο μέ ἐκεῖνο πού συνέβη στόν Ἀπόστολο Παῦλο. Ἄκουσε τόν Χριστό νά τόν ἐρωτά γιατί τόν καταδιώκει καί στήν συνέχεια εἶδε στόν οὐρανό ἕναν κρυστάλλινο σταυρό. Ὅπως ὁ Ἄπ. Παῦλος, ἔτσι καί αὐτός ἐπίστευσε στόν Χριστό καί ἀπό διώκτης τῶν Χριστιανῶν ἔγινε κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου.

Ἡ μεταστροφή τοῦ αὐτή εἶχε σάν ἀποτέλεσμα καί τήν ἀλλαγή τοῦ τρόπου ζωῆς του. Ἀπό φανατισμένος διώκτης τῶν Χριστιανῶν ἔγινε προστάτης τους. Ἔπαυσε νά προσφέρη θυσίες στά ἄψυχα εἴδωλα καί αὐτό, ὅπως ἦταν φυσικό, δέν ἄργησε νά φθάση στά αὐτιά τοῦ Αὐτοκράτορα. Ἡ νίκη τοῦ ἁγίου Προκοπίου ἐπί τῶν Σαρακηνῶν, οἱ ὁποῖοι λεηλατοῦσαν τά περίχωρα τῆς πόλης τήν ὁποία διοικοῦσε, εἶχε σάν ἀποτέλεσμα νά παρακινηθῆ ἀπό τήν μητέρα του νά εὐχαριστήση τούς ψεύτικους θεούς τῶν εἰδώλων προσφέροντάς τους θυσία. Αὐτός, βέβαια, ἀρνήθηκε νά τό κάνη λέγοντάς της ὅτι ἐνίκησε μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Τότε ἐκείνη τόν κατήγγειλε μέ ἀποτέλεσμα νά συλληφθῆ καί νά βασανισθῆ σκληρά. Εἶναι φανερόν το πού μπορεῖ νά ὁδηγήση τόν ἄνθρωπο ὁ τυφλός φανατισμός, ἀφοῦ τόν ἔστειλε στόν βέβαιο θάνατο ἐκείνη πού τόν γέννησε καί τόν μεγάλωσε.

Ἡ ἀντίδραση τοῦ ἁγίου Προκοπίου μπροστά στήν συμπεριφορά αὐτή τῆς μητέρας τοῦ ἦταν φυσικά ἡ ἀναμενόμενη. Τήν ἐκδικήθηκε... μέ τήν ἀγάπη. Ἐκείνη τόν ὁδήγησε στόν θάνατο καί αὐτός τῆς “χάρισε” τήν ἀθανασία. Ἡ ἀληθινή ἀγάπη του, ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς του καί τά θαύματα πού τέλεσε μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ, τήν ἔκαναν νά ἀλλάξη γνώμη καί νά ὁμολογήση μέ παρρησία τήν πίστη της στόν Χριστό καί νά σφραγίση αὐτή τῆς τήν ὁμολογία μέ τό αἷμα της. Κατετάγη στόν κατάλογο τῶν ἁγίων μαρτύρων ὡς ἁγία Θεοδοσία καί γιορτάζει τήν ἴδια ἡμέρα μέ τόν γιό της.

Ὁ ἅγιος Προκόπιος πραγματικά πρόκοψε στήν ζωή του. Γιά τήν μεγάλη του ἀγάπη καί τόν ἔνθεο ζῆλο του νά βιώση τό Εὐαγγέλιο στήν προσωπική του ζωή, ἀλλά καί νά τό μεταδώση καί στούς ἄλλους, ἔλαβε ὡς δῶρο ἀπό τόν Θεό τό χάρισμα τῆς πνευματικῆς ἀνδρείας. Ὅταν κατάλαβε, μετά τήν ἀποκάλυψη τοῦ Χριστοῦ, σέ τί μεγάλο ἁμάρτημα εἶχε πέσει, ἀπό ἄγνοια βέβαια, δέν ἀπελπίστηκε, ἀλλά μετενόησε εἰλικρινά καί στράφηκε πρός τόν Θεό ζητώντας Του νά τόν συγχωρήση καί νά τόν ἐλεήση. Ἔδειξε πραγματική ἀνδρεία στούς μεγάλους πειρασμούς πού ἀντιμετώπισε καί στά σκληρά βασανιστήρια στά ὁποῖα ὑποβλήθηκε, χωρίς νά καμφθῆ, χωρίς νά δειλιάση ἔστω καί στό ἐλάχιστον. “Υπάρχουν πολλοί ἄνθρωποι στήν ἐποχή μας πού καταλαμβάνονται ἀπό ἀπελπισία, ὅταν ὑποπέσουν σέ ἕναν πειρασμό, ὅταν διαπράξουν μιά μεγάλη ἁμαρτία. Ἀπό τό ἕνα μέρος βλέπουν τήν κατάστασή τους ἤ τήν ἀδυναμία τοῦ ἐαυτοῦ τους καί ἀπό τό ἄλλο τό ὕψος τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί ἀπογοητεύονται. Πέφτουν στήν ἀπόγνωση. Μέ τήν ἀπόγνωση συνδέεται ἡ ἀκηδία. Ἀκριβῶς ἐκεῖ χρειάζεται ἡ πνευματική ἀνδρεία... Μιά ἀνδρεία ψυχή καί ὅταν ἀκόμη ἁμαρτήση καί ὅταν ἀκόμη αἰσθάνεται ἤ βιώνη τόν σκοτασμό τοῦ νοῦ, καί ὅταν προσκυνήση τόν διάβολο, πού θεωρεῖται ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία, καί τότε δέν ἀπογοητεύεται, ἀλλά στρέφεται στόν Θεό καί ζητᾶ συγχώρηση, βέβαιη ὅτι ὁ Θεός θά τήν ἐλεήση... Πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι εἶναι ἐνδεχόμενο νά ὑπάρχη ἀνδρεία ἤ ἀπό ὑποκρισία ἤ ἀπό ὑλικό συμφέρον. Ἡ πραγματική ὅμως πνευματική ἀνδρεία ἐκπορεύεται ἔσωθεν, εἶναι ἀπαύγασμα τῆς καθαρῆς καρδιᾶς. Δέν πρόκειται περί ἰσχυροῦ χαρακτῆρος, περί δυνατῆς προσωπικότητος, περί καταλλήλου παιδείας, ἀλλά περί ἀναγεννημένης ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καρδιάς”. (Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου, Τό πολίτευμα τοῦ Σταυροῦ, σέλ. 169 - 171).

Καί σήμερα οἱ πειρασμοί εἶναι πολλοί καί οἱ δυσκολίες γιά τήν βίωση τῆς αὐθεντικῆς πνευματικῆς ζωῆς μεγάλες. Γι’ αὐτό καί ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τίς εὐχές καί τίς προσευχές τοῦ ἁγίου Προκοπίου, προκειμένου νά ἀποκτήσουμε ἀνδρεῖο φρόνημα. Γιατί τότε θά μπορέσουμε νά ξεπεράσουμε τά ἐμπόδια καί τίς δυσκολίες καί νά προκόψουμε στήν ζωή μας.