Γιάννη Βαρδακουλᾶ: Ἀπὸ τὸν παλαιότερο Ἔπαχτο (ΣΤ΄)

Ναυπακτιακὰ Σημειώματα:

Ἐπιστήμονες, ἔμποροι, βιοτέχνες

Γιάννη Βαρδακουλᾶ

Ἐκτός ἀπό τούς ἐκπαιδευτικούς ἐλάχιστοι ἤσαν οἱ ἄλλοι ἐπιστήμονες, οἱ γιατροί, οἱ δικηγόροι καί οἱ ὀδοντίατροι, πού ἀσκοῦσαν ὡς ἰδιῶτες τό ἐπάγγελμά τους. Τήν ἐποχή ἐκείνη δέν ὑπῆρχε στήν πόλη μᾶς ὁ θεσμός τῆς Κοινωνικῆς Ἀσφάλισης, πού καθιερώθηκε ἀργότερα μετά τόν Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ἀντιλαμβάνεται κανείς τί μεγάλο πρόβλημα οἰκονομικό ἦταν ἡ ὑγεία.

Ἡ ἀμοιβή τῶν γιατρῶν γιά τίς ἰατρικές τούς ὑπηρεσίες γινόταν κατά δύο τρόπους:ἤ ἔπαιρναν τήν ἀμοιβή τους μέ τήν κάθε ἐπίσκεψη ἤ μέ τό σύστημα τῆς «κοντότας», πού εἶχε δύο μορφές: ἀπό κοινοῦ πληρωμή στό γιατρό ἀπό τό χωριό, στήν ὁποία κάθε οἰκογένεια συνεισέφερε κατά τήν τοπική συνήθεια ἤ, ὅπως αὐτό συνέβαινε στήν πόλη μας, μιά φορά τό χρόνο, πού οἱ ἀγροκτηνοτρόφοι εἰσέπρατταν χρήματα κατά τή διάθεση τῆς παραγωγῆς τους. Ἡ κάθε οἰκογένεια εἶχε τό δικό της γιατρό, τόν ἴδιο πάντα.

Οἱ εἰδικότητες τῶν γιατρῶν πού ὑπάρχουν σήμερα ἦταν γιά τήν πόλη μᾶς ἄγνωστες, ἐκτός φυσικά ἀπό τούς παθολόγους. Σέ δύσκολες καταστάσεις μετέβαιναν μέ τό καΐκι στήν Πάτρα, ὅπου ὑπῆρχε πληρέστερη ὑγειονομική περίθαλψη, ἤ στήν ἀνάγκη γιά χειρουργικές ἐπεμβάσεις στήν Ἀθήνα. Δέν ἔλειπαν φυσικά καί οἱ «γιάτρισσες», πού μέ τήν ἐμπειρία τούς προσέφεραν χωρίς ἀμοιβή στό πρῶτο στάδιο τῆς ἀσθένειας τίς ὑπηρεσίες τους, γιατί ἡ προσφυγή στό γιατρό ἐσήμαινε οἰκονομική ἐπιβάρυνση, κατά τά μέτρα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, γιά τόν οἰκογενειάρχη. Ἡ κρατική ὑγειονομική προστασία ἦταν ἄγνωστη, ἡ εἴσοδος δέ στό Νοσοκομεῖο, μετά ἀπό πολλές προσπάθειες ἐπιτυγχάνετο μέ τήν συνδρομή τοῦ πολιτικοῦ καί παρακολουθεῖτο ἀπό τήν κομματική ἐξάρτηση ἐκείνου πού προσέφευγε στή διαμεσολάβηση τοῦ πολιτικοῦ.

Τέλος ὑπῆρχαν σάν ξεχωριστή ὁμάδα οἱ Ἔμποροι καί οἱ Βιοτέχνες. Τά ἐμπορικά καταστήματα ἤσαν ἀρκετά στήν πόλη, γιατί ἐξυπηρετοῦσαν τά χωριά τῆς Ἐπαρχίας καί μερικά χωριά τῶν ὅμορων Ἐπαρχιῶν τῆς Δωρίδας καί τῆς Μακρυνείας. Πολλά ἀπό αὐτά εἶχαν Χάνι, ὅπου οἱ χωρικοί ξεπέζευαν μέ τά ζῶα τους καί διανυκτέρευαν τούς χειμωνιάτικους μῆνες γιά νά ξεκινήσουν πρωΐ-πρωΐ γιά τήν ἐπιστροφή τους, ἐνῶ τούς καλοκαιρινούς κέρδιζαν τή νυχτερινή δροσιά πεζοπορώντας. Ὡς καταστήματα γενικοῦ ἐμπορίου μέ Χάνι θυμᾶμαι των: Γ. Ἀναστασόπουλου, Ἄν. Πορφύρη, Ἄπ. Πούλου καί Δ. Παπαπάνου. Τά ἄλλα ἐμπορικά καταστήματα εἶχαν τήν πρωτοτυπία τους. Στήν εἴσοδο ὑπῆρχε μιά βρυσούλα μικρή καί πάνω σ’ ἕνα μάρμαρο τά ποτηράκια μέ τίς μπουκάλες τῶν ποτῶν -οὖζο, κονιάκ, ρούμι, μέντα- γιά κέρασμα, ἐνῶ δέν ἔλειπαν τά λουκούμια γιά τά μικρά παιδιά-κράχτες γιά τό μαγαζί...

Στόν κεντρικό δρόμο τῆς πόλης μᾶς θυμᾶμαι τά Καταστήματά των: Γ. Εὐαγγελίου, Πέρ. Θεοφάνη, Ν. Παπαδημητρίου, Κ. Κεφαλιακού, Μιχ. Κόμνα καί Ἄρ. Τσουγγράνη, Δ. Κολόμβα, Ι. Τσέλιου, Ν. Τούμπανου, Κ. καί Χάρ. Κάββουρα, Δ. Λαμνάτου, Σπ. Μέμου, Ν. Πατσατζόπουλου μέ συνεργάτη τόν Χρ. Ράπτη. Ἀρτοποιεῖα των: Γρ. Ράπτη, Γ. Παντελόπουλου, Ι. Κοργιαλά, Ἄθ. Ἀθανασίου, Διον. Ρήγα, Γ. Μπερμπιλάγκα, Δ. Ἀποστολόπουλου, Ι. Ἀγγελάρα, Δ. Μπερεβέσκου καί Ι. Καραΐσκου. Γαλακτοπωλεῖα των: Στυλιανῆς Σιμιανόπουλου, Ν. Γιαννακόπουλου καί Ἄθ. Πιά. Ζαχαροπλαστεῖα των: Τάξ. Χολέβα καί Ἀλαφογιάννη. Ὀπωροπωλεῖα των: Κ. Ματζαβίνου καί Καλλιόπης Πράτσικα. Ἰχθυοπωλεῖα των: Ι. Ἀρτινόπουλου καί Νικόλα, ἐνῶ ὡς πλανόδιοι πωλητές ἐργάζονταν οἱ: Γ. Καραβασίλης καί Π. Μιχαλόπουλος, ὅπως καί οἱ ἐργαζόμενοι στίς τράτες γιά τή διάθεση τοῦ ἁλιεύματός τους. Κρεοπωλεῖα των: Ι. Πλούμη, Ν. Πλούμη, Γιαννάκα, Σώκου, Ι. Κοργιαλά, Γ. Κωνσταντόπουλου-Μπέκιου καί Ι. Ἀποστολόπουλου. Ἑστιατόρια :(πλήν τῶν ἀναφερθέντων ὡς μαθητικῶν) των: Ά/φῶν Γαλάνη, Ἤλ. Κατραούρα, Ά/φῶν Σκεύη, Λαουρδέκη καί Σχοινά. Καφενεῖα των: Γ. Ἀποστόλου, Β. Γαλάνη, Ι. Καπορδέλη, Γ. Κορελή καί Β. Ντέμτσα στήν Ψανή, Δ. Ξαναλατου καί Δ. Πενιά καί Ἔμ. Ταχίνη (καλοκαιρινά στό Γρίμποβο καί χειμερινά στήν πόλη), Γ. Νασόπουλου, Ἄπ. Μουστάκα, Χρ. καί Σπ. Κατσίκα καί τοῦ Παναγάκια Μακρή στίς μουριές στό λιμάνι. Σιδεράδικά των: Ι. Ἀγγελόπουλου, Ξ. Καρκαντζού, Β. Καρκαντζού, Β. Κάββουρα. Κουρεῖα των: Περικλῆ Βλαχόπουλου καί Στάθη Μακρή, Ι. Χαρισιάδη καί Ἅ/φῶν Λεοντίου. Ὑποδηματοποιεῖα των: Ι. Κυρίτση, Β. Νούλα, Ἰακ. Μακρή, Γέρ. Μακρή, Κ. καί Π. Μακρή. Βιβλιοπωλεῖα των: Ἄθ. Δράκου μέ τυπογραφεῖο ἐκτύπωσης τῆς τοπικῆς ἐφημερίδας καί ἄλλων ἐργασιῶν καί Λ. Φράγκου. Ραφεῖα των: Εὔθ. Ζώη, Τάκη Λουκόπουλου, Γ. Ξύδη, Ά/φῶν Πριμικύρη, Ά/φῶν Ράπτη καί Στέφ. Πρίντεζη.