Γράφτηκε στις .

Δελτίο Τυποῦ Ἱερᾶς Συνόδου, Ἰατρικά ὑποβοηθούμενη ἀναπαραγωγή

Δελτίον Τύπου Ἱερᾶς Συνόδου

16-9-2002

Ἰατρικά ὑποβοηθούμενη ἀναπαραγωγή


Πρόσφατα, ἁρμόδια ἐπιτροπή ἀστικολόγων ὑπέβαλε σχέδιο νόμου στό Ὑπουργεῖο Δικαιοσύνης, μέ τίτλο “ἰατρική ὑποβοήθηση στήν ἀνθρώπινη ἀναπαραγωγή”. Τό σχέδιο αὐτό ἤδη κατετέθη στό Γ' Θερινό Τμῆμα τῆς Βουλῆς πρός συζήτηση καί ψήφιση.

Ἐπειδή μιά τέτοια νομοθετική ρύθμιση στήν οὐσία ἀνατρέπει τό οἰκογενειακό μας δίκαιο καί ἔντονα ἀλλοιώνει τήν οἰκογενειακή ἠθική, φρονοῦμε ὅτι:

Προτοῦ τό σχέδιο νόμου συζητηθεῖ στή Βουλή, πρέπει ὁπωσδήποτε νά ζητηθεῖ ἡ γνώμη ὅλων των ἐμπλεκομένων φορέων καί φυσικά καί τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως αὐτό ἔχει συμβεῖ καί στό παρελθόν μέ ἄλλα νομοσχέδια (π.χ. μεταμοσχεύσεις).
Λόγω τῆς ἰδιαίτερης σπουδαιότητος τοῦ συγκεκριμένου νομοσχεδίου, πρέπει:

α) νά δοθεῖ περισσότερος χρόνος ἐπεξεργασίας τῶν λεπτομερειῶν του,
β) νά ὑπάρξει κατά τό δυνατόν εὐρύτερη κάλυψη ἀπόψεων,
γ) νά συζητηθεῖ τό θέμα στήν ὁλομέλεια τῆς Βουλῆς.

Τό γεγονός ὅτι τό συγκεκριμένο νομοσχέδιο ἀπησχόλησε μία ἐπιτροπή ἀστικολόγων καί μόνον, δίχως ἐκπροσώπους διαφορετικῶν τάσεων καί εὐαισθησιῶν (ἰατρούς, γενετιστές, θεολόγους, συνταγματολόγους, ψυχολόγους κ.λπ.), σέ συνδυασμό μέ τή βιασύνη μέ τήν ὁποία κατατίθεται στή Βουλή, τροφοδοτεῖ τήν καχυποψία τῶν πολιτῶν καί δικαιολογεῖ τόν φόβο ὅτι κάποιοι λίγοι ἐπιβάλλονται στούς πολλούς, οἱ μή ἀρμοδιότεροι ἀποφασίζουν γιά τούς ἄμεσα ἐμπλεκόμενους καί τελικά ὁ ἱερός θεσμός τῆς οἰκογένειας ἀπειλεῖται ἀπό αὐτούς πού θά ἔπρεπε νά τόν προστατεύουν.

Τό νομοσχέδιο ὑποστηρίζεται ἀπό τούς συντάκτες του ὅτι εἶναι τό πιό “προοδευτικό” στήν Εὐρώπη. Ἐπειδή ὅλοι μας ἀγαποῦμε τήν πρόοδο, διερωτώμεθα τί ἐννοοῦν οἱ ὑποστηρικτές του; Μήπως θεωροῦν ὡς “συντηρητισμό” το ὅτι ἡ χώρα μᾶς ἔχει τά λιγότερα διαζύγια ἤ τό ὅτι διακρίνεται γιά τήν συνοχή τῶν οἰκογενειακῶν της δεσμῶν ἤ τό ὅτι ἡ συντριπτική πλειοψηφία τῶν πολιτῶν ἐπιλέγει τόν θρησκευτικό γάμο;

Μήπως πρόοδος εἶναι νά ἀποκαλεῖται τό ἔμβρυο “γεννητικό ὑλικό” γιά νά τό κάνουμε ὅ,τι θέλουμε καί μάλιστα μέ τήν εὐλογία τοῦ νόμου; Εἶναι ἴσως ἡ πρώτη φορά πού κάποιοι “προοδευτικοί” τολμοῦν νά ταυτίσουν τόν ἄνθρωπο στήν ἐμβρυϊκή του κατάσταση μέ “ὑλικό”.

Ὁ νόμος εἰσηγεῖται τή γονιμοποίηση μέ σπέρμα ἀποθανόντος συζύγου καί τήν τεκνοποίηση ἀγάμων καί ὑπερήλικων μητέρων. Μήπως πρόοδος εἶναι νά ὑποχρεώνουμε ἀνθρώπους νά ἔρχονται σ’ αὐτόν τόν κόσμο μέ δεδομένη τήν ὀρφάνια ἤ νά ἀγνοοῦμε τοῦ φυσικούς νόμους ποῦ προσδιορίζουν τούς ὅρους ἀνάπτυξης ἑνός ἀνθρώπου;

Μήπως ἡ θεσμοθέτηση τοῦ δανεισμοῦ σπέρματος ἤ καί ἐμβρύου, ἡ νομιμοποίηση τῆς δανεικῆς μήτρας καί τά συναφῆ μέτρα ποῦ, ὅπως δηλώνουν οἱ ὑπεύθυνοι, μποροῦν νά ὁδηγήσουν στό φαινόμενο νά γεννηθοῦν παιδιά μέ πέντε γονεῖς ἀποδεικνύουν τόν προοδευτικό χαρακτήρα τοῦ νόμου;

Ὁ νόμος, ὅπως προτείνεται, δέχεται τή δημιουργία “πλεοναζόντων ἐμβρύων”. Ἡ Ἐκκλησία ἀρνεῖται νά δεχθεῖ ὅτι ὑπάρχουν περισσευούμενοι συνάνθρωποί μας, τήν τύχη τῶν ὁποίων μάλιστα καθορίζουν κάποιοι τρίτοι. Ὁ κάθε ἄνθρωπος -καί συνεπῶς τό κάθε ἔμβρυο- ἔχει τήν μοναδικότητα τοῦ προσώπου, τήν ἱερότητα τῆς ἀνεπανάληπτης εἰκόνας τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀναγκαιότητα τῆς κοινωνίας τῶν ὑπολοίπων μαζί του.

Ἡ κατάψυξη τῶν ἐμβρύων συνδυάζεται μέ ἀξεπέραστα προβλήματα. Γιά παράδειγμα, πόσο χρόνο εἶναι θεμιτό νά διατηροῦνται ἔμβρυα στήν κατάψυξη καί τί θά γίνει στήν περίπτωση ποῦ λόγω διαζυγίου ἤ θανάτου ἤ κάποιας ἄλλης αἰτίας οἱ γονεῖς δέν τά ἀναζητήσουν; Εἶναι καλύτερο αὐτά νά καταστραφοῦν ἤ νά δωρηθοῦν σέ κάποιο ἄλλο ζευγάρι; ποιός εἶναι ὁ ἁρμόδιος νά διαλέξει ἀνάμεσά σε δυό κακά το μή χεῖρον;

Τά νέα μέτρα μπορεῖ νά ὁδηγήσουν στό φαινόμενο ἐξασθένησης ἤ καί ἀμφισβήτησης τῆς σχέσης γονέως-παιδιοῦ ἤ μή ἰσοδύναμης σχέσης τῶν δύο γονέων μέ τό παιδί - ἀφοῦ ὁ ἕνας ἐκ τῶν γονέων εἶναι φυσικός γονέας καί ὁ ἄλλος ἐπέχει θέσιν πατριοῦ ἤ μητριᾶς- ἤ παρεμβολῆς τῆς φέρουσας μητέρας στήν ἱερή σχέση τῶν γενετικῶν γονέων μέ τό παιδί, στή δημιουργία ἀδελφῶν ἀγνώστων μεταξύ τους κ.α. Κάθε μορφή ἐτερόλογης γονιμοποίησης στήν οὐσία προκαλεῖ ὑποβιβασμό τῆς ἐννοίας τῆς μητρότητος καί τῆς πατρότητος καί, ἐπειδή παρεμβάλλει τρίτο πρόσωπο στήν ἱερή διαδικασία τῆς ἀνθρώπινης ἀναπαραγωγῆς, ὑποβαθμίζει καί τό μυστήριο τοῦ γάμου.

Ἡ δυνατότητα κυοφορίας ἀπό φέρουσα ἤ ὑποκατάστατη μητέρα μπορεῖ μέν νά ἔχει τή θετική της πλευρά κατά τό ὅτι ἐξυπηρετεῖται ἔτσι ἡ κυοφορία, ἐπειδή ὅμως ὁ ἀναπτυσσόμενος σύνδεσμος μέ τό ἔμβρυο κατά τήν κύηση εἶναι οὐσιαστικό καί ἀναπόσπαστο μέρος, ὄχι μόνο της μητρότητος, ἀλλά καί τῆς ἐμβρυϊκῆς ἀνάπτυξης, ἡ συνέχιση τῆς σχέσεως φέρουσας μητέρας-παιδιοῦ ἀδικεῖ τούς γενετικούς γονεῖς, ἡ διακοπή τῆς ἀδικεῖ τή φέρουσα μητέρα, ἀμφότερες δέ οἱ λύσεις ἀδικοῦν πρό πάντων το παιδί, διασαλεύοντας ἔτσι τήν οἰκογενειακή συνοχή.

Ὁ νέος νόμος δίνει τή δυνατότητα τεκνοποίησης καί στίς ἄγαμες μητέρες. Τό γεγονός ὅμως αὐτό πρέπει νά ἀπορριφθεῖ διότι ἀφ’ ἑνός μέν ἐξυπονοεῖ γέννηση ἐκτός γάμου, ἀφ’ ἑτέρου δέ ἀδικεῖ τό παιδί κατά τό ὅτι προγραμματίζει τήν δίχως πατέρα ἀνάπτυξή του. Ἐπί πλέον ἀνοίγει τόν δρόμο γιά θεσμοθέτηση παρά φύσιν συμβιώσεων καί τεκνοποιΐας, μέ καταστροφικές ψυχολογικές συνέπειες στό παιδί καί ἀνυπολόγιστες στήν κοινωνία.

Ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖ ὅτι τή στιγμή αὐτήν ἴσως ἐπιβάλλεται νά συζητηθεῖ πάλι τό θέμα τῶν ἀμβλώσεων καί τῆς νομικῆς φύσης τοῦ ἐμβρύου. Μόνον ἔτσι θά ἀνοίξει ὁ δρόμος γιά οὐσιαστικό διάλογο καί θά διαφυλαχθεῖ ἡ ἱερότητα τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου, πού τόσο ἔχει πρόσφατα βεβηλωθεῖ.

Ἡ σύγχρονη τεχνολογία δέν δίνει μόνον λύσεις, ἀλλά καί δημιουργεῖ ἐπίμονες ἀνάγκες καί ἀξεπέραστα προβλήματα στή ζωή μας. Μόνον ἄν προσδιορίσουμε τά ὅριά μας θά μεταμορφώσουμε τό ἐπίτευγμα σέ εὐλογία καί τόν ἄνθρωπο ἀπό βιολογική ὀντότητα πεπερασμένου χρόνου σέ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ μέ αἰώνια προοπτική.

*

Ἐπί τοῦ πιεστηρίου: Τελικά ὁ ἁρμόδιος ὑπουργός ἀπέσυρε τό νομοσχέδιο, τό ὁποῖο θά κατατεθῆ (ἐλπίζουμε ἀλλαγμένο) στήν ὁλομέλεια τῆς Βουλῆς, μετά ἀπό συζήτηση μέ τήν Ἐκκλησία καί τούς κοινωνικούς φορεῖς.