Skip to main content

Στυλιανοῦ Γερασίμου: Λειτουργική-Δογματικὴ Ἑρμηνεία, Ἦχος πλ. β', (2)

Ἀναβαθμοί

Στυλιανοῦ Γερασίμου, δρ. Θεολογίας-Μουσικοῦ

Μὲ τὸν ἕκτο Ἀναβαθμὸ "Ἁγίῳ Πνεύματι ἐνθέωσις τοῖς πᾶσιν, εὐδοκία, σύνεσις, εἰρήνη καὶ ἡ εὐλογία· ἰσουργὸν γὰρ τῷ Πατρὶ ἐστὶ καὶ τῷ Λόγῳ", ὁ ὑμνωδός μας λέει ὅτι μὲ τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὑπάρχει ἡ θέωση τῶν πιστῶν καὶ ἁγίων ὄντων καὶ καθένα ἀπὸ αὐτά τα ὄντα μπορεῖ νὰ κληρονομήση μὲ τὴν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν καὶ τῆς μετανοίας τὴν θέωση. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ἔρχεται στὸν ἄνθρωπο ἡ εὐδοκία τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ ἡ σύνεση, ἡ εἰρήνη καὶ ἡ εὐλογία. Κι αὐτὰ στὸν ἄνθρωπο γίνονται μὲ τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιατί τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἴσος, τέλειος Θεὸς δηλαδή, μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Πατέρα.

Προορισμὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ θέωση, δηλαδὴ νὰ ὁμοιάση στὸν Θεό. Αὐτὴ τὴν ἀπερίγραπτη τιμὴ κάνει στὸν ἄνθρωπο ἡ ἀγάπη Τοῦ. "Ἐγὼ εἶπα· Θεοὶ ἐστε καὶ υἱοὶ Ὑψίστου πάντες" (Ψάλμ.Πα` 6). Ἀφοῦ λοιπὸν ὁ Θεὸς κατὰ κάποιον τρόπο ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο τὸν Ἑαυτὸ Τοῦ, δὲν πρέπει καὶ ὁ ἄνθρωπος νὰ δίνη τὴν ὕπαρξή του στοὺς ἀδελφούς του; Ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἀναλογία ἐξαρτᾶται ἡ σωτηρία μας καὶ ἡ θέωσή μας. "Ἐν ὦ μέτρῳ μετρεῖτε μετρηθήσεται ὑμῖν" (Μάτθ. Ζ` 2). Ἐδῶ δὲν πρέπει νὰ παραλείψουμε τὰ λόγια τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου ποὺ λέγει: "Ἡ θέωσις εἶναι ἡ τῆς ἐνοειδοῦς τελειώσεως ἔνθεος μέθεξις, τρέφουσα νοητῶς καὶ θεοῦσα πάντα τὸν εἰς αὐτὴν ἀνατεινόμενον" (Κέφ. ἂ` ἐκκλ. Ἰεραρχ.).

Μὲ τὸν ἕβδομο Ἀναβαθμὸ "Οἱ πεποιθότες ἐπὶ Κύριον, ἐχθροῖς φοβεροὶ καὶ πᾶσιν θαυμαστικοὶ· ἄνω γὰρ ὁρῶσιν" ὁ ὑμνωδὸς λέει ὅτι ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν ἀκλόνητη τὴν πίστη καὶ ἐναποθέτουν ὅλες τὶς ἐλπίδες τους στὸν Θεό, στέκουν περιφρονητικὰ στὶς προσβολὲς τῶν κακῶν, γίνονται φοβεροὶ στοὺς ἐχθρούς τους εἴτε εἶναι δαίμονες, εἴτε ἄνθρωποι ἐνάρετοι. Ἔχοντας λοιπὸν τὸ βλέμμα τους στραμμένο στὸν Κύριο νικοῦν τὶς παγίδες τοῦ Διαβόλου.

Συνεπῶς χριστιανικὴ ἐλπίδα σημαίνει ἐλπίδα στὸν Κύριο καὶ στὰ ἀγαθὰ ποὺ Αὐτός μας ὑποσχέθηκε. Ὅ,τι ποθοῦμε Αὐτός μας τὸ δίνει: "Αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν" (Μάτθ. Ἂ` 21). Εἶναι μιὰ ἀληθινὴ ἐλπίδα ποὺ σώζει. Τὰ μέσα γιὰ νὰ στερεώνη τὴν χριστιανικὴ ἐλπίδα ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἡ προσευχή, ἡ ἐξομολόγηση, ἡ μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ συχνὴ Θεία Μετάληψη.

Μὲ τὸν ὄγδοο Ἀναβαθμὸ "Ἐν ἀνομίαις χεῖρας αὐτῶν, ὁ τῶν δικαίων κλῆρος, ἐπίκουρόν Σὲ ἔχων, Σῶτερ, οὐκ ἐκτείνει" ὁ ὑμνωδὸς λέει στὸν Σωτῆρα Χριστό: Ὅταν, Κύριε, τὸ τάγμα τῶν δικαίων ἔχη τὴ δικὴ Σοῦ συμπαράσταση, δὲν ζητοῦν βοήθεια ἀπὸ ἄνομα ἔργα, ὥστε νὰ διαπράξουν τὴν ἁμαρτία. Κι αὐτὸ γιατί γνωρίζοντας ὁ Θεὸς τὴν φυσικὴ ἀσθένεια τῶν δικαίων, δὲν τοὺς παραδίδει σὲ πειρασμοὺς δυσβάστακτους, ὅπως εἶπε ὁ θεῖος Παῦλος: "Πιστὸς ὁ Θεὸς ὃς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπὲρ ὃ δύνασθε, ἀλλὰ ποιήσει σὺν τῷ πειρασμῷ καὶ τὴν ἔκβασιν τοῦ δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγκεῖν" (Ἂ` Κόρ. Ι` 13). Ἀλλὰ καὶ πρὶν τὸν πειρασμὸ δίνεται κρυφὰ στὸν πάσχοντα χάρη καὶ δύναμη, γιὰ νὰ ὑπομείνη. Γι αὐτὸ εἶπε ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ: "Οὐκ ἔρχεται ὁ πειρασμός, εἰ μὴ πρῶτον δέξεται ἡ ψυχὴ ἐν τῷ κρυπτῷ μέγεθος ὑπὲρ τὸ μέτρον αὐτῇς· ἡ χάρις πρὸ τοῦ πειρασμοῦ· ἀλλ' ὅμως πάντως προηγήσατο ἡ αἴσθησις τῶν πειρασμῶν τῆς αἰσθήσεως τῆς χάριτος διὰ τὴν δοκιμὴν τῆς ἐλευθερίας· προηγεῖται μὲν οὗν ἡ χάρις ἐν τῷ νοΐ, ἐν δὲ τὴ αἰσθήσει βραδύνει" (Λόγ. μστ` σέλ. 284).

Μὲ τὸν ἔνατο Ἀναβαθμὸ "Ἁγίῳ Πνεύματι τὸ κράτος ἐπὶ πάντων· ὅπερ αἱ ἄνω Στρατηγίαι προσκυνοῦσι σὺν πάση πνοή των κάτω", ὁ ὑμνωδὸς λέει ὅτι μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὑπάρχει τὸ κράτος, ἡ ἐξουσία καὶ ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ σ' ὅλα τὰ δημιουργήματα. Αὐτὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα προσκυνοῦν ὅλες οἱ οὐράνιες δυνάμεις τῶν Ἀγγέλων καθὼς καὶ κάθε πνοὴ ἀνθρώπινη καὶ γήϊνη γενικότερα.

Ὁ Μέγας Βασίλειος ἑρμηνεύοντας τό: "Πνεῦμα ὁ Θεὸς καὶ τοὺς προσκυνοῦντας Αὐτὸν ἐν Πνεύματι καὶ ἀληθεία δεῖ προσκυνεῖν" (Ἰωάν. Δ` 24), τονίζει: "Ὥστε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐν ἑαυτῷ δείκνυσιν τὴν δόξαν τοῦ Μονογενοῦς καὶ τοῖς ἀληθινοῖς προσκυνηταῖς ἐν ἑαυτῷ την τοῦ Θεοῦ γνῶσιν χαρίζεται" (Κέφ. ἰη` Περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος). Ἀκόμη: "Ὦσπερ οὗν ἐν τῷ Υἱῷ προσκύνησιν λέγομεν, ὡς ἐν εἰκόνι τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, οὕτω καὶ ἐν Πνεύματι, ὡς ἐν ἑαυτῷ δεικνύντι την τοῦ Κυρίου Θεότητα· ἔξω μὲν γὰρ ὑπάρχων αὐτοῦ τοῦ Πνεύματος, οὐδὲ προσκυνήσεις τὸ παράπαν· ἐν αὐτῷ δὲ γενόμενος, οὐδενὶ τόπῳ ἀποχωρήσεις ἀπὸ Θεοῦ, οὐ μᾶλλον γέ, ἢ ἀπὸ τῶν ὁρατῶν ἀποστήσεις τὸ φῶς· ἀδύνατον γὰρ ἰδεῖν τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου μὴ ἐν τῷ φωτισμῷ τοῦ Πνεύματος" (Κέφ. κστ`).

Ἡ προσκύνηση ποὺ ἀποδίδεται στὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἡ ἴδια ἀπαράλλαχτα ἀποδίδεται καὶ στὸν Πατέρα καὶ στὸν Υἱὸ "διὰ τὴν μίαν αὐτῶν Θεότητα". Γι αὐτὸ καὶ ὁ Θεολόγος Γρηγόριος εἶπε: "Ἡ τοῦ ἑνὸς προσκύνησις τῶν τριῶν ἐστιν προσκύνησις διὰ τὸ ἐν τοῖς τρισὶν ὁμότιμον τῆς ἀξίας καὶ τῆς Θεότητος" (Λόγ. Περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος). Ἀλλὰ καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος εἶπε: "Δι' ὃ καὶ ἐν τῇ προσκυνήσει, ἀχώριστον ἀπὸ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον" (Κέφ. κστ`).

Τὸ Προκείμενον "Κύριε, ἐξέγειρον τὴν δυναστείαν Σοῦ καὶ ἐλθὲ εἰς τὸ σῶσαι ἡμᾶς", ἑρμηνεύεται ὡς ἑξῆς: Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ ποὺ θεωρούμαστε ὁ νέος Ἰσραήλ, ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ μᾶς λυτρώνη ἀπὸ κάθε ἐχθρό, ποὺ θὰ σημάνη τὴν πνευματική μας καταστροφή.

Μὲ τὸν στίχο: "Ὁ ποιμαίνων τὸν Ἰσραὴλ πρόσχες", καλεῖται ὁ Θεός, ὡς Ποιμένας τῶν λογικῶν προβάτων, νὰ ἐνδιαφερθῇ καὶ νὰ προστατεύση τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραήλ, σώζοντάς τον ἀπὸ κάθε συμφορά.

  • Προβολές: 2570