Στυλιανοῦ Γερασίμου: Λειτουργική-Δογματικὴ Ἑρμηνεία, Ἦχος πλ. δ' (2)

ΑΝΑΒΑΘΜΟΙ:

Στυλιανοῦ Γερασίμου, δρ. Θεολογίας-Μουσικοῦ

Μὲ τὸν ἕβδομο Ἀναβαθμό: "Ἐκέκραξά Σοὶ κύριε πρόσχες κλῖνὸν μοὶ τὸ οὕς Σοῦ βοῶντι καὶ κάθαρον πρὶν ἄρης μὲ ἀπὸ τῶν ἐνθένδε", ὁ ὑμνογράφος λέει ὅτι φώναξε δυνατὰ στὸν Κύριο, τὸν ὁποῖο καὶ παρακαλεῖ νὰ τοῦ δώση προσοχὴ ἀκούοντάς τον τὴ στιγμὴ ποὺ τοῦ ζητᾶ νὰ τὸν καθαρίση ἀπὸ τὴν ἐνοχὴ τῆς ἁμαρτίας, προτοῦ τὸν πάρη ἀπὸ τὴν παροῦσα ζωή.

Εἶναι λοιπὸν ἀπαραίτητη ἡ μετάνοια στὸν ἄνθρωπο ποὺ θέλει νὰ ζῇ τὸν Χριστό. Ἡ μετάνοια πρέπει νὰ εἶναι εἰλικρινής, ἀδέσμευτη, ἀνεπηρέαστη καὶ ἀβίαστη ἀπὸ τοὺς ἐξωτερικοὺς παράγοντες. Ἀνήκει στὴν καρδιὰ τοῦ κάθε πιστοῦ. Εἶναι "ἐκ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας", (Μάτθ. Ἰβ` 34). "Ἐκχεὼ τὴν ψυχήν μου ἐνώπιον Κυρίου", εἶπεν ἡ Ἄννα, ἡ μητέρα τοῦ Σαμουὴλ (Ἂ` Βασ. Α`15). Ἡ προσευχὴ τῆς μετανοίας πρέπει νὰ εἶναι ξεχείλισμα τῆς ψυχῆς. Ἔτσι μόνο θὰ ἔρθη ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ στὸν πιστὸ στὴν παροῦσα ζωή. Μόνον μὲ τὴν μετάνοια. "Μετανοεῖτε, ἤγγικεν γὰρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν". (Μάτθ. Γ`2) Πρέπει νὰ θυμόμαστε τὰ λόγια τοῦ Ἐκκλησιαστῆ ποὺ ἔλεγε: "Τοῖς πᾶσιν ὁ χρόνος καὶ καιρὸς τῷ παντὶ πράγματι· καιρός του κλαῦσαι καὶ καιρός του γελᾶσαι· καιρὸς πολέμου καὶ καιρὸς εἰρήνης". (Ἐκκλησ.γ`1).

Παρακάτω μὲ τὸν ὄγδοο Ἀναβαθμό: "Ἐπὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ γῆν, δύνων πᾶς αὔθις ἀναλύσει, τοῦ λαβεῖν βασάνους ἢ γέρα τῶν βεβιωμένων", ὁ ποιητὴς λέει ὅτι, ὅταν ὁ καθένας μας πεθάνη καὶ μπὴ στὴ γῆ, ποὺ εἶναι ἡ μητέρα μας, θὰ ξαναέρθουμε πάλι στὴ ζωή, γιὰ νὰ κριθοῦμε καὶ νὰ ἀμειφθοῦμε ἀνάλογα. Στὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ θὰ ἑνωθοῦν ἡ ψυχὴ μὲ τὸ σῶμα, ὥστε νὰ ἀμειφθοῦν μὲ τὴν ἀνάλογη δικαιοσύνη. Ὁ Γρηγόριος Νύσσης λέει: "Ἡ δὲ ψυχὴ αὐτὴ καθ' ἑαυτὴν ἐξεταζομένη οὔποτε ἀναστήσεται· ἐπειδὴ οὐ τελευτᾶ ἀλλ' ἄφθορὸς ἐστι καὶ ἀνώλεθρος· ἀθάνατος δὲ ὑπάρχουσα, θνητὸν ἔχει τὸ κοινωνὸν τῶν πραγμάτων καὶ διὰ τοῦτο παρὰ τῷ δικαίῳ Κριτή, ἐν τῷ καιρῷ τῶν εὐθυνῶν, ἐνοικήσει πάλιν τῷ συνεργῷ, ἵνα μετ' ἐκείνου κοινὰς δέξηται τὰς κολάσεις ἢ τὰς τιμᾶς". (Τόμ. Καὶ λόγ. Γ` στὸ Πάσχα).

Μὲ τὸν ἔνατο Ἀναβαθμό: "Ἁγίῳ Πνεύματι, Θεολογία μονὰς τρισαγία· ὁ Πατὴρ γὰρ Ἄναρχος, ἐξ οὗ ἔφυ ὁ Υἱὸς ἀχρόνως καὶ τὸ Πνεῦμα σύμμορφον, σύνθρονον, ἐκ Πατρὸς συνεκλάμψαν", ὁ ὑμνογράφος ἀναλύει τὴν σχέση τῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος λέγοντας ὅτι ὁ Πατέρας εἶναι Ἄναρχος, ἀπὸ τὸν ὁποῖο γεννήθηκε ὁ Υἱὸς ἔξω ἀπὸ τὸν χρόνο καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, ποὺ ἐκπορεύθηκε καὶ ἐξέλαμψε ἀπὸ τὸν Πατέρα, δηλαδὴ ἔχει τὴν ἴδια μορφή, φύση καὶ οὐσία, καθὼς καὶ εἶναι σύνθρονο, ἔχει δηλαδὴ τὸν ἴδιο θρόνο, δόξα καὶ τιμὴ καὶ θεότητα μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱό.

Πρέπει νὰ σημειωθῇ ὅτι, κατὰ τὸν Ἅγιο Μάξιμο τὸν Καλυβίτη, τὸ χάρισμα τῆς Θεολογίας εἶναι τὸ πιὸ κορυφαῖο ἀπ' ὅλα τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Λέει λοιπὸν ὁ Ἅγιος: "Τοῦτο τὸ χάρισμα ἕλκει καὶ κεντᾶ τὴν καρδίαν καὶ τὴν αὐτοῦ ἀγάπην καὶ ἔρωτα· καθὼς γὰρ τὸ ὑποκείμενον τῆς Θεολογίας εἶναι τὸ πάντων ἀνώτατον καὶ ἐρωτικότατον, διότι εἶναι αὐτὸ τὸ ὑπέρτατον ὃν καὶ ἄκρον ἐφετὸν ὁ Θεός, ἔτσι καὶ ἡ περὶ αὐτοῦ Θεολογία εἶναι πάντων ὑπερτάτη καὶ ἐρασμιωτάτη".

Μὲ τὸν δέκατο Ἀναβαθμό: "Ἰδοὺ δὴ τί καλὸν ἢ τί τερπνὸν ἀλλ' ἢ τὸ κατοικεῖν ἀδελφοὺς ἅμα; ἐν τούτῳ γὰρ Κύριος ἐπηγγείλατο ζωὴν αἰωνίαν", ὁ ὑμνογράφος μας ὑπογραμμίζει πόσο ὠφέλιμο καὶ εὐχάριστο εἶναι νὰ συγκατοικοῦν μονιασμένα τὰ ἀδέλφια, εἴτε εἶναι πνευματικὰ εἴτε σαρκικά. Γιατί μόνο στὴν ὁμόνοια ὁ Κύριος χαρίζει αἰώνια ζωή.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ὑποστηρίζει: "Ἐν τῇ συγκατοικήσει τῶν ἀδελφῶν καὶ ἐν τῇ ὁμονοίᾳ καὶ φιλαδελφεία καὶ ἀγάπη, ἥτις ἐστὶν τῶν ἀρετῶν τὸ κεφάλαιον· ἐκεῖ ἔστειλεν ὁ Θεὸς τὴν εὐλογίαν καὶ τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ἤτοι τόσον ἐν τῷ παρόντι αἰῶνι, ὅσον καὶ ἐν τῷ μέλλοντι".

Ἡ ἀγάπη στὸν Θεὸ ἀρχίζει νὰ ἐκδηλώνεται, ὅταν ἀρχίζουμε νὰ ἀγαπᾶμε τὸν πλησίον σὰν τὸν ἑαυτό μας. Γιατί ὁ ἀδελφός μας εἶναι εἰκόνα Θεοῦ. "Ἐὰν τὶς εἴπη ὅτι ἀγαπῶ τὸν Θεὸν καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισή, ψεύστης ἐστὶν· ὁ γὰρ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφόν, ὃν ἑώρακε, τὸν Θεόν, ὃν οὐχ ἑώρακε, πῶς δύναται ἀγαπᾶν;" (Ἂ` Ἰωάν. Δ` 20). Ὁ Παροιμιαστὴς τονίζει: "Ἀδελφὸς ὑπ' ἀδελφοῦ βοηθούμενος ὡς πόλις ὀχυρά". (Παρ. ἰη`19).

Μὲ τὸν ἑνδέκατο Ἀναβαθμό: "Τοῦ ἐνδύματος αὐτοῦ ὁ τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ κοσμῶν κελεύει μὴ δεῖν φροντίζειν", ὁ ὑμνογράφος μας λέει ὅτι ὁ Θεὸς ποὺ στολίζει τόσο ὡραῖα τὰ λουλούδια τοῦ ἀγροῦ, προστάζει κάθε πιστὸν ἄνθρωπο ὅτι δὲν πρέπει νὰ φροντίζη μὲ ἀγωνία τί θὰ φορέση ὡς ἔνδυμα. Ὁ Κύριος στὸ θέμα αὐτό μας τονίζει: "Ζητεῖτε πρῶτον τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν Δικαιοσύνην Αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν". (Μάτθ.στ`33).

Προορισμὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ ἕνωσή του μὲ τὸν Θεό. Σ' αὐτὴ τὴν ζωὴ μὲ τὴν πίστη, τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν ἀγάπη καὶ στὴν μέλλουσα μὲ τὴν τέλεια ἀγάπη. Ἂς ζοῦμε, λοιπόν, μὲ ὅλη μας τὴν καρδιὰ τὰ λόγια τῆς προσευχῆς τοῦ Σωτῆρος πρὸς τὸν Πατέρα Τοῦ: "Καθὼς Σὺ Πάτερ ἐν ἐμοὶ καγὼ ἐν Σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἕν ὧσι". (Ἰωάν.ιζ`21).

Μὲ τὸν δωδέκατο Ἀναβαθμό: "Ἁγίῳ Πνεύματι, ἐννοειδεὶ αἰτία, πάντα ἔρχεται εἰρηνοβραβεύτως· Θεὸς τοῦτο γὰρ ἐστί, Πατρί τε καὶ Υἱῷ ὁμοούσιον", κυρίως ὁ ὑμνωδός μας ἀναφέρει ὅτι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα εἶναι ἡ αἰτία ποὺ συνδέει τὰ πάντα καὶ τὰ ἑνοποιεῖ. Ὅλα τὰ κρατεῖ, γιὰ ὅλα προνοεῖ καὶ ὅλα τὰ βραβεύει μὲ τὴν εἰρήνη Τοῦ. Γιατί τὸ Ἅγιον Πνεῦμα εἶναι Θεὸς Παντοδύναμος μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸ καὶ χορηγεῖ σὲ ὅλους τὶς θεῖες ἐνέργειές Τοῦ.

Τὸ Προκείμενον: "Βασιλεύσει Κύριος εἰς τὸν αἰῶνα, ὁ Θεός σου Σιῶν, εἰς γενεὰν καὶ γενεάν", προέρχεται ἀπὸ τὸν 145ο Ψαλμό, ποὺ μᾶς λέει ὅτι ὁ Κύριος θὰ βασιλεύση στὸν αἰῶνα. Ἀπευθυνόμενος ὁ ποιητὴς στὴν Σιῶν λέει σ' αὐτὴν ὅτι ὁ Θεός, τὸν ὁποῖο λατρεύει, θὰ βασιλεύη πάντοτε ἀπὸ τὴν μιὰ γενεὰ στὴν ἄλλη. Μὲ τὸν στίχο: "Αἴνει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον", ὁ ὑμνωδὸς καλεῖ τὴν ψυχή του νὰ ἀναπέμψη ὕμνους πρὸς τὸν Κύριο.-