Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἅγιοι Μάρτυρες Πρόβος, Τάραχος και Ανδρόνικος, 12 Οκτωβρίου

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Οι άγιοι Πρόβος, Τάραχος και Ανδρόνικος έζησαν και μαρτύρησαν την περίοδο της βασιλείας του Διοκλητιανού, ο οποίος υπήρξε ένας από τους σκληρότερους διώκτες της Εκκλησίας. Κατάγονταν από διαφορετικά μέρη. Ο Πρόβος από την Παμφυλία, ο Ανδρόνικος από την Έφεσο και ο Τάραχος από την Ιλλυρία. Ο ιερός Συναξαριστής σημειώνει ότι συνελήφθησαν την περίοδο που βρίσκονταν μαζί στην έρημο. Ήσαν ομόψυχοι και συνοδοιπόροι στην ζωή και τον θάνατο η καλύτερα στην γη και στον ουρανό, αφού ο θάνατος με την Ανάσταση του Χριστού πατήθηκε και καταργήθηκε, αλλά και γιατί η ψυχή είναι κατά χάριν αθάνατη και η ζωή δεν διακόπτεται από την πρόσκαιρη λύση του δεσμού ψυχής και σώματος. «Ουκ εστιν ουν, Κύριε, τοις δούλοις σου θάνατος, εκδημούντων ημών από του σώματος και προς σε τον Θεόν ενδημούντων, αλλά μετάστασις από των λυπηροτέρων επί τα χρηστότερα και θυμηδέστερα, και ανάπαυσις και χαρά» (Ευχή Γονυκλυσίας, Εσπερινού Αγίου Πνεύματος).

Οι τρεις μάρτυρες συνελήφθησαν και βασανίσθηκαν σκληρά. Του αγίου Ταράχου του έγδαραν το κεφάλι και τους άλλους δύο τους τύφλωσαν. Επειδή όμως εξακολουθούσαν να μένουν σταθεροί και ακλόνητοι στην πίστη τους, τους απεκεφάλισαν.

Ο ιερός υμνογράφος περιγράφει τον βίο και τους πνευματικούς αγώνες των αγίων μαρτύρων ως εξής: «Ισχύν την άμαχον περιζωσάμενοι, κατεπαλαίσατε εχθρών τας φάλαγγας και εδοξάσατε Χριστόν, αθλήσεως τοις αγώσι. Πρόβε παναοίδιμε, ο προβάς προς τα κρείττονα, ένδοξε Ανδρόνικε, Εκκλησίας εκνίκημα και Τάραχε πιστών η γαλήνη• ο τρισαυγής μαρτύρων δήμος» (Απολυτίκιο).

Στην συνέχεια, θα επιχειρήσουμε να σχολιάσουμε με συντομία τις δύο ενότητες του θαυμάσιου αυτού ύμνου.

Πρώτον. «Ισχύν την άμαχον περιζωσάμενοι, κατεπαλαίσατε εχθρών τας φάλαγγας και εδοξάσατε Χριστόν, αθλήσεως τοις αγώσι».

Οι άγιοι μάρτυρες, οπλισμένοι με την άκτιστη θεία Χάρη, «την άμαχον ισχύν», πάλαιψαν με τον διάβολο, τον εχθρόν της ανθρωπίνης σωτηρίας, με τα πάθη τους, τα οποία με την Χάρη του Θεού μεταμόρφωσαν, αλλά και με τον κόσμο, δηλαδή το κοσμικό φρόνημα, που αντιστρατεύεται το θέλημα του Θεού, και ενίκησαν. Με τους συνανθρώπους τους δεν αντιπαρατέθηκαν, επειδή οι άγιοι δεν θεωρούν εχθρό τους κανέναν άνθρωπο, όσο αμαρτωλός και αν είναι, αλλά αγαπούν τους πάντες ως εικόνες του Χριστού. Όπως ακριβώς κανείς δεν μπορεί να μισήση τον άρρωστο και να αντιπαρατεθή μαζί του, αλλά καταπολεμά την ασθένειά του με όσα μέσα διαθέτει, και αυτό το κάνει από αγάπη προς τον ασθενή, για να τον θεραπεύση.

Με τον τρόπο που έζησαν και πολιτεύθηκαν κατά την διάρκεια του επιγείου βίου τους έγιναν αιτία να δοξάζεται το όνομα του Τριαδικού Θεού στους αιώνες, αλλά και αιτία να βρουν τον δρόμο της σωτηρίας και πολλοί άλλοι άνθρωποι.

Δεύτερον. «Πρόβε παναοίδιμε, ο προβάς προς τα κρείττονα, ένδοξε Ανδρόνικε, Εκκλησίας εκνίκημα, Τάραχε πιστών η γαλήνη».

Ο άγιος Πρόβος επαινείται γιατί προτίμησε τα κρείττονα, δηλαδή τα πνευματικά και ουράνια πράγματα από τα επίγεια και υλικά, ο άγιος Ανδρόνικος ονομάζεται νίκη της Εκκλησίας και ο άγιος Τάραχος αποκαλείται γαλήνη των πιστών, παρά το ότι το όνομά του παραπέμπει στην ταραχή, που είναι το αντίθετο της γαλήνης.

Το όνομα, πολλές φορές, φανερώνει αυτό που είναι ο άνθρωπος στην πραγματικότητα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις υποδηλώνει το εντελώς αντίθετο, όπως στην περίπτωση του αγίου Ταράχου. Όπως υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες βλέπει κανείς ότι δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του είναι και του φαίνεσθαι, ενώ σε άλλες περιπτώσεις διαπιστώνει κανείς το αντίθετο. Και δεν είναι λίγες οι φορές που συμβαίνει αυτό, για πολλούς και διαφόρους λόγους. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο, ιδιαίτερα στην πνευματική ζωή, να διαθέτη κανείς την ικανότητα να εισδύη στο βάθος των πραγμάτων και να μπορή να εξιχνιάζη τα μη φαινόμενα, επειδή τα φαινόμενα συνήθως απατούν.

Οι άγιοι, πολλές φορές, για να κρύψουν τα πνευματικά τους χαρίσματα παρουσιάζουν εξωτερικά μια άλλη εικόνα, από αυτό που είναι στην πραγματικότητα, για να μη τους επαινούν οι άνθρωποι, επειδή γνωρίζουν από την πνευματική τους πείρα ότι δεν ωφελείται κανείς πνευματικά από τους επαίνους των ανθρώπων. Αντίθετα, μάλιστα είναι δυνατόν να ζημιωθή, ιδιαίτερα όταν δεν ευρίσκεται σε ώριμη πνευματική ηλικία. Βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες ωφελεί ο έπαινος. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μας λέγει ότι «άλλον ωφέλησεν η επίπληξις και άλλον ωφέλησεν ο έπαινος», αφού είναι διαφορετική η ψυχοσύνθεση του κάθε ανθρώπου, καθώς επίσης και διαφορετικά τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει όμως να τον επιζητή κανείς.

Το ζητούμενο στην ζωή του κάθε ανθρώπου είναι η σωτηρία και αυτό κατορθώνεται με την εν Χριστώ ζωή. Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του σκοπού αυτού διαδραματίζει η εσωτερική γαλήνη, για να μπορή κανείς να βλέπη τα πράγματα καθαρά και να αποφεύγονται σοβαρά λάθη. Αλλά αυτή η γαλήνη συχνά χάνεται εξ αιτίας των ποικίλων πειρασμών και των θλιβερών γεγονότων της ανθρώπινης ζωής. Και γι’ αυτό χρειάζεται διαρκής νήψη, αδιάκοπος πνευματικός αγώνας, καθώς και καθοδήγηση από έμπειρο διδάσκαλο της πνευματικής ζωής, για να μπορή κανείς να παραμένη γαλήνιος και ατάραχος στις μπόρες και τις φουρτούνες.

Οι Άγιοι και κυρίως η Θεοτόκος, είναι «των πιστών η γαλήνη» και το στήριγμα, αρκεί να καταφεύγη κανείς σε αυτούς και να ζητά την προστασία και τις πρεσβείες τους. Για να μπορή όμως να επικοινωνή μαζί τους άνετα και φιλικά, πρέπει να αποκτήση πνευματικές κεραίες, να «εκπέμπη» στο ίδιο μήκος κύματος με αυτούς, δηλαδή να εναρμονίση την ζωή του με τον τρόπο ζωής των Αγίων.

Είθε οι άγιοι μάρτυρες να μας εμπνέουν και ενιχύουν στην ζωή μας, για να μπορούμε να αποδιώχνουμε την ταραχή των πειρασμών και να διαφυλάττουμε την εσωτερική ηρεμία και γαλήνη.–