Κύριο θέμα: Τα φώτα της εορτής

«Με σβηστά τα χριστουγεννιάτικα φωτάκια θα γιορτάσουν φέτος οι κάτοικοι του Λονδίνου τα Χριστούγεννα», μας λένε οι ειδήσεις. Αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη και στις ΗΠΑ, λένε, ο εορτασμός των Χριστουγέννων τείνει να αναδειχθή σε μείζον πολιτικό θέμα, καθώς η νέα τάση της «πολιτικής ορθότητας» δεν υιοθετεί το θρησκευτικό περιεχόμενο του εορτασμού.

Στην προοπτική αυτή καταργούνται χριστουγεννιάτικα τραγούδια από τα σχολεία, κάλαντα από τις γειτονιές, φάτνες, αστέρια και χριστουγεννιάτικα δένδρα από τους δημόσιους χώρους (η όπου υπάρχουν να συνοδεύονται από ισάριθμα σύμβολα άλλων θρησκειών), ανταλλαγή χριστουγεννιάτικων ευχών ακόμη και χαιρετισμών, κ.α.

«"Είναι η τελευταία τρέλλα της πολιτικής ευπρέπειας" έγραφε ο Guardian, εξηγώντας ότι με αυτόν τον τρόπο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι δημοτικές και εκπαιδευτικές αρχές θέλουν να αποφύγουν να θίξουν την θρησκευτική ευαισθησία εκατομμυρίων Βρετανών πολιτών, που δεν ανήκουν στην χριστιανική πίστη», κυρίως Εβραίων και Μουσουλμάνων (in.gr).

Φαίνεται, λοιπόν, να σβήνουν τα φώτα των Χριστουγέννων στην Δύση. Να λυπηθή κανείς η να πανηγυρίση την εξέλιξη αυτή; Να σημαίνη αυτό μια νέα άρνηση του Χριστού η την αρχή μιας νέας προσέγγισής Του;

Λέμε να λυπηθή, γιατί φαινομενικά η ανθρωπότητα περιθωριοποιεί την ενσαρκωμένη Αγάπη στο όνομα της …«αγάπης». Και λέμε να χαρή, αφού πολλά παγανιστικά αμεταμόρφωτα έθιμα που είχαν παρεισφρύσει στον δυτικό χώρο και από εκεί και στον ορθόδοξο με το ένδυμα των Χριστουγέννων καταργούνται ουσιαστικά, αφού θα χάσουν το ενδιαφέρον του εμπορίου που τα είχε επιβάλει παγκοσμίως. Να χαρή ακόμη αφού «τα καθιερωμένα πάρτυ δεν θα γίνουν σε πολλές επιχειρήσεις…». Ωσάν να εισακούσθηκαν οι χριστοφιλείς προτροπές του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου (Λόγος στα Θεοφάνεια): «Μη στολίσουμε τα προπύλαια, μη δημιουργήσουμε χορούς, μη στολίσουμε τους δρόμους… Ας μη μας προσφέρουν η γη και η θάλασσα την πολύτιμη κοπριά τους, γιατί έτσι ξέρω εγώ να αποκαλώ την πολυτέλεια… Αυτά μεν ας τα αφήσουμε στους έλληνες (εθνικούς) και στους εθνικούς κομπασμούς και τις πανηγύρεις τους…».

Τα Χριστούγεννα γιορτάζονται με μεγάλη λαμπρότητα από την Εκκλησία μας, με την προετοιμασία της νηστείας και της εξομολόγησης, με τα σαρανταλείτουργα, τις θαυμάσιες νυκτερινές ακολουθίες, με την πλούσια ορθόδοξη θεολογία, με τις πανηγυρικές θείες Λειτουργίες και την θεία Κοινωνία.

Αυτή η θεολογία, η λατρεία, η παράδοση της Εκκλησίας δημιούργησε πλούσια χριστουγεννιάτικα έθιμα η εκχριστιάνισε έθιμα άλλων παραδόσεων. Έτσι, τα έθιμα και οι εξωτερικοί εορτασμοί όταν μένουν στην θέση τους έχουν μεγάλη αξία αναγωγική και παιδαγωγική. Σε εποχές, όμως, εκκοσμικεύσεως, όπως η σημερινή, επικρατούν ποσοτικά και φαινομενικά του εκκλησιαστικού εορτασμού, ο οποίος γίνεται στο κοινωνικό περιθώριο των παραδοσιακών Ενοριών και των Μοναστηριών.

Έτσι, όπως παρατηρεί σε παλαιότερο άρθρο του ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Ιερόθεος («Χριστουγεννιάτικη απελπισία και ελπίδα», εις Ποιότητα Ζωής), τα Χριστούγεννα εντάχθηκαν εν πολλοίς στην ατμόσφαιρα των ηθών και των εθίμων, στο μάρκετινγκ της αγοράς. Κυριάρχησε η εμπορική εκμετάλλευση, ο συναισθηματικός διάκοσμος και ο θρησκευτικός βερμπαλισμός. Οι αφιερώσεις μερικών εφημερίδων στην εορτή είναι μια ανάπαυλα στον πόλεμο όλης της χρονιάς για να ξεριζώσουν ο,τι συνδέεται με τον Χριστό και την Εκκλησία. Μέσα στα στολισμένα σπίτια κυριαρχεί ο θάνατος και η φθορά… Και το κυριότερο: «Θα γιορτάσουν πολλοί τα Χριστούγεννα σαν μια εορτή ενός νεκρού και πεθαμένου Θεού. Στην σκέψη πολλών ανθρώπων ο Χριστός είναι μια έννοια και όχι ο Ζωντανός Θεός, που διευθύνει την ιστορία». Άλλωστε, ένας σημαίνων ευρωπαίος επιστήμων είχε δηλώσει πριν λίγα χρόνια: «Γιορτάζουμε την αρχή μιας νέας χρονιάς η οποία συμβολίζεται με την γέννηση ενός μωρού σε μια φάτνη»!

Γιορτάζοντας, λοιπόν, την Γέννηση του Χριστού οι άνθρωποι ουσιαστικά Τον αρνήθηκαν, θεωρώντας Τον μια ιδέα, έναν συμβολισμό, μια συνήθεια, έναν ψιλό άνθρωπο. Μακάρι οι νέες εξελίξεις στο όνομα του ανθρώπου να δώσουν το έναυσμα για μια νέα πραγματική αναζήτηση του Χριστού και έναν νέον πραγματικό και υπαρξιακό εορτασμό της Γεννήσεώς Του, γιατί «ο Χριστός έγινε άνθρωπος για να γίνουμε εμείς θεοί. Ταπεινώθηκε βαθειά για να μας ανυψώση. Έλαβε μορφή δούλου για να μας χαρίση την ελευθερία. Γεννήθηκε στον χρόνο για να υπερβούμε εμείς τον χρόνο. Απέθανε για να νικήση τον θάνατο. Έλαβε την ανθρώπινη φύση για να την θεώση και ζη αδιάλειπτα ενωμένος με την Εκκλησία. Μέσα στο ταπεινό σπήλαιο της Βηθλεέμ, που είναι η Εκκλησία, με την μυστηριακή ζωή γεννιέται ακατάπαυστα ο Χριστός. Η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού εορτάζεται πανηγυρικά από την Εκκλησία, ώστε να πάθουμε "την καλήν αναστροφήν"… Ο Θεός δεν είναι ούτε μια ανάμνηση του παρελθόντος, μια ρομαντική ιστορία, ούτε ιδέα και αξία για την περιφρούρηση της κοινωνίας, αλλά Πρόσωπο που υπάρχει στους αιώνες και καλεί τον άνθρωπο για να τον κάνη πρόσωπο…» (ενθ. ανωτ.).

Α.Κ.