Skip to main content

Γεγονός καὶ Σχόλιο: Εκκλησία και 1821

Με αφορμή το βιβλίο της ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού έγιναν πολλές συζητήσεις στα ΜΜΕ και εξετάσθηκαν τα θέματα που θίγονται στο βιβλίο αυτό από επιστημονικής, πολιτικής και παιδαγωγικής πλευράς. Διατυπώθηκαν πολλές απόψεις θετικές και αρνητικές.

Με το σχόλιο αυτό απλώς θα ήθελα να κάνω μια μικρή αναφορά στις απόψεις που ακούσθηκαν σχετικά με την συμμετοχή η μη των Αρχιερέων στην Επανάσταση του 1821 και τον λεγόμενο «μύθο» του Κρυφού Σχολειού.

Ως προς το πρώτο θέμα θα πρέπη να θυμίσω μια σημαντική μελέτη του δρ. Πέτρου Γεωργαντζή με τίτλο «Οι Αρχιερείς και το Εικοσιένα». Ο συγγραφεύς, με βάση τις ιστορικές πηγές και τις μαρτυρίες, εξέτασε την ζωή και την πολιτεία των Αρχιερέων της εποχής εκείνης στον χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μελέτησε την δράση τους κατά την Επανάσταση του '21. Και μετά από διεξοδική ανάλυση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το συνολικό ποσοστό των Αρχιερέων, που συμμετείχαν κατά ποικίλους τρόπους στον Αγώνα του '21 και υπέστησαν δοκιμασίες, ανέρχεται στο 80%. Αν δε σκεφθή κανείς ότι υπήρχαν περιοχές όπου οι κάτοικοι δεν έλαβαν μέρος στον Αγώνα, τότε το ποσοστό των Αρχιερέων που αγωνίστηκαν ανέρχεται στο 90% του συνολικού αριθμού.

Ως προς το δεύτερο θέμα, δηλαδή του Κρυφού Σχολειού, θα πρέπη να θυμήσω μια παλαιότερη δήλωση του Σαράντη Καργάκου ότι κάθε θρύλος δεν είναι ψέμμα, διότι «δεν είναι δυνατόν ένας ολόκληρος λαός να ψεύδεται». Οι θρύλοι παραπέμπουν σε μια αλήθεια. Έπειτα, κάθε μύθος δεν είναι ανυπόστατος, αλλά παραπέμπει σε μια πραγματικότητα. Για παράδειγμα, οι μύθοι του Αισώπου μεταδίδουν κάποιες αλήθειες. Το ίδιο συμβαίνει με το Δωδεκάθεο η τις ιδέες του Πλάτωνα. Δεν είναι όπως τα περιγράφουν, αλλά υπονοούν την ύπαρξη του Θεού. Αν θελήσουμε να κάνουμε καθάρσεις στους θρύλους του λαού και στους μύθους-παραμύθια, τότε καταργούμε ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας και της αλήθειας.

Το Κρυφό Σχολειό κινείται μέσα στους θρύλους του λαού. Αυτό δείχνει και ο γνωστός πίνακας του Γκύζη, το ποίημα του Πολέμη αλλά και πολλές άλλες ιστορικές μαρτυρίες. Αρκούμαι να υπενθυμίσω τις απόψεις του Γάλλου δημοσιογράφου Πυώ, που περιηγήθηκε την Βόρεια Ήπειρο, αμέσως μετά την απελευθέρωσή της και κατέγραψε πληροφορίες Κρυφών Σχολειών, και του πρώτου Αμερικανού Προξένου στην Αθήνα Τάρκεμαν, ο οποίος καταγράφει και το γνωστό ποίημα «Φεγγαράκι μου λαμπρό…».

Το γεγονός είναι ότι και όταν υπήρχε δυνατότητα λειτουργίας ανοικτών Σχολείων, με τον έλεγχο που υπήρχε εκ μέρους των Οθωμανών, υπήρχε αναγκαιότητα να λαμβάνωνται ιδιαίτερα μαθήματα-κρυφά για την ιστορία του τόπου, την γλώσσα, την θρησκεία κλπ. Άλλωστε, αυτό γίνεται και σήμερα, με τα ιδιαίτερα μαθήματα και με το ότι στις διάφορες Ενορίες λειτουργούν μαθήματα εκμαθήσεως της ελληνικής γλώσσης κλπ.

Το μικρό αυτό σχόλιο δεν μπορεί να καλύψη όλο το θέμα, αλλά η παράδοση του τόπου, οι θρύλοι του λαού, οι ιστορικές μαρτυρίες δεν μπορούν να εξοβελιστούν από μια αριστερή ιδεολογία, η οποία άλλωστε είναι ξεπερασμένη στην εποχή μας, και από μια έμμονη επιθετικότητα εναντίον της Εκκλησίας, ούτε από μια παγκοσμιοποιημένη νοοτροπία που θέλει να ισοπεδώση τα πάντα.

Ν.Ι.

ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΟ

  • Προβολές: 2956