Skip to main content

Γεγονὸς καὶ Σχόλιο: Η σύγχρονη κοινωνική μοναξιά

Όταν συζητήση κανείς με ανθρώπους της εποχής μας, θα διαπιστώση ότι βιώνουν άλλος λίγο και άλλος πολύ ένα περίεργο αίσθημα μοναξιάς. Ακούει φράσεις σαν κι αυτές: «δεν έχω φίλους», «δεν με αγαπάνε», «δεν με καταλαβαίνουν», «δεν μπορώ να χαρώ», «δεν μπορώ να καταλάβω τους άλλους» κλπ. Όλα αυτά είναι δείγματα βιώσεως της μοναξιάς.

Το σημαντικό είναι ότι λένε τέτοιες φράσεις και αισθάνονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενώ ζουν μέσα σε πολυπρόσωπες κοινωνίες και επιδιώκουν να έρχωνται σε επικοινωνία με πολλούς ανθρώπους. Οπότε, υπάρχει πολλή επικοινωνία, αλλά γίνεται λόγος για την έρημο των πόλεων και για την «έρημη χώρα».

Αυτό μπορεί να συμβαίνη και μέσα στις οικογένειες. Η Δουβλινέζα Ανν Ενράϊτ που πήρε το βραβείο των «Μπρούκερ», το οποίο είναι το εγκυρότερο βραβείο της αγγλόφωνης λογοτεχνίας, με το βιβλίο που έγραψε με τίτλο «The Gathering» (η συγκέντρωση) και στο οποίο αναφέρεται στις δύσκολες οικογενειακές σχέσεις, σε μια συνέντευξή της είπε ότι «η οικογένεια μπορεί να είναι κι ένα πολύ μοναχικό τοπίο» (Ελευθεροτυπία 14 Δεκεμβρίου 2007).

Είναι φοβερός αυτός ο λόγος ότι «η οικογένεια είναι ένα μοναχικό τοπίο». Η οικογένεια από την φύση της είναι το κύτταρο της κοινωνικής ζωής, είναι ο πρώτος εκείνος κοινωνικός χώρος που προετοιμάζει τον άνθρωπο να εισέλθη στην μεγάλη οικογένεια της κοινωνίας. Η οικογένεια είναι μια διαρκής αγκαλιά, την οποία θυμάται ο άνθρωπος, αλλά και στην οποία επιστρέφει πολλές φορές είτε με την μνήμη του είτε με την πράξη του, ακόμη και τότε που η κοινωνία τον αποστρέφεται, και τότε που διαπράττει τις πιο αποτροπιαστικές πράξεις. Κανονικά θα έπρεπε μέσα στην οικογένεια, λόγω του ότι υπάρχουν ισχυροί βιολογικοί δεσμοί, να επικρατή η ειρήνη, η αγάπη, η ειλικρίνεια στις σχέσεις.

Όμως, στην σύγχρονη εποχή και η οικογένεια διέρχεται μεγάλη κρίση. Η ίδια η οικογένεια συρρικνώνεται, χαλαρώνει τους δεσμούς, δημιουργεί εντάσεις και μεγαλώνει τον πόνο. Όταν αυξάνωνται τα πάθη και τα κοινωνικά ερεθίσματα, τότε επηρεάζεται και ο οικογενειακός βίος. Είναι φοβερό, όμως, να αισθάνεται κανείς την οικογένεια ως ένα χώρο εντάσεων, διαπληκτισμών, μερικές φορές και βιαίων ανατριχιαστικών πράξεων.

Η ίδια, όμως, συγγραφέας λέγει σε ένα άλλο σημείο: «Περισσότερο με ενδιαφέρει η διαφορά μεταξύ “κληρονομημένης σχέσης” και της σχέσης που επιλέγεις». Αυτό έχει την έννοια ότι η κληρονομική-βιολογική σχέση έχει το στοιχείο της αναγκαιότητας της φύσης, που δεσμεύει, ενώ η σχέση που επιλέγεται από τον καθένα άνθρωπο συνδέεται με την ελευθερία και την κατά ποικίλους βαθμούς αγάπη. Είναι κάτι που δεν επιβάλλεται, αλλά επιλέγεται. Αν δε η επιλογή γίνεται με σωστά κριτήρια, τότε αυτή η σχέση αναπληρώνει τον πόνο που δημιουργεί η βιολογική σχέση.

Αυτό μπορεί κανείς να το εννοή με διαφορετικό τρόπο. Όμως εγώ θα ήθελα να το μεταφράσω με την έννοια ότι πέρα από την βιολογική οικογένεια υπάρχει και η πνευματική οικογένεια, που είναι η Εκκλησία. Βέβαια, στην Εκκλησία εντασσόμαστε από την μικρή μας ηλικία, αλλά στο τέλος-τέλος αυτή η ένταξη έχει το στοιχείο της ελεύθερης επιλογής και της αγάπης, που υπερβαίνει τα όρια. Μέσα στην Εκκλησία έχει κανείς την δυνατότητα να έχη αδελφούς, πέρα από τους διαφόρους περιορισμούς αίματος, γένους, χρώματος, χρόνου. Αποκτούμε αδελφούς ζώντας και κεκοιμημένους, και οι σχέσεις μεταξύ μας κινούνται σε ένα άλλο επίπεδο, ασφαλώς ανώτερο από το βιολογικό. Έτσι, δεν μπορούμε να ζούμε μόνοι, εγκαταλελειμμένοι, ανάδελφοι.

Τελικά, το θέμα της μοναξιάς, προσωπικής και κοινωνικής, είναι θέμα προσωπικό του καθενός ανθρώπου. Όταν κανείς αισθάνεται τον πλησίον του ως απειλή της ύπαρξής του, όταν τον άλλο τον αισθάνεται ως κόλασή του, τότε αναγκαστικά περιορίζεται στον εαυτό του, κλείνεται εσωτερικά και πονάει υπαρξιακά, ζη την μοναξιά, δεν καταλαβαίνει τους άλλους, δεν τον καταλαβαίνουν οι άλλοι. Ο καθένας έχει την δυνατότητα της τελικής επιλογής, και της βελτίωσης των προσωπικών του σχέσεων. Η μοναξιά είναι προσωπικό και όχι ένα απλώς κοινωνικό γεγονός.

Ν.Ι.

ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΟ

  • Προβολές: 2852