Skip to main content

Κύριο θέμα: Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή

Κατά τό διάστημα 23 – 29 Μαΐου πραγματοποιήθηκε η προσκυνηματική εκδρομή στά Ιεροσόλυμα καί τούς Αγίους Τόπους από τούς ακροατές τών ομιλιών πού κάνει ο Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Ιερόθεος κάθε Δευτέρα απόγευμα. Δύο φορές στό παρελθόν είχε προγραμματισθή η εκδρομή αυτή, αλλά διάφοροι λόγοι πού είχαν νά κάνουν κυρίως μέ τήν πολιτική καί στρατιωτική κατάσταση στήν περιοχή, εμπόδισαν τήν πραγματοποίησή της.

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Στὴν αἴθουσα τοῦ θρόνου τοῦ Πατριαρχείου ἸεροσολύμωνΑυτή η φορά «ο άνεμος ήταν ούριος» καί αξιωθήκαμε τής «προσκυνηματικής θεωρίας» στόν τόπο «όπου έστησαν οι πόδες Αυτού».

Τό οδοιπορικό μας ήταν εν συντομία τό εξής:

Αναχωρήσαμε από τήν Ναύπακτο τήν Παρασκευή 22 Μαΐου τό βράδυ μέ λεωφορείο. Στό αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος συναντήσαμε τόν ταξιδιωτικό μας πράκτορα κ. Θεόδωρο Βαράκλα, Ιεροσολυμίτη καί άριστο ξεναγό. Πετάξαμε μέ νυκτερινή πτήση στίς 2.20 τό πρωΐ καί φθάσαμε στό αεροδρόμιο Μπέν Γκουριόν τού Τέλ-Αβίβ γύρω 4.15. Τό Ισραήλ έχει ίδια ώρα μέ τήν Ελλάδα, αλλά επειδή βρίσκεται αρκετά πιό ανατολικά, ο ήλιος ανατέλλει μία ώρα καί κάτι πιό νωρίς. Τό αεροδρόμιο τού Ισραήλ έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική καί δέν είναι «μαζικής παραγωγής» όπως τό αεροδρόμιο τής χώρας μας, τό οποίο είναι μέν εξυπηρετικότατο καί οργανωμένο, όμως εκτός από τό όνομα τού Ελευθερίου Βενιζέλου δέν έχει τίποτε άλλο τό ελληνικό, πράγμα πού μαρτυρεί τήν εξάρτηση καί τήν έλλειψη ταυτότητας τού νεοελληνικού κράτους.

Εκεί μάς περίμενε λεωφορείο, μέ τό οποίο επρόκειτο νά γίνουν όλες οι μετακινήσεις μας μέσα στό Ισραήλ, μέ οδηγό έναν αραβόφωνο ορθόδοξο Παλαιστίνιο πού ονομαζόταν Ιωάννης.

Σάββατο 23 Μαΐου

Στήν Μονή τού Αγίου Γεωργίου στήν Λύδδα

Τό πρώτο προσκύνημά μας, καθώς ήμασταν άγρυπνοι, ήταν η Ιερά Μονή τού αγίου Γεωργίου τού Τροπαιοφόρου στήν Λύδδα, πού είναι η πατρίδα τού Αγίου καί αναφέρεται καί στήν Αγία Γραφή (Πράξ. θ', 32-35). Τό πρώτο φώς τής ημέρας αχνόφεγγε. Επικρατούσε μιά βαρειά ατμόσφαιρα, μέ υγρασία καί δυσοσμία πού προερχόταν από τά σκουπίδια στούς δρόμους, αλλά καί από τά απομεινάρια τής πανηγύρεως τού αγίου Γεωργίου, κατά τήν οποία οι μουσουλμάνοι πού τόν ευλαβούνται καί τόν τιμούν σφάζουν από ένα αρνί ή κατσίκι καί τά μοιράζουν στούς πτωχούς.

Ένας κύριος άνοιξε τό προσκύνημα. Απ' ό,τι μάς είπε ήταν ο κατά σάρκα πατέρας τού Ηγουμένου π. Σωφρονίου πού υπηρετούσε στό προσκύνημα καί είχε έλθει γιά νά βοηθήση τόν γυιό του, ο οποίος κουράζεται υπερβολικά στό διακόνημα αυτό. Προσκυνήσαμε τόν τάφο τού Αγίου.

Τό σημερινό Μοναστήρι τού Αγίου Γεωργίου είναι κτισμένο στά ερείπια αρχαίας Μονής πού είχε κτίσει στόν τάφο τού Αγίου η αγία Ελένη καί κατέστρεψε τό 1010 ο χαλίφης Χάκεμ. Μέσα στήν ιστορική πορεία ένα μέρος Μονής μετατράπηκε σέ τέμενος (15ο αι.). Σήμερα, λοιπόν, ο ταξιδιώτης βλέπει αποτυπωμένη τήν συνύπαρξη πού επεφύλαξε η ιστορία στά τρία γένη, τό Χριστιανικό, τό Ιουδαϊκό καί τό Ισλαμικό, αφού κολλητά μέ τήν Μονή τού αγίου Γεωργίου βρίσκεται τό τέμενος καί στήν ίδια πλατεία η εβραϊκή συναγωγή, ασφαλισμένη μέ τείχος καί συρματοπλέγματα.

Στήν Ιόππη

Δεύτερος σταθμός μας τό Μοναστήρι τών Αρχαγγέλων στά προάστεια τού σημερινού Τέλ-Αβίβ, στήν αρχαία Ιόππη. Από τήν Ιόππη απέπλευσε ο Ιωνάς γιά τήν Θαρσίς αποφεύγοντας νά κηρύξη μετάνοια στήν Νινευή (Ιων. α', 3). Ένα μπρούτζινο άγαλμα τού κήτους υπενθυμίζει τήν βιβλική αυτή ιστορία. Από εδώ διακινήθηκε η ξυλεία γιά τήν κατασκευή τού Ναού τού Σολομώντος (Παραλ. β', 15). Στήν Ιόππη ζούσε η Ταβιθά, τήν οποία ανέστησε ο Απόστολος Πέτρος (Πραξ. θ', 36-38), καί εδώ ο ίδιος Απόστολος είδε τό όραμα μέ τήν οθόνη καί τά καθαρά καί ακάθαρτα ζώα (Πραξ. θ', 40-41). Η ίδια βαρειά ατμόσφαιρα στήν κοιμισμένη ακόμη πολιτεία. Η Ιερά Μονή Αρχαγγέλων ήταν ερειπωμένη όταν ιδρύθηκε τό Κράτος τού Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί πού αναζητούσαν χώρους καί κτίρια γιά τά σχέδιά τους ήθελαν νά τήν πάρουν. Τελικά έβαλαν όρο γιά τήν κατοχύρωσή της από τό Πατριαρχείο μας τήν ανοικοδόμησή της. Ο τότε Ηγούμενος καί νύν Μητροπολίτης Ιόππης κ. Δαμασκηνός κατάφερε νά τήν ανοικοδομήση καί νά τήν κατοχυρώση γιά τό Πατριαρχείο.

Στήν Μονή τού Αγίου Γεωργίου στήν Ρέμλη

Έπειτα επισκεφθήκαμε τό Μοναστήρι τού Αγίου Γεωργίου στήν Αριμαθαία, σημερινή Ρέμλη. Η Μονή κτισμένη από τήν Αυγούστα Ειρήνη τόν 8ο αιώνα, στόν δρόμο από τήν Ιόππη γιά τά Ιεροσόλυμα χρησίμευε γιά αιώνες γιά τίς ανάγκες φιλοξενίας τών προσκυνητών, όταν τό προσκύνημα γινόταν κυρίως μέ πλοία καί διαρκούσε από 6 μήνες έως 3 χρόνια. Σήμερα άλλαξαν οι δρόμοι τών προσκυνητών καί ελάχιστοι πλέον επισκέπτονται τήν Ιερά Μονή. Μάς υποδέχθηκε μιά μοναχή καί ο Ιερομόναχος π. Νήφων, ο οποίος μάς μίλησε γιά τόν άγιο Ιωσήφ καί τήν ιστορία τού προσκυνήματος. Μάς μίλησε γιά τήν ποιμαντική καί κατηχητική φροντίδα τής τοπικής Εκκλησίας καί γιά τίς δυσκολίες διαποίμανσης μέσα σέ μιά κοινωνία πού δρούν πολλές θρησκείες καί δόγματα, πού μερικά από αυτά υποστηρίζονται από πολιτικές δυνάμεις καί έχουν μεγάλες οικονομικές δυνατότητες γιά προπαγάνδα. Εδώ είδαμε καί τήν «κολόνα τής χήρας», πού αναφέρεται στό συναξάριο τού αγίου Γεωργίου.

Τά τρία πρώτα προσκυνήματα στό δυτικό παραθαλάσσιο Ισραήλ μάς έδωσαν μιά πρώτη γεύση τής κατάστασης τών προσκυνημάτων καί τού αγώνα τών Αγιοταφιτών γιά τήν διαφύλαξή τους, καθώς καί τόν αγώνα τών Ορθοδόξων γιά τήν διατήρηση τής πίστης τους εν μέσω αλλοδόξων.

Πρός τά Ιεροσόλυμα

Αρχίσαμε νά ανηφορίζουμε γιά τήν αγία Πόλη, τήν Ιερουσαλήμ. Τό λεωφορείο έτρεχε σέ πλατείς λεωφόρους-αυτοκινητόδρομους πού έχει κατασκευάσει τό κράτος τού Ισραήλ. Η Ιερουσαλήμ είναι κτισμένη πάνω σέ υψίπεδο, σέ τέσσερεις «λόφους», μέσα στό πράσινο, όμορφη, μέ καινούριες ομοιόμορφες κατοικίες καί πολυκατοικίες επενδυμένες μέ πέτρα.

Δέν πήγαμε στό κέντρο τής πόλεως, αλλά περάσαμε περιφερειακά καί οδηγηθήκαμε πρός τήν Βηθλεέμ, στά νοτιοανατολικά, όπου βρίσκεται τό ξενοδοχείο πού θά μέναμε. Έπρεπε νά περάσουμε τό τείχος πού χωρίζει τήν ισραηλινή δικαιοδοσία από τήν παλαιστινιακή καί τό οποίο θά αποτελέση τά σύνορα μέ τό μελλοντικό Παλαιστινιακό Κράτος, άν κάποτε ιδρυθή. Τό τείχος είναι κατασκευασμένο από τσιμεντένιες πλάκες ύψους 8 μέτρων, μέ συρματοπλέγματα στήν κορυφή καί πύργους ανά διαστήματα. Περάσαμε πρός τήν παλαιστινιακή πλευρά χωρίς ιδαίτερες διαδικασίες. Ο έλεγχος θά ήταν αυστηρότερος, κάθε φορά πού θά περνούσαμε πρός τήν περιοχή πού ελέγχεται από τούς Ισραηλινούς. Η απάντηση τού οδηγού η ίδια, κάθε φορά πού συνομιλούσε μέ τούς στρατιώτες τού φυλακίου, πού ήταν νεαρά παιδιά, τό πολύ μέχρι 25 χρονών: «Ένα λεωφορείο μέ Έλληνες (Γιαβανίμ) γιά (ή από) τό ξενοδοχείο».

Τό ξενοδοχείο όμορφα κτισμένο μέ αραβική αρχιτεκτονική.

Τό απόγευμα, κατάκοποι ακόμη από τό ταξίδι, επισκεφθήκαμε δύο μεγάλα ιστορικά Μοναστήρια τήν Λαύρα τού Αγίου Σάββα καί τήν Μονή τού αγίου Θεοδοσίου τού Κοινοβιάρχου.

Πρός τήν έρημο

Περάσαμε από τήν Βηθλεέμ, από τά παλαιστινιακά εδάφη καί τίς αραβικές μουσουλμανικές συνοικίες. Παρατηρήσαμε τίς μαρμάρινες γλυπτές εικόνες τού αγίου Γεωργίου στά υπέρθυρα τών οικιών Χριστιανών καί Μουσουλμάνων. Είδαμε τούς σύγχρονους συνοικισμούς τών εποίκων Εβραίων στά παλαιστινιακά εδάφη.

Επίσης είδαμε τά πανό καί τίς γιγαντοαφίσες μέ τόν Πάπα. Μάς έκανε εντύπωση ένα πανό πού έλεγε: «1209-2009 Οκτακόσια χρόνια στήν Εκκλησία»! Προφανώς οι παπικοί γιόρταζαν τά οκτακόσια χρόνια παρουσία τους στούς Αγίους Τόπους, αλλά δέν καταλαβαίνουν ότι εκτίθενται, όταν η Μία Αγία Καθολική καί Αποστολική Εκκλησία έχει παρουσία 2000 χρόνια στά μέρη εκείνα;

Τό λεωφορείο στάθμευσε έξω από τήν Μονή τού αγίου Θεοδοσίου τού Κοινοβιάρχου. Επιβιβασθήκαμε σέ λεωφορειάκια τών 8 θέσεων πού θά μάς πήγαιναν στήν Λαύρα τού αγίου Σάββα. Η διαδρομή σέ έναν στενό, αλλά ασφαλτοστρωμένο δρόμο πού περνούσε μέσα από παλαιστινιακά χωριά. Οι κάτοικοι κτίστες καί ποιμένες. Τά πέτρινα σπίτια, οι καχεκτικοί ελαιώνες στίς εσωτερικές πτυχές τών λόφων, τά πρόβατα τής περιοχής μέ τίς παχιές ουρές όπου αποθηκεύουν τροφή γιά τίς δύσκολες περιόδους, άρχισαν σιγά-σιγά νά αραιώνουν καθώς προχωρούσαμε στήν έρημο.

Στήν Μονή τού Αγίου Σάββα

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Στήν Μονή τού Αγίου Σάββα Σέ λίγο φάνηκαν δύο πύργοι μέ έναν σταυρό στήν κορυφή. Είναι τά μόνα κτίρια τής Μονής πού φαίνονται από μακρυά. Η παλαίφατη Μονή τού αγίου Σάββα τού Ηγιασμένου, κτισμένη στήν σημερινή της μορφή από τόν αυτοκράτορα Ιουστινιανό, είναι κρυμμένη μέσα στήν έρημο, σέ απότομη όχθη τού χειμάρρου τών Κέδρων, πού πηγάζει από τήν Γεθσημανή καί χύνεται στήν Νεκρά Θάλασσα. Τόπος αφιερώσεως καί αγώνος. Τό Μοναστήρι άβατον γιά τίς γυναίκες. Δυό βεδουΐνοι στήν είσοδο μάς καλωσόρισαν στήν γλώσσα τους: «μεσίχ κάμ», «χάκα κάμ». Περνώντας μέσα από στενά κλιμακωτά σοκάκια πού σχηματίζονταν ανάμεσα στά κτίρια τής Μονής κατεβήκαμε στήν κεντρική αυλή, όπου βρίσκεται τό κυκλικό πέτρινο χαλκοσκέπαστο κουβούκλιο μέ τόν τάφο τού αγίου Σάββα. Αργότερα μάθαμε ότι όλη η κεντρική αυλή έχει υπόγεια δωμάτια καί αποτελεί τό κοιμητήριο τής Μονής. Υποδέχθηκε τόν Δεσπότη ένας μοναχός τής Μονής, πού έδωσε τό σύνθημα γιά νά κτυπήσουν οι καμπάνες καί μάς υπέδειξε τόν τάφο τού Αγίου γιά προσκύνηση, μέχρι νά έλθη ο Γέροντας τής Μονής, π. Ευδόκιμος. Ο μοναχός συνέστησε νά μή βγάζουμε φωτογραφίες τόν ίδιο καί τούς άλλους μοναχούς.

Ο π. Ευδόκιμος, παραδοσιακός καλογερόπαπας, μορφωμένος, ησύχιος καί ταπεινός, μάς οδήγησε στό Καθολικό τής Μονής, όπου έγινε δέηση επί τή υποδοχή Αρχιερέως. Μετά στάθηκε ενώπιον τού αφθάρτου σκηνώματος τού Αγίου, όπου μάς μίλησε γιά τόν βίο τού Αγίου, τήν ιστορία τής Μονής καί γιά τούς αγίους Πατέρας της. Έπειτα μάς ξενάγησε στό Καθολικό καί στόν πρώτο σπηλαιώδη «θεόκτιστο» Ναό τής Μονής πού είχε διαμορφώσει ο άγιος Σάββας. Επίσης, μάς οδήγησε στό σπήλαιο τού αγίου Ιωάννου τού Δαμασκηνού, στόν εξώστη τής Μονής πού βρίσκεται πάνω από τόν χείμαρρο τών Κέδρων καί απέναντι από τά ερημητήρια τών ασκητών. Μάς έδειξε τήν είσοδο γιά τό κοιμητήριο τών Πατέρων. Τέλος μάς προσέφερε τό μοναχικό κέρασμα καί μάς υπενθύμισε νά γράψουμε τίς εντυπώσεις μας στό βιβλίο επισκεπτών.

Μέσα σέ λίγα λεπτά ταξιδεύσαμε αιώνες μέσα στήν ιστορία. Πρόσωπα αγίων, οσίων, πατριαρχών, μαρτύρων, βασιλέων αλλά καί βαρβάρων πέρασαν μπροστά μας, καθώς ακούγαμε τόν Γέροντα νά διηγήται τά διάφορα γεγονότα, σάν νά ήταν χθεσινά: Η εύρεση τού σπηλαίου από τόν άγιο, η ανοικοδόμηση τής Μονής, η σφαγή τών αββάδων από τούς Πέρσες, η φανέρωση τών λειψάνων τους, η ζωή τού αγίου Ιωάννου τού Δαμασκηνού καί η συγγραφή υπ' αυτού τών αναστάσιμων τροπαρίων τής Παρακλητικής…

Στήν Μονή τού Αββά Θεοδοσίου τού Κοινοβιάρχου

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Στήν Μονή τού Αββά Θεοδοσίου τού Κοινοβιάρχου Στήν επιστροφή επισκεφθήκαμε τήν Μονή τού Αββά Θεοδοσίου τού Κοινοβιάρχου. Εδώ μάς περίμενε ο ηγούμενος π. Ιερόθεος καί μία μοναχή. Ο γέροντας μάς μίλησε στό Καθολικό τής Μονής γιά τήν ιστορία τής Μονής, αλλά καί γιά τά βάσανά τους καί τίς δυσκολίες πού αντιμετωπίζουν απ' όσους εποφθαλμιούν τά κτήματα τής Μονής. Ο ίδιος γεύεται αυτής τής δύσκολης καταστάσεως εδώ καί 33 χρόνια πού βρίσκεται στό Μοναστήρι, αλλά τά προβλήματα είναι από πολύ παλαιά. Γιά νά μείνη κανείς εδώ χρειάζεται αυταπάρνηση. Τόνισε, όπως καί άλλοι Πατέρες στά άλλα προσκυνήματα, ότι η παρουσία τών προσκυνητών όχι μόνον ενισχύει ηθικά καί υλικά τούς Αγιοταφίτες, αλλά καί αποτρέπει περαιτέρω αρνητικές ενέργειες. Κάτω από τήν αυλή τής Μονής υπάρχει τό σπήλαιο τών Μάγων καί ο τάφος τού αγίου Θεοδοσίου. Γευθήκαμε καί εδώ τής ζεστής φιλοξενίας τους.

Τό βραδάκι επιστροφή στό ξενοδοχείο καί σύντομη ξεκούραση.

Κυριακή 24 Μαΐου

Στόν Πανάγιο Τάφο

Τά μεσάνυκτα κάναμε τήν πρώτη οδοιπορία μας μέσα στά Ιεροσόλυμα, πορευόμενοι πρός τήν «καρδιά τής Ιερουσαλήμ», τόν πανίερο Ναό τής Αναστάσεως. Ήμασταν ήδη σχεδόν άγρυπνοι γιά 24 ώρες, ήδη οι πρωτόγνωρες γιά μάς παραστάσεις συνωστίζονταν στίς θυρίδες τής μνήμης μας ζητώντας τό ανεξίτηλο, καί η νύκτα εκείνη μάς επεφύλασσε τήν εντονότερη τών εμπειριών πού μπορεί νά δοκιμάση ο προσκυνητής στούς Αγίους Τόπους: Θά συμμετείχαμε στήν κυριακάτικη, αναστάσιμη νυκτερινή θεία Λειτουργία στόν Πανάγιο Τάφο!

Περπατώντας βιαστικά μέσα στά μισοφωτισμένα στενά τής Ιερουσαλήμ, περάσαμε κάτω από μιά καμάρα, όπου κυμάτιζαν δύο σημαίες, μία λευκή μέ κόκκινο σταυρό καί μία ελληνική. Ήταν η είσοδος τού Πατριαρχείου μας. Μετά από δυό-τρείς γωνίες βρεθήκαμε στό ξέφωτο τής αυλής τού Ναού τής Αναστάσεως. Οι αρχαίες πλάκες, οι πετρόκτιστοι τοίχοι, τά τόξα, οι τρούλοι, τά παραθύρια, όλα φωτισμένα αχνά, διακριτικά καί η μεγάλη πύλη του ανοικτή. Λιγοστοί νυκτερινοί προσκυνητές μπαινόβγαιναν. Εισήλθαμε καί αντικρύσαμε πρώτα τήν πλάκα, τόν λίθο όπου οι κρυφοί μαθητές είχαν ακουμπήσει τό Σώμα τού Χριστού κατά τήν Αποκαθήλωση. Τόν φώτιζαν πολλά αναμμένα καντήλια. Προσκυνήσαμε καί ένας Αγιοταφίτης οδήγησε τούς μέν λαϊκούς νά προσκυνήσουν στόν Πανάγιο Τάφο καί έπειτα νά μπούν στόν Ναό τών Ορθοδόξων, τόν δέ Σεβασμιώτατο καί τούς Ιερείς στό Ιερό τού Ναού, γιά νά ετοιμασθούν γιά τήν θεία Λειτουργία.

Ο μεγαλοπρεπής Ναός τής Αναστάσεως εσωτερικά δέν είναι ενιαίος, αλλά περικλείει τό Κουβούκλιο τού Παναγίου Τάφου, τόν Ναό πού βρίσκεται απέναντι ακριβώς από τόν Πανάγιο Τάφο καί πολλά Παρεκκλήσια καί προσκυνήματα, τό κυριότερο εκ τών οποίων είναι ο Γολγοθάς, ο τόπος τής Σταυρώσεως. Ο Ναός καί τά περισσότερα προσκυνήματα ανήκουν στό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, αλλά μέ τά χρόνια έχουν αποκτήσει «δικαιώματα» σέ μερικά παρεκκλήσια οι διάφορες χριστιανικές ομολογίες, κυρίως οι Αρμένιοι καί οι Λατίνοι.

Ο Όρθρος άρχισε στίς 12 τά μεσάνυκτα. Τόν σιγόψαλε ένας καλόγερος καί η φωνή του –δόξα τώ Θεώ, στά προσκυνήματα δέν υπάρχουν ηχητικά συστήματα– χανόταν μέσα στόν επιβλητικό χώρο τού Ναού καί συγχεόταν μέ τίς φωνές τών Αρμενίων πού εκείνη τήν ώρα τελούσαν κάποια ακολουθία στό παρεκκλήσι τους. Αυτή η πρώτη γεύση ήταν κάπως αποκαρδιωτική, διότι έδινε τήν αίσθηση τής ξένης κατοχής επί τών αγίων Προσκυνημάτων. Όμως λίγο αργότερα οι Αρμένιοι σώπασαν, οι Αρχιερείς, οι Ιερείς καί τό πλήρωμα τών Ορθοδόξων εν πομπή κατευθύνθηκε μέσα από τόν Ναό πρός τόν Πανάγιο Τάφο, όπου επρόκειτο νά τελεσθή η θεία Λειτουργία καί η μοναχική καλογερική φωνή έδωσε τήν θέση της στό χορό τών Αγιοταφιτών Πατέρων πού έψαλαν θαυμάσια, μεγαλόπρεπα καί κατανυκτικά τήν δοξολογία καί τά τής θείας Λειτουργίας.

Οι Αρχιερείς καί μερικοί από τούς Ιερείς, όσοι χωρούσαν, εισήλθαν στό Ιερό Κουβούκλιο. Τό Ιερό Κουβούκλιο αποτελείται από δύο μέρη. Τό μέρος πού λέγεται παρεκκλήσιο τού Αγγέλου, όπου είχε κυλισθεί ο λίθος τού μνήματος καί σήμερα βρίσκεται η αγία Τράπεζα, στήν οποία υπάρχει καί ένα τμήμα τού λίθου. Στό εσώτερο είναι ο τόπος «όπου έκειτο τό σώμα τού Ιησού» καί χρησιμοποιείται γιά τήν αγία πρόθεση. Εκεί εισέρχεται κανείς σκυφτός καί μνημονεύει τά ονόματα «τών εντειλαμένων εύχεσθαι υπέρ αυτών».

Τής θείας Λειτουργίας προεξήρχε ο Σεβ. Μητροπολίτης μας, καί συλλειτούργησαν ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Σεβαστείας κ. Θεοδόσιος τού Πατριαρχείου Ιεροσολύμων καί ένας Ρώσος Επίσκοπος. Έλαβαν επίσης μέρος Αγιοταφίτες, Ιερείς από τήν Ναύπακτο καί από τήν Ρωσία. Πολλοί ήταν οι προσκυνητές από τήν Ρωσία.

Ο Πανάγιος Τάφος, κατά κοινή ομολογία, αιχμαλώτισε τίς καρδιές όλων τών προσκυνητών. Γι' αυτό καί επανήλθαμε καί δεύτερη καί τρίτη φορά τίς επόμενες ημέρες, γιά νά τόν απολαύσουμε περισσότερο.

Εκεί συναντήσαμε καί τόν αεικίνητο μοναχό π. Σαμουήλ πού κατάγεται από τήν Αμπελακιώτισσα καί διακονεί μέ ζήλο.

Αμέσως μετά τήν θεία Λειτουργία, γύρω στίς 4 τό πρωΐ, κοινωνημένοι, μέ τό αντίδωρο στό χέρι κάναμε τήν αντίστροφη πορεία στά σοκάκια τής Ιερουσαλήμ.

Στό Πατριαρχείο

Λίγες ώρες ξεκούραση καί επιστροφή τό πρωΐ στό Πατριαρχείο. Φθάσαμε τήν στιγμή πού επέστρεφε από τόν Ναό τής Αναστάσεως όπου είχε τελέσει τήν πρωϊνή θεία Λειτουργία ο Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος Ησύχιος, συνοδευόμενος από τούς Ιερείς, προπορευομένων τών ραβδούχων πού κτυπούσαν ρυθμικά τά ραβδιά τους στίς πλάκες. Ένα τυπικό πού έρχεται από τόν καιρό τής αραβικής κυριαρχίας καί είναι δείγμα τών ιστορικών δικαιωμάτων πού απολαμβάνει τό Πατριαρχείο στήν Αγία Πόλη.

Ο Μακαριώτατος Πατριάρχης κ. Θεόφιλος μάς περίμενε στήν αίθουσα τού θρόνου. Μάς καλωσόρισε εγκάρδια. Τόν προσεφώνησε ο Σεβασμιώτατος, συστήνοντας τούς προσκυνητές, μιλώντας γιά τόν χαρακτήρα τής επισκέψεώς μας, αναφερόμενος στήν Εκκλησία τών Ιεροσολύμων καί μεταφέροντας τά σεβάσματα καί τήν αγάπη όλου τού πληρώματος. Αντιφώνησε ο Πατριάρχης, ο οποίος μίλησε επαινετικά γιά τόν Μητροπολίτη μας καί αναφέρθηκε στούς Αγίους Τόπους. Μάς μίλησε περίπου 25 λεπτά καί μετά από μιά στάση γιά τό κέρασμα συνέχισε γιά άλλο τόσο διάστημα. Ο λόγος του εκκλησιολογικός, διηγηματικός, ήρεμος. (Οι λόγοι αυτοί δημοσιεύονται στό παρόν τεύχος).

Ο Πατριάρχης έδωσε από ένα αναμνηστικό δώρο σέ όλους τούς προσκυνητές καί βγήκε μαζί μας αναμνηστική φωτογραφία.

Προσκυνήματα στά Ιεροσόλυμα

Η υπόλοιπη ημέρα αφιερώθηκε στά προσκυνήματα μέσα στά Ιεροσόλυμα. Ξεναγηθήκαμε στόν Ναό τής Αναστάσεως, όπου προσκυνήσαμε τά παρεκκλήσια πού συνδέονται μέ τά γεγονότα τής Σταυρώσεως: Άγιο Κουβούκλιο, Αποκαθήλωση, Γογλοθάς, Παρεκκλήσιο τού Αδάμ, Παρεκκλήσιο τού Ακάνθινου Στεφάνου, Παρεκκλήσιο τής Εύρεσης τού Τιμίου Σταυρού, Παρεκκλήσιο «Διεμερίσαντο», Παρεκκλήσιο τού Εκατόνταρχου Λογγίνου, Φυλακή (προσωρινή) τού Χριστού, Παρεκκλήσιο τών Κλαπών, Κολόνα τής Φραγγέλωσης. Είδαμε τήν κλίμακα καί τήν είσοδο όπου ύψωσε τόν Τίμιο Σταυρό ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, τήν κολόνα πού σχίσθηκε μέ θαυμαστό τρόπο από τό Άγιον Φώς τό Πάσχα τού 1549, καθώς καί τήν κολόνα τής αγίας Μαρίας τής Αιγυπτίας. Προσκυνήσαμε τήν εικόνα τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου στό μετόχι τής Γεθσημανής, όπου μάς ξενάγησε ο μοναχή Θεοσέμνη. Πορευθήκαμε τήν Οδό τού Μαρτυρίου. Προσκυνήσαμε στήν Φυλακή τού Ιησού, στήν Ιερά Μονή Αγίου Νικοδήμου, στήν Φυλακή τού Αποστόλου Πέτρου, στήν Ιερά Μονή τών Αγίων Ιωακείμ καί Άννης στόν χώρο όπου γεννήθηκε η Παναγία, στόν Ναό τού Πρωτομάρτυρος Στεφάνου καί στήν Γεθσημανή, όπου βρίσκονται ο Κήπος τής Προσευχής καί τής Προδοσίας, καί ο Τάφος τής Παναγίας μέ τήν θαυματουργή εικόνα τής Παναγίας τής Ιεροσολυμίτισσας. Γεθσημανή σημαίνει ελαιοτριβείο.

Στόν Τάφο τής Παναγίας μάς μίλησε ο π. Πέτρος, διηγούμενος θαύματα τής Παναγίας καί αναμνήσεις του από τήν έλευση τής εικόνας στήν Ελλάδα.

Σέ τρία διαφορετικά προσκυνήματα συναντήσαμε τρία μέλη τής αυτής οικογένειας: δύο αδέλφια από τήν Ελλάδα Αγιοταφίτες καί τήν μητέρα τους, πού υπηρετούσαν ο καθένας σέ διαφορετικό προσκύνημα.

Δευτέρα 25 Μαΐου

Στήν Βηθανία

Ξεκινήσαμε τήν περιήγησή μας από τήν Βηθανία, όπου βρίσκεται ο Τάφος τού Λαζάρου καί η Ιερά Μονή Μάρθας καί Μαρίας αδελφών τού Λαζάρου. Εκεί ησυχάζει καί υπηρετεί γυναικεία αδελφότητα μέ Ηγουμένη τήν Γερόντισσα Ευπραξία. Όπως μάς διηγήθηκαν ζούν μέσα σέ κλίμα φόβου από όσους προσπαθούν νά πάρουν τίς εκτάσεις τού Πατριαρχείου. «Λαγοκοιμόμαστε», μάς είπε η Γερόντισσα. Όσοι αγαπούν τό Μοναστήρι, τό προστατεύουν από τούς ομοεθνείς τους καί είναι έτοιμοι νά σπεύσουν σέ βοήθεια, όποτε οι μοναχές διατρέχουν κίνδυνο.

Εδώ οι περισσότεροι προμηθεύθηκαν τά …σάβανά τους.

Στήν Μονή Αγίου Γερασίμου

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Στήν Μονή Αγίου Γερασίμου Αρχίσαμε νά καταβαίνουμε υψομετρικά, φθάσαμε στό ύψος τής επιφάνειας τής θαλάσσης καί ακόμη χαμηλότερα. Τό τοπίο ερημικό. Βλέπαμε τίς παράγκες τών βεδουΐνων, τά πρόβατά τους καί τίς καμήλες τους. Τοπίο απαράκλητο. Πήραμε οπτικά μιά πρώτη γεύση τής ερήμου τού Ιορδάνη.

Στήν έρημο τού Ιορδάνη επισκεφθήκαμε τό Μοναστήρι τού Αββά Γερασίμου τού Ιορδανίτου. Τό Μοναστήρι βρίσκεται σέ υψόμετρο 400 μέτρα κάτω από τήν επιφάνεια τής θάλασσας. Άν καί ο καιρός στά Ιεροσόλυμα ήταν δροσερός, εδώ είχε ζέστη. Τήν Μονή τήν έχει αναλάβει τίς τελευταίες δεκαετίες ο π. Χρυσόστομος από τήν Πελοπόννησο, ένας δραστήριος, μαχητικός καί παραδοσιακός παπάς –μάθαμε μάλιστα ότι τό παρωνύμιό του είναι «παπα-Φλέσας». Μάς υποδέχθηκε μέ τήν ενδυμασία τού παπά διασκευασμένη ώστε νά αντιμετωπίζη τήν θέρμη τής περιοχής: ψάθινο καπέλο, εν είδει κελεμπίας αντερί καί πέδιλα. Άν προστεθούν τά μεγάλα γυαλιά, η αγκλίτσα καί τό επιστήθιο …κινητό, συμπληρώνεται η εικόνα τού απλού ερημόβιου παπούλη.

Μάς μίλησε γιά τό Μοναστήρι, γιά τόν όσιο Γεράσιμο, τήν ιστορία τής Μονής, γιά τό προσκύνημα τής Παναγίας, δηλαδή τό παρεκκλήσι όπου σταμάτησε η Παναγία μέ τόν Χριστό καί τόν Ιωσήφ στόν δρόμο πρός τήν Αίγυπτο. Μίλησε ακόμη γιά τόν πνευματικό χαρακτήρα τού προσκυνήματός μας, αλλά καί γιά τήν εν γένει πνευματική κατάσταση τών ημερών μας. Ο λόγος του άμεσος, γλαφυρός, παραστατικός, ευθύς, «έρρεε σάν τόν Ιορδάνη». Δέν καταλάβαμε πότε πέρασε η ώρα. Σηκωθήκαμε νά τόν χαιρετήσουμε, καί εκεί μάς διηγήθηκε τά γεγονότα πού τόν οδήγησαν στόν Μοναστήρι τού αββά Γερασίμου καί άλλα περιστατικά από τήν ζωή του στούς αγιασμένους εκείνους τόπους.

Από τήν μαρτυρία του συμπεράναμε πόσο ανόητη καί επίπολαιη είναι η κριτική πού ασκείται μερικές φορές στούς Αγιοταφίτες από εμάς τούς Ελλαδίτες, πού δέν μπορούμε νά κατανοήσουμε τίς εκεί συνθήκες.

Βγήκαμε μαζί του μιά αναμνηστική φωτογραφία, κερασθήκαμε από τά τοπικά παραδοσιακά κεράσματα πού μάς προσέφερε, συναντήσαμε τόν υποτακτικό του π. Κυριακό μέ τήν καλογερο-βεδουϊνική φορεσιά του καί αγοράσαμε ενθύμια από τήν έκθεση τής Μονής πού εξυπηρετούσε μιά αεικίνητη κυρία από τήν Ελλάδα.

Ο π. Χρυσόστομος μάς αποχαιρέτισε μέ τόν δικό του πρωτότυπο τρόπο: πήρε πολλά λουλούδια στίς χούφτες του καί έρανε τό λεωφορείο μας τήν ώρα πού φεύγαμε!

Στήν Ιεριχώ

Μπήκαμε στήν Ιεριχώ, μιά όαση μέσα στήν έρημο, τήν οποία ποτίζουν τά νερά από τίς πηγές τού Προφήτου Ελισσαίου. Η περιοχή ανήκει στούς Παλαιστινίους, γι' αυτό καί ο έλεγχος στό φυλάκιο ήταν τυπικός, όσο γιά νά μειώση τό λεωφορείο τήν ταχύτητά του, νά χαιρετίση ο οδηγός τούς φρουρούς καί νά τούς πή ότι τό λεωφορείο μεταφέρει Έλληνες, χωρίς κάποια άλλη διαδικασία, όπως αυτές πού υφιστάμεθα στά φυλάκια τών Ισραηλινών.

Επισκεφθήκαμε τήν Συκομορέα τού Ζακχαίου, όπου υπάρχει Ορθόδοξο Μοναστήρι. Τά δένδρα πού σώζονται σήμερα είναι δύο συκομορέες, τό ένα νεώτερο καί τό άλλο αρχαιότερο καί ξηραμένο, τό οποίο υπολογίζεται ότι προέρχεται από τήν συκομορέα τού Ζακχαίου.

Στό Σαραντάρειο Όρος

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Στό Σαραντάρειο Όρος  Από τό Μοναστήρι τού Ζακχαίου συνεχίσαμε γιά τό Μοναστήρι στό Σαραντάρειο Όρος, όπου ασκήθηκε ο Χριστός γιά 40 ημέρες μετά τό Βάπτισμά Του καί όπου δέχθηκε τόν πρώτο πειρασμό από τόν Διάβολο. Η ανάβαση στήν περιοχή τής Μονής γίνεται μέ δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι μέ τελεφερίκ καί ο άλλος είναι μέ τά πόδια. Η διαφορά είναι 15 λεπτά. Ο καιρός ήταν σχετικά ήπιος καί οι πιό νέοι πήγαν μέ τά πόδια. Κατά τίς ημέρες τού καύσωνος αυτό θά ήταν πολύ δύσκολο. Όσοι ανεβαίνουν μέ τό τελεφερίκ, εκτός από τήν οικονομία δυνάμεων, έχουν τήν ευκαιρία νά δούν από ψηλά τήν έρημο τού Ιορδάνου, τό απαράκλητο τού Σαρανταρείου καί τήν όαση τής Ιεριχούς.

Ανεβήκαμε τό κλιμακωτό δρομάκι μέχρι τό Μοναστήρι καί αναζητήσαμε τήν δροσιά τών σπηλαίων πού έχουν ενσωματωθή στήν Μονή ως παρεκκλήσια. Σέ λίγο ήλθε καί ο π. Γεράσιμος, από τήν Θεσσαλονίκη, ο μοναδικός καί εδώ Ιερομόναχος πού φυλάει τό προσκύνημα. Ήλθε στούς Αγίους Τόπους γιά νά προσφέρη βοήθεια. Εκάρη μοναχός από τόν Πατριάρχη Διόδωρο, ο οποίος καί τόν χειροτόνησε καί τού ζήτησε νά αναλάβη τό προσκύνημα. Ο π. Γεράσιμος υπάκουσε χωρίς δεύτερη κουβέντα καί ήδη αγωνίζεται στό μέρος αυτό γιά 20 περίπου χρόνια. Ήταν ενημερωμένος γιά τά εκκλησιαστικά θέματα, γνώριζε τόν Μητροπολίτη μας από τά γραπτά του, γι' αυτό καί τού έδωσε ένα βιβλιαράκι πού είχε σχέση μέ τό θέμα ενός δημοσιευμένου άρθρου του.

Στό καθολικό διαβάσαμε τό χωρίο από τό κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο πού αναφέρεται στούς πειρασμούς πού δέχθηκε ο Χριστός καί έπειτα ο Σεβασμιώτατος μάς έδωσε τήν θεολογική ερμηνεία τών πειρασμών τού Χριστού. Ο π. Γεράσιμος μάς μίλησε γιά τήν ωφέλεια τής νηστείας, τά προβλήματα πού δημιουργεί η πολυφαγία καί μάς σκιαγράφησε μέ απλότητα τό πώς ήλθε στό προσκύνημα καί πώς αντιμετωπίζει διάφορες δυσκολίες. Η μορφή του καί η απλότητά του έκανε εντύπωση σέ όλους μας.

Σέ ερώτησή μας γιά τούς πειρασμούς πού αντιμετωπίζει, ο Γέροντας αρκέσθηκε νά πή πώς αντιμετώπισε μέ τήν ευχή τού Πατριάρχη τήν ζάλη πού ένιωθε όταν ως νεαρός Ιερέας έπαιρνε καιρό γιά νά λειτουργήση. Στήν ερώτησή μας πώς αντιμετωπίζει τίς ασθένειες, απάντησε «μέ τσάι καί λίγο μέλι». Μάλιστα εξέφρασε απλοϊκά τήν απορία του, όταν ρωτήθηκε γιά τό τί κάνει όταν χρειάζεται γιατρό ή φάρμακα: «Τί είναι αυτά;». Τόνισε ότι πρέπει νά ζούμε ώστε η τροφή νά είναι τό φάρμακό μας καί όχι τό δηλητήριό μας.

Οι …πειρασμοί

Στήν κατάβαση περάσαμε από ένα τουριστικό κέντρο τών Παλαιστινίων, όπου δοκιμάσαμε σαλάτες τής περιοχής καί βεδουΐνικο καφέ, ο οποίος σιγοβράζει γιά μερικές ώρες καί περιέχει καί κάρδαμο. Πολλοί αγόρασαν χουρμάδες Ιεριχούς. Πάντως, τό όλο εμπορικό στήσιμο τών τουριστικών μαγαζιών καί τών μικροπωλητών από τήν στιγμή πού θά κατέβη κάποιος από τό λεωφορείο μέχρι καί τήν είσοδο τής Μονής καί αντιστρόφως, είναι πραγματικά πειρασμός στό Όρος τών Πειρασμών!

Πρίν ξεκινήσουμε, ένας νεαρός αστυνομικός ζήτησε από τόν ξεναγό μας νά μπή στό λεωφορείο γιά νά μάς εκφράση τήν ευγνωμοσύνη τών Παλαιστινίων γιά τήν καλή στάση πού κρατά απέναντί τους η Ελλάδα. Ανταποκριθήκαμε μέ ένα χειροκρότημα.

Αναβαίνοντες από Ιεριχώ εις Ιεροσόλυμα

Στόν γυρισμό πρός τά Ιεροσόλυμα είδαμε καί πάλι τά ερείπια ενός φρουρίου πού προστάτευε τόν δρόμο Ιεριχούς-Ιεροσολύμων από τούς ληστές, πού αναφέρεται στήν παραβολή τού Καλού Σαμαρείτη. Σέ εκείνο τό στένωμα τού δρόμου οι Εβραίοι έχουν φτιάξει ένα εστιατόριο – καφενείο καί τό ονόμασαν «Ο Καλός Σαμαρείτης»! Βεβαίως κανείς δέν σταματά.

Παρατηρήσαμε ακόμη αρκετούς ελαιώνες κατεστραμμένους, δηλαδή τά ελαιόδενδρα ήταν κομμένα σύρριζα. Μάθαμε ότι οι ελαιώνες ανήκουν στό Πατριαρχείο καί τά δένδρα κόπηκαν από τό Κράτος, μέ τήν δικαιολογία τής ασφάλειας, δηλαδή νά μή κρύβονται εκεί πολεμιστές! Στήν ουσία όμως αποτελεί ένα βήμα πρός τήν καταπάτηση τών περιουσιών αυτών.

Περάσαμε από τά ερείπια τής Μονής τού αγίου Ευθυμίου τού Μεγάλου. Δυστυχώς σήμερα η Μονή ανήκει στό κράτος καί τήν υπευθυνότητα έχει η αρχαιολογική υπηρεσία, η οποία έχει ορίσει καί εισιτήριο γιά τήν είσοδο. Εμείς πάντως τήν είδαμε μόνον απ' έξω.

Άλλα προσκυνήματα στά Ιεροσόλυμα

Ακολούθησαν άλλα τρία προσκυνήματα:

Στήν Μικρή Γαλιλαία, τό μέρος όπου εμφανίσθηκε ο Χριστός στούς Μαθητές μετά τήν ανάστασή Του, μάς υποδέχθηκε ο π. Άνθιμος από τήν Κρήτη πού μάς ξενάγησε στόν Ναό τών Αγίων Αποστόλων, στά παρεκκλήσια του καί τούς τάφους τών τελευταίων Πατριαρχών καί στόν Ναό τής Παναγίας, πού βρίσκεται στό μέρος όπου προσευχόμενη η Παναγία έλαβε πληροφορία γιά τήν Κοίμησή Της.

Στήν Ιερά Μονή Αγίου Συμεών μάς υποδέχθηκε ο π. Θεοδώρητος από τήν Κύπρο. Εκεί βρίσκεται ο τάφος τού Θεοδόχου Συμεών.

Στήν Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού μάς ξενάγησε μέ γνώση καί γλαφυρότητα ο ξεναγός κ. Θεόδωρος. Πρόκειται γιά ένα σπουδαίο προσκύνημα μέ ιστορική σημασία. Η ίδρυσή της ανάγεται στά χρόνια τού Μεγάλου Κωνσταντίνου. Συνδέεται μέ τόν τόπο όπου φύτευσε, κατά τήν παράδοση, ο Λώτ τό τρισύνθετο ξύλο, από τό οποίο αργότερα κατασκευάσθηκε ο Σταυρός τού Χριστού. Εδώ στάθμευσε ο Ηράκλειος φέροντας τόν Τίμιο Σταυρό. Σέ κάποια ιστορική περίοδο επανδρώθηκε από Γεωργιανούς (Ίβηρες). Όταν όμως οι Ίβηρες τήν υπερχρέωσαν καί γιά νά μή περιέλθη σέ αλλόδοξα ή αλλόθρησκα χέρια, παρενέβη καί εξώφλησε τό χρέος αυτό τό ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, καί έτσι επανήλθεν καί πάλιν η Μονή στούς φυσικούς της ιδοκτήτες, όπου καί ανήκει σήμερα. Οι Γεωργιανοί δέν παύουν όμως νά τήν διεκδικούν. Υπήρξε έδρα τής ομώνυμης Σχολής τού Πατριαρχείου μας. Έχει θαυμάσιες αγιογραφίες, μέ επιγραφές ανάμικτες ελληνικές καί γεωργιανές.

Τρίτη 26 Μαΐου

Τήν Τρίτη επισκεφθήκαμε τήν περιοχή τής Γαλιλαίας, όπου ο Χριστός έζησε τά παιδικά Του χρόνια, εξέλεξε τούς Μαθητές Του, δίδαξε καί θαυματούργησε.

Περάσαμε από τά Ιεροσόλυμα τήν ώρα πού τά παιδιά πήγαιναν στό σχολείο. Γεμάτοι οι δρόμοι μέ εβραιόπουλα ντυμένα παραδοσιακά, μικροί χασιδίν ή μέ τό παράξενο σκουφάκι (κιπά) στό κεφάλι τους καί τά κορίτσια μέ τίς φούστες καί τά μακρυά πουκάμισα. Αλλά καί τά χριστιανόπουλα καί τά μουσουλμανόπουλα στήν Ιερουσαλήμ ήταν όλα ντυμένα μέ μαθητικές στολές.

Στήν Ναζαρέτ

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Ναζαρέτ Πρώτη στάση μας η Ναζαρέτ. Η μικρή βρώμικη πολίχνη πού συναντούσαν παλαιότεροι προσκυνητές, έχει μετατραπή σέ μιά σύγχρονη πόλη τών 70.000 κατοίκων μέ νέες κατοικίες καί δρόμους. Εδώ η παρουσία τών Ορθοδόξων είναι μειωμένη σέ σχέση μέ τήν παρουσία τών Λατίνων πού έχουν επενδύσει στήν πόλη αυτή. Ο Μητροπολίτης Ναζαρέτ Κυριακός είναι ο μοναδικός Έλληνας. Ζή στό Επισκοπείο. Μάς δέχθηκε ο ίδιος μέ εγκαρδιότητα, μάς οδήγησε στόν Μητροπολιτικό Ναό τού Αγίου Γεωργίου, όπου τήν εποχή τού Χριστού ήταν η συναγωγή όπου δίδαξε ο Χριστός, σύμφωνα μέ τό Ευαγγέλιο. Εκεί ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερόθεος διάβασε τό σχετικό ανάγνωσμα τού Ευαγγελίου καί προσφώνησε τόν Μητροπολίτη Ναζαρέτ, συνέστησε τούς προσκυνητές καί ευχαρίστησε τούς Αγιοταφίτες γιά τόν αγώνα τους. Ο Σεβασμ. κ. Κυριακός, συγκινήθηκε, ευχαρίστησε τόν «άγγελο τής Εκκλησίας τής Ναυπάκτου», όπως αποκάλεσε αγιογραφικά τόν Μητροπολίτη μας καί μάς μίλησε γιά τήν ιστορία τής Πόλεως. Είδαμε πολλές αγιογραφίες πού αναπαριστούν σκηνές από τήν ζωή τού Χριστού στήν Ναζαρέτ. Πρώτη φορά βλέπαμε σέ αγιογραφία τήν παράσταση τής προσπάθειας τών συμπατριωτών τού Χριστού νά Τόν γκρεμίσουν έξω από τήν πόλη τους.

Στήν συνέχεια μάς προσεφέρθηκε πλούσιο κέρασμα στήν αίθουσα τού θρόνου. Διακονούσε μία μοναχή από τήν Ρωσία.

Έπειτα, ο ίδιος μάς οδήγησε καί μάς ξενάγησε στόν Ναό τών Ορθοδόξων πού είναι αφιερωμένος στόν Ευαγγελισμό τής Θεοτόκου, πού σύμφωνα μέ μιά παράδοση έγινε στήν Ναζαρέτ, όπου είχε έλθει η Παναγία ακολουθώντας τόν Ιωσήφ. Ψάλαμε τό απολυτίκιο τού Ευαγγελισμού, κάναμε δέηση καί ο Σεβασμιώτατος κ. Κυριακός μάς διάβασε τό Ευαγγέλιο τού Ευαγγελισμού.

Μέσα στόν Ναό βρίσκεται η πηγή όπου εμφανίσθηκε ο Γαβριήλ στήν Παναγία. Πάνω από τήν πηγή υπάρχει αγιογραφία πού δείχνει τήν Παναγία τήν ώρα τού Ευαγγελισμού νά φέρη ήδη στήν κοιλία της τόν Χριστό, πού, σύμφωνα μέ τόν Μέγα Βασίλειο, από τήν στιγμή τού Ευαγγελισμού είχε άρτιο ανθρώπινο σώμα.

Η επόμενη στάση ήταν η Κανά τής Γαλιλαίας όπου υπάρχει ορθόδοξη Ιερή Μονή αφιερωμένη στόν Σίμωνα τόν Κανανίτη. Σώζονται δύο αρχαίες πέτρινες υδρίες. Αγοράσαμε –τί άλλο;– κρασί τής Κανά.

Στό Θαβώρ

Στήν συνέχεια φθάσαμε στό όρος Θαβώρ. Είναι ένας κώνος ύψους 600 μέτρων. Στήν κορυφή του υπάρχει η ορθόδοξη Ιερά Μονή τής Μεταμορφώσεως, κτισμένη τό πρώτον από τήν Αγία Ελένη, καί ένα Μοναστήρι τών Λατίνων. Τό λεωφορείο μάς άφησε στούς πρόποδες τού όρους καί η ανάβαση έγινε μέ ταξί τών 8 θέσεων.

Μάς υποδέχθηκε ο Ηγούμενος π. Ιλαρίων. Ψάλαμε τροπάρια τής εορτής, κάναμε δέηση, διαβάσαμε τήν σχετική ευαγγελική περικοπή καί ο Σεβασμιώτατος μίλησε γιά τό θαβώρειο θείο Φώς, πού είναι ένα σημαντικό σημείο τής διδασκαλίας τών αγίων Πατέρων, ιδίως τού αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά. Ο π. Ιλαρίων μάς είπε ότι κάθε χρόνο κατά τήν διάρκεια τής αγρυπνίας τήν εορτή τής Μεταμορφώσεως μιά νεφέλη κατεβαίνει καί κάθεται πάνω στό όρος καί φεύγει μετά τό πέρας τής θείας Λειτουργίας. Καί εδώ, όπως καί στά άλλα προσκυνήματα, έρχονται κάθε χρόνο χιλιάδες Ρώσοι προσκυνητές.

Στόν Ιορδάνη

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή:  Στόν Ιορδάνη Ο επόμενος σταθμός μας ήταν ο ποταμός Ιορδάνης, στό μέρος πού εξέρχεται από τήν λίμνη Τιβεριάδα. Εκεί ο Σεβασμιώτατος τέλεσε αγιασμό καί όσοι ήθελαν εισήλθαν μέ τά πόδια στόν ποταμό. Τό μέρος αυτό είναι επισκέψιμο ιδίως από Χριστιανούς άλλων Ομολογιών, οι οποίοι μάλιστα θεωρούν ότι λαμβάνουν ιδιαίτερη Χάρη βαπτιζόμενοι στόν ιερό ποταμό. Είδαμε μερικές γιγαντοαφίσσες πού έδειχναν βαπτιζομένους μέ λευκό χιτώνα καί μέ διάφορες συσπάσεις στό πρόσωπό τους πού υποτίθεται ότι φανέρωναν τήν ιδιαίτερη «πνευματική» εμπειρία πού δέχονταν. Επίσης, είδαμε φωτογραφίες πού έδειχναν δυτικούς πάστορες μέ ειδικές αδιάβροχες ιερατικές στολές νά βρίσκονται μέσα στό νερό καί νά βαπτίζουν τούς πιστούς τής ομολογίας τους στόν Ιορδάνη! Αυτά καί κάτι άναρθρες κραυγές πού ακούσαμε αργότερα από μιά ομάδα Πεντηκοστιανών προσκυνητών στήν Βηθλεέμ μάς έκανε νά δοξάζουμε τόν Θεό πού γλιτώσαμε από τέτοιες ανορθόδοξες διδασκαλίες καί πρακτικές.

Πάντως, τά παλαιά χρόνια, Χατζής λεγόταν όχι απλώς ο προσκυνητής τών αγίων Τόπων, αλλά ο βαπτισθείς στόν Ιορδάνη ποταμό.

Οι Εβραίοι πού διαχειρίζονται τό μέρος έχουν καλλιτεχνήσει σέ μεγάλες τοιχογραφίες τήν ευαγγελική περικοπή τής Βαπτίσεως τού Χριστού σέ πολλές γλώσσες. Κεντρική θέση κατέχει φυσικά η ελληνική, η λατινική καί η εβραϊκή, ενώ τελευταία οι σκοπιανοί κατάφεραν νά αναρτηθή η περικοπή καί στήν γλώσσα τους, τήν οποία επιγράφουν «μακεδονική»!

Στήν «Θάλασσα τής Τιβεριάδος»

Συνεχίσαμε γιά τήν πορεία μας γύρω από τήν «Θάλασσα τής Τιβεριάδος» ή «Λίμνη Γενησαρέτ» ή «Θάλασσα τής Γαλιλαίας». Κατά τήν διάρκεια τής διαδρομής διαβάζαμε ευαγγελικά χωρία σχετικά μέ τά γεγονότα πού είχαν συμβεί στήν περιοχή αυτή. Περάσαμε από τό μέρος όπου βρισκόταν η Καπερναούμ καί σήμερα, σύμφωνα μέ τήν προφητεία τού Χριστού, δέν υπάρχει τίποτε. Η δέ προσπάθεια τών Εβραίων νά τήν ξαναχτίσουν έμεινε άκαρπη. Περάσαμε από τό «όρος τών Μακαρισμών» καί τό μέρος πού έγινε τό θαύμα μέ τόν πολλαπλασιασμό τών πέντε άρτων καί τών δύο ιχθύων. Κάναμε μία σύντομη στάση καί δοκιμάσαμε τό λεγόμενο «ψάρι τού Αποστόλου Πέτρου» δίπλα στήν λίμνη.

Περάσαμε δίπλα από τά υψώματα τού Γκολάν, είδαμε τά πολλά Κιμπούτς τών Εβραίων μέ τίς καλλιέργειες τοπικών φυτών, καί περνώντας δίπλα από τά σύνορα μέ τήν Ιορδανία, από τήν δυτική πλευρά τού Ιορδάνου, φθάσαμε στήν Ιεριχώ καί από εκεί στήν Ιερουσαλήμ.

Τετάρτη 27 Μαΐου

Στόν Ναό τής Αναστάσεως

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Στόν Ναό τής Αναστάσεως Τήν Τετάρτη, απόδοση τής Εορτής τού Πάσχα, λειτουργηθήκαμε στόν Ναό τής Αναστάσεως. Τήν θεία Λειτουργία τέλεσε ο Σεβ. Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιος. Μετά τήν απόλυση τόν συνοδεύσαμε στό Πατριαρχείο εν πομπή, προπορευομένων ραβδούχων. Μάς δέχθηκε, μάς κέρασε καφέ καί μάς διηγήθηκε ιστορίες τής Ιερουσαλήμ.

Επισκεφθήκαμε τόν Πατριαρχικό Ναό τών Αγίων Κωνσταντίνου καί Ελένης, ενώ ο Σεβασμιώτατος ξεναγήθηκε από τόν Αρχιγραμματέα Σεβ. Μητροπολίτη Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχο στά Γραφεία καί τήν Βιβλιοθήκη τού Πατριαρχείου.

Από τό Πατριαρχείο πορευθήκαμε στόν λόφο τής Σιών όπου ήταν τό Υπερώον όπου έγινε ο Μυστικός Δείπνος, η κάθοδος τού Αγίου Πνεύματος, τό πρώτο κήρυγμα τών Αποστόλων. Στόν λόφο Σιών βρίσκεται καί ο τάφος τού Δαβίδ καί συναντήσαμε πολλούς μαθητές, εβραιόπουλα, πού είχαν έλθει εκπαιδευτική εκδρομή. Υπάρχει μεγάλος Ναός τών Λατίνων ρωμανικού ρυθμού, γιατί, όπως υποστηρίζουν, εκεί κοιμήθηκε η Παναγία. Στήν μέση τής κυκλικής αίθουσας έχουν ένα ψυχρό άγαλμα τής Παναγίας ξαπλωμένο στό νεκροκρέββατο καί γύρω γύρω σέ κόγχες έχουν αγιογραφίες δεσποτικών εορτών σέ ρυθμούς τών διαφόρων δογμάτων. Συγκρίνοντάς τα διαπιστώνει κανείς τήν ανωτερότητα τής βυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης. Στόν Ναό τών Λατίνων, πού είναι κτισμένος δίπλα στήν Βασιλική τής Βηθλεέμ, βρίσκεται καί ο τάφος τού αγίου Ιερωνύμου.

Στήν Βηθλεέμ

Τό απόγευμα επισκεφθήκαμε τήν Βηθλεέμ, τόν τόπο όπου γεννήθηκε ο Χριστός. Σώζεται η Βασιλική τής Γεννήσεως πού έκτισε η Αγία Ελένη, ανακαίνισε ο Ιουστινιανός καί άλλοι αυτοκράτορες καί είναι από τά ελάχιστα προσκυνήματα πού δέν καταστράφηκε από τούς Πέρσες τό 614.

Μάς υποδέχθηκε καί μάς ξενάγησε ο π. Αρτέμιος. Τό σπήλαιο τής Γεννήσεως βρίσκεται κάτω από τό Ιερό καί τόν σολέα τού Ναού. Ο Ναός καί τό σπήλαιο ανήκει στούς Ορθοδόξους, αλλά καί εδώ έχουν λάβει δικαιώματα μέ τόν καιρό καί άλλα δόγματα, όπως οι Αρμένιοι καί οι Λατίνοι, οι οποίοι κατέχουν τό μέρος όπου σπαργανώθηκε ο Χριστός. Θεία Λειτουργία τελούν μόνον οι Ορθόδοξοι, ενώ οι υπόλοιποι έχουν δικαίωμα μόνον νά θυμιάσουν. Τήν ώρα πού εισήλθαμε στό σπήλαιο, βρισκόταν εκεί μιά ομάδα Πεντηκοστιανών. Κάτι τούς έλεγε ο επικεφαλής τους καί άρχισαν όλοι μαζί νά «συμπνευματίζονται», βγάζοντας άναρθρες κραυγές, κλείνοντας τά μάτια τους, κάνοντας συσπάσεις τού προσώπου τους. Δοξάσαμε τόν Θεό πού οι Πατέρες μας μάς παρέδωσαν ανόθευτη τήν πίστη μας.

Ο π. Αρτέμιος μάς έδειξε τά ψηφιδωτά τής Αγίας Ελένης στό δάπεδο καί τού Ιουστινιανού στούς τοίχους τού Ναού. Μάς έδειξε επίσης τήν γωνιά τών Αρμενίων, στό βόρειο κλίτος τού Ναού καί μάς διηγήθηκε τί προβλήματα αντιμετωπίζουν. Οι Αρμένιοι επιθυμούν βεβαίως νά επεκταθούν σέ μεγαλύτερο μέρος τού Ναού καί σέ κάποια ιστορική συγκυρία νά καταλάβουν όλον τόν Ναό. Αυτό γίνεται σιγά σιγά. Έτσι δέν αφήνουν τούς Ορθοδόξους νά καθαρίσουν τό βόρειο κλίτος, ή προσπαθούν νά κρεμάσουν περισσότερα καντήλια κλπ., ώστε νά κατοχυρώσουν δικαιώματα. Τά δικαιώματα κατοχυρώνονται μέ έναν περίπλοκο συνδυασμό συνηθειών καί βασιλικών διαταγμάτων – νόμων. Μάς ανέφερε μερικά τέτοια παραδείγματα διαμάχης, π.χ. γιά μιά αλυσίδα κανδηλιών, ή γιά τό καθάρισμα τού Ναού, πού μάς φάνηκαν πολύ παράδοξα, πράγματα γιά μάς αδιανόητα, αλλά εκεί αποτελούν καθημερινότητα καί είναι δυνατόν μιά μικρή ολιγωρία νά στοιχίση τήν απώλεια ενός προσκυνήματος. Είναι όντως Φύλακες, όχι μόνον τού Παναγίου Τάφου, αλλά καί όλων τών προσκυνημάτων.

Βγαίνοντας φωτογραφία έξω από τόν Ναό τής Γεννήσεως μέ φόντο τίς πέτρες τού Ναού, πού έχουν πάνω τους τήν ιστορική βαφή αιώνων, καί τήν σπηλαιώδη πύλη του (τήν παλαιά πύλη τήν έκτισαν στά χρόνια τής Τουρκοκρατίας καί άνοιξαν αυτή τήν μικρή πού χρειάζεται νά σκύψης γιά νά περάσης γιά νά μή μπαίνουν οι Τούρκοι καβάλα στά άλογα καί βεβηλώνουν τόν Ναό) αισθανόμασταν συγκίνηση, δέος καί αγαλλίαση γιατί βρισκόμασταν σέ ένα μεγάλο προσκύνημα τής Χριστιανοσύνης, πού συνδέεται μέ τόν Χριστό καί τήν Παναγία, αλλά καί μέ άγιες καί ιστορικές μεγάλες προσωπικότητες, όπως η Αγία Ελένη καί ο Ιουστινιανός, καί τό προσκύνημα αυτό ανήκει στήν Εκκλησία μας, τήν Μία, Αγία καί Καθολική.

Στήν Μονή τών Ποιμένων

Επόμενη στάση η Ιερά Μονή τών Ποιμένων. Εκεί υπηρετεί ο π. Ιγνάτιος, πού κατάγεται από τήν Πάτρα καί κάνει μεγάλο αγώνα γιά τήν ανακαίνιση τής Μονής, τήν διαποίμανση τών Χριστιανών, ελληνοφώνων καί κυρίως αραβοφώνων πού είναι η συντριπτική πλειοψηφία, τήν κατήχηση τών παιδιών κλπ. Μάς μίλησε πολλή ώρα, αναφέροντας μέ λεπτομέρεια τήν ιστορία τού προσκυνήματος καί διάφορα θαυμαστά γεγονότα. Προσκυνήσαμε τό σπήλαιο τόν Ποιμένων, πού αξιώθηκαν νά προσκυνήσουν τόν νεογέννητο Χριστό.

Πέμπτη τής Αναλήψεως

Προσκύνημα στούς Αγίους Τόπους - Οδοιπορικό στήν Αγία Γή: Πέμπτη τής Αναλήψεως Τήν Πέμπτη τής αγίας Αναλήψεως ζήσαμε μιά μοναδική εμπειρία. Λειτουργηθήκαμε στόν τόπο όπου έγινε η Ανάληψη τού Χριστού. Εκεί η Αγία Ελένη είχε ανεγείρει μεγαλοπρεπή Ναό, ο οποίος κατεστράφη από τούς Πέρσες τό 614. Σήμερα υπάρχει ένα οκταγωνικό πέτρινο κουβούκλιο, καί μιά μεγάλη αυλή πού περικλείεται από πέτρινη μάνδρα. Ο χώρος ανήκει σέ ένα μουσουλμανικό τέμενος καί διαχειρίζεται από έναν μουσουλμάνο Έφορο.

Τήν ημέρα τής Αναλήψεως μέσα στήν αυλή καί γύρω από τό πέτρινο κουβούκλιο στήνονται δύο σκηνές, μία τών Ορθοδόξων καί μία τών Αρμενίων. Επίσης στήνονται τέσσερεις τέντες. Δύο μεγάλες, τών Ορθοδόξων καί τών Αρμενίων, καί δύο μικρές, τών Κοπτών καί τών Ασσυρίων. Τήν ώρα πού τελούν τήν θεία Λειτουργία οι Ορθόδοξοι, τελούν συγχρόνως τίς δικές τους «λειτουργίες» τά άλλα δόγματα μέσα στήν ίδια αυλή. Χωρίζονται μόνον από τίς τέντες. Ο ήχος βέβαια δέν μπορεί νά απομονωθή, γι' αυτό καί τό όλο γεγονός θυμίζει χάβρα Ιουδαίων. Όταν πλησιάζη κανείς τήν αγία Τράπεζα πού τελείται η θεία Λειτουργία τών Ορθοδόξων, τότε απομακρύνονται οι άλλες φωνές καί μπορεί νά συγκεντρωθή περισσότερο στήν θεία Λειτουργία. Η θεία Λειτουργία τελείται στά ελληνικά, καί υπάρχουν δύο χοροί, ένας στά ελληνικά καί ένας στά αραβικά. Ο Απόστολος καί τό Ευαγγέλιο λέγονται στά ελληνικά καί τά αραβικά καί επειδή λειτούργησαν Ρώσοι Ιερείς καί υπήρχαν καί Ρώσοι προσκυνητές διαβάσθηκαν καί στά ρωσικά.

Εισήλθαμε στό κουβούκλιο γιά νά προσκυνήσουμε τόν τόπο τής Αναλήψεως. Όλα τά δόγματα μπορούν νά προσκυνήσουν. Όταν όμως θυμιάζη ο Ιερεύς ενός δόγματος, δέν πρέπει νά παρευρίσκονται πιστοί από άλλα δόγματα. Μόλις προλάβαμε νά προσκυνήσουμε καί εισήλθαν δύο Αρμένιοι ραβδούχοι προπορευόμενοι τού Ιερέως τους, καί μέ επιτακτικό ύφος διέταξαν: «All of you, out!» («όλοι εσείς, έξω!»). Πήγαμε καί σταθήκαμε δίπλα στήν αγία Τράπεζα τών Ορθοδόξων. Ήταν ένα πέτρινο ιερό, τό οποίο από τήν μία πλευρά ήταν στρωμένο μέ ιερά καλύμματα καί χρησιμοποιείτο ως Αγία Τράπεζα. Στήν μέση είχε ένα υπερυψωμένο πέτρινο χώρισμα καί από τήν άλλη πλευρά χρησιμοποιόταν ως πρόθεση καί ως διακονικό.

Σέ κάποια στιγμή τής θείας Λειτουργίας ήλθε ο Πατριάρχης καί στάθηκε δίπλα στήν Αγία Τράπεζα. Αργότερα ανεχώρησε καί μέ τήν συνοδεία του πήγε στά προπύλαια τού παρακειμένου τεμένους, όπου είχε εθιμοτυπική συνάντηση μέ τόν μουσουλμάνο Έφορο, ο οποίος σέ ένδειξη φιλοφρόνησης κέρασε τόν Πατριάρχη καί τήν συνοδεία του καφέ. Όπως μάς εξήγησε ο κ. Θεόδωρος σέ άλλη ευκαιρία, ο καφές είναι σύμβολο φιλίας, ώστε καί τά συμβόλαια ακόμη νά γράφουν ότι μετά τήν συμφωνία ήπιαν τόν καφέ τής φιλίας. Άν δέν πιούν τόν καφέ, δέν ισχύει η συμφωνία! Στήν είσοδο τής αυλής ήταν καί ένας Αρμένιος Κληρικός, ο οποίος χαιρετούσε εγκαρδίως τόν Πατριάρχη καί τούς Ορθοδόξους σέ ένδειξη καλής διαθέσεως. Ξαναμπήκαμε στήν αυλή τής Αναλήψεως. Ένας Αγιοταφίτης Ιερέας είχε μείνει μόνος του νά κοινωνή τούς δεκάδες καί εκατοντάδες προσκυνητές Ορθοδόξους. Είχε ακουμβήσει τήν πλάτη του στό κουβούκλιο τής Αναλήψεως καί προσπαθούσε νά διαφυλάξη τό άγιο Ποτήριο από τούς πιστούς πού τόν είχαν περικυκλώσει γιά νά κοινωνήσουν. Συγχρόνως λογομαχούσε μέ κάποιον παπικό πού επέμενε νά κοινωνήση, ενώ αυτός προσπαθούσε νά τού εξηγήση γιατί δέν μπορούσε νά συμμετάσχη στά μυστήρια τών Ορθοδόξων.

Μετά τήν θεία Λειτουργία οι Ορθόδοξοι ξεκινήσαμε από τήν τέντα μας καί κάναμε μιά μικρή λιτανεία γύρω από τό οκταγωνικό κουβούκλιο, περνώντας δίπλα από τίς τέντες τών αλλοδόξων καί χαλώντας τους, οπωσδήποτε, τήν –όση είχαν– ησυχία. Δέν έδειχναν νά ενοχλούνται, γιατί προφανώς έχουν συνηθίσει σέ αυτές τίς συνθήκες. Η λιτανεία ήλθε καί στάθηκε στήν είσοδο τού κουβουκλίου τής Αναλήψεως καί εκεί έγινε δέηση καί διαβάσθηκε τό Ευαγγέλιο τής Αναλήψεως καί έγινε η απόλυση, εν μέσω πιστών, τουριστών, περίεργων, αλλοπίστων καί αλλοδόξων.

Ένα κινηματογραφικό συνεργείο ήλθε καί μάς ρώτησε άν θέλουμε νά μιλήσουμε γιά ένα ντοκυμαντέρ πού γύριζαν. Οι ερωτήσεις πού ήθελαν νά μάς κάνουν ήταν σχετικές μέ τήν συνύπαρξη πολλών παραδόσεων στήν Ιερουσαλήμ, π.χ. άν αισθανόμασταν ελεύθερα εκεί κλπ. Προτιμήσαμε νά μήν απαντήσουμε...

Η πορεία τού πάθους

Μετά τήν θεία Λειτουργία τής Αναλήψεως, επισκεφθήκαμε καί πάλι τά Ιεροσόλυμα, κατά απαίτηση τής πλειοψηφίας, γιατί ο Ναός τής Αναστάσεως μάς είχε κερδίσει. Κάναμε καί πάλι τήν πορεία τής σταυρώσεως, αυτή τήν φορά σιωπηλά καί προσευχητικά. Από τίς φυλακές καί τό πραιτώριο, τίς δώδεκα στάσεις, τά παρεκκλήσια τού Ναού τής Αναστάσεως καί φθάσαμε στόν Γολγοθά καί στόν Πανάγιο Τάφο. Εκεί καθίσαμε αρκετή ώρα…

Πρίν φύγουμε ο π. Νικόλαος μάς «φίλεψε» δίνοντάς μας νά προσκυνήσουμε τά τίμια λείψανα πού φυλάσσονται στόν Ναό, κάτω από τόν Φρικτό Γολγοθά.

Στήν Νεκρά Θάλασσα

Τό απόγευμα τής τελευταίας ημέρας επισκεφθήκαμε τήν Νεκρά Θάλασσα. Δέν υπάρχει εκεί κάποιο προσκύνημα, αλλά μόνον τά ίχνη τής δικαίας ανταποδόσεως τού σοδομιτικού αμαρτήματος. Πάντως απ' ό,τι φαίνεται καί η Νεκρά Θάλασσα κοντεύει νά πεθάνη, αφού υποχωρεί καί συρρικνώνεται κάθε χρόνο πολλά μέτρα.

Η επιστροφή

Τό βράδυ ετοιμάσαμε τίς αποσκευές μας καί στίς 3 μετά τά μεσάνυκτα ξεκινήσαμε γιά τό αεροδρόμιο. Οι δρόμοι τής Ιερουσαλήμ καί τών προαστείων της ήταν γεμάτοι από Εβραίους Χασιδίν κάθε ηλικίας πού επέστρεφαν από τίς συναγωγές τους, όπου γιόρτασαν τήν εορτή τής Τορά. Αυτοί οι άνθρωποι, οι Εβραίοι, φαίνεται νά διαθέτουν νεανική ορμή, καί άς είναι από τούς αρχαιοτέρους λαούς. Σάν νά έχουν κάτι σημαντικό νά ετοιμάσουν, σάν νά επείγονται γιά κάτι. Θά πρέπει νά τούς επηρεάζη σέ όλες τίς εκδηλώσεις τής ζωής τους αυτός ο –ατελέσφορος, έστω– μεσσιανισμός. Γι' αυτούς, άλλωστε, η Ιερουσαλήμ δέν είναι απλώς η πατρίδα τους, ή απλώς μιά ιερή πόλη, αλλά είναι Η Πόλη, καί η μένουσα καί η μέλλουσα καί η αεί μένουσα. Αυτό σέ κοσμικό επίπεδο πρέπει νά τούς δίνη δυνάμεις…

Φθάσαμε στό αεροδρόμιο Μπέν Γκουριόν τρείς ώρες πρίν τήν αναχώρηση, όπως τό απαιτεί ο νόμος τού Ισραήλ, έγινε εξονυχιστικός έλεγχος, όπου διαπιστώνει κανείς τήν οργάνωση τού κράτους τους. Είχαμε τήν ευλογία νά συνταξιδεύσουμε μέ τόν Πατριάρχη Ιεροσολύμων καί τήν συνοδεία του, πού επισκέπτονταν τήν Αθήνα γιά ένα συνέδριο.

* * *

Σύντομες επιλογικές επισημάνσεις

Τά Ιεροσόλυμα είναι πόλη θρησκευτική, όπου οι ναοί είναι τό κέντρο τής ζωής, σέ αντίθεση μέ τίς άλλες μεγαλουπόλεις, ακόμη καί τής «ορθόδοξης» Ελλάδος, όπου η θρησκευτική ζωή είναι στό περιθώριο καί δέν γίνονται ούτε λιτανείες.

Μερικά ιστορικά πρόσωπα έρχονταν καί ξανάρχονταν στίς διηγήσεις όλων τών αγιοταφιτών:

Η μακαρία Ελένη (247-327) είναι η αδιαμφισβήτη οικοδέσποινα τού τόπου, μετά βεβαίως τόν Θεάνθρωπο Χριστό καί τήν Παναγία Μητέρα Του. Επί τών ημερών της καί τών ημερών τής βασιλείας τού υιού της Μεγάλου Κωνσταντίνου έγιναν τά Ιεροσόλυμα τό παγκόσμιο προσκυνηματικό κέντρο τών Χριστιανών.

Δίπλα στήν αγία Ελένη ο μεγάλος Πατριάρχης άγιος Σωφρόνιος (γενν. 575, πατρ. 634-638), ο οποίος διέσωσε καί θεμελίωσε τά δικαιώματα τού Πατριαρχείου τήν δύσκολη περίοδο τής αραβικής κατάκτησης. Ο άραβας Χαλίφης Ομάρ Khattab τόν σεβάστηκε καί εξέδωσε τόν ιστορικό Αxτιναμέ μέ τόν οποίον κατοχυρώθηκαν τά δικαιώματα τού Πατριαρχείου, τά οποία σεβάστηκαν όλοι οι μεταγενέστεροι κατακτητές μουσουλμάνοι.

Έπειτα οι μεγάλοι όσιοι Πατέρες Ευθύμιος Μέγας (377-473), Θεοδόσιος Κοινοβιάρχης (424-529), Σάββας Ηγιασμένος (439-532), Ιωάννης Δαμασκηνός (645/680-749/787). Επίσης οι χιλιάδες τών ασκητών πού σφαγιάσθηκαν κατά καιρούς από τούς αιμοδιψείς κατακτητές.

Άλλοι αρχαιότεροι καί νεώτεροι Πατριάρχες πού υπερασπίσθηκαν τά άγια προσκυνήματα σέ κάθε καιρό.

Οι Αγιοταφίτες δίνουν έναν καθημερινό αγώνα έναντι τής αρπακτικής πιέσεως πολιτικών, εθνικών, θρησκευτικών, οικονομικών κ.ά. παραγόντων. Κάθε ολιγωρία μπορεί νά στοιχίση μιά μεγάλη απώλεια, εκκλησιαστική ή εθνική. Η ευθύνη τους μεγάλη έναντι στήν ιστορία. Γι' αυτό καί ήταν έντονο τό αίσθημα ότι ο διασυρμός τού Πατριαρχείου καί τών Αγιοταφιτών πρίν λίγα χρόνια από τά ΜΜΕ τής Ελλάδος ήταν μιά ανοησία εκ μέρους μας. Πονέσαμε γιά τήν απερισκεψία όσων είχαν αναλάβει εργολαβικά τόν διασυρμό τών Αγιοταφιτών. Μάλλον είναι αναγκαίο νά φοιτούν γιά ένα διάστημα σέ τέτοια «προκεχωρημένα φυλάκια» οι εκκλησιαστικοί, πολιτικοί καί δημοσιογραφικοί παράγοντες, ώστε νά μή προσβάλλουν, τουλάχιστον από άγνοια, τήν ιστορία, τήν παράδοση, τό γένος, τήν ορθοδοξία.

Οι εκδρομείς είχαν τήν ευλογία νά έχουν επικεφαλής τόν Σεβασμιώτατο καί τήν τύχη νά έχουν ξεναγό τόν κ. Θεόδωρο Βαράκλα, πού είναι γέννημα καί θρέμμα τής Ιερουσαλήμ. Έτσι καθ' όλη τήν διάρκεια τού ταξιδιού είχαν τήν ευκαιρία νά ακούν καί θεολογικές καί εκκλησιολογικές αναλύσεις καί περιγραφές, αλλά καί διηγήσεις, βίους καί ιστορίες από τά άγια Προσκυνήματα. Καί, βεβαίως, εξαιτίας τού Σεβασμιωτάτου γινόμασταν δεχτοί μέ ευνοϊκότερες προϋποθέσεις σέ όλα τά προσκυνήματα καί μάλιστα στό Πατριαρχείο καί βεβαίως εξαιτίας τού Σεβασμιωτάτου αξιωθήκαμε νά λειτουργήσουμε καί νά λειτουργηθούμε στόν Πανάγιο Τάφο στήν αγρυπνία τής Κυριακής.

Όλοι σχεδόν οι προσκυνητές, εκτός από έναν, πηγαίναμε γιά πρώτη φορά στήν Αγία Γή. Τό γεγονός αυτό συνέβαλε, μαζί μέ όλα τά παραπάνω, ώστε οι εντυπώσεις καί οι αναμνήσεις μας νά μείνουν ανεξίτηλες. Ο καθένας μας κουβαλάει ακόμη μέσα του καί βλέπει μπροστά του ένα μέρος από τά Πανάγια Προσκυνήματα.

Ευχόμαστε η ευεργετική αυτή ανάμνηση νά παραμείνη, η «προσκυνηματική μας θεωρία» νά τελεσφορήση καί ο Θεός νά ενισχύη καί νά αγιάζη τούς ανθρώπους εκείνους πού θυσιάζονται φυλάσσοντας «φυλακάς νυκτός» στήν Αγία Γή, ήτοι τούς Φύλακες τού (Παναγίου) Τάφου, γιά τούς οποίους ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερόθεος είπε τά εξής λόγια, απευθυνόμενος στόν Σεβ. Μητροπολίτη Ναζαρέτ κ. Κυριακό:

«Δέν υπάρχει μόνον αυτό τό ζωντανό παρελθόν στόν τόπο αυτόν πού τό είδαμε στά ιερά σεβάσματα, αλλά υπάρχει καί ένα ζωντανό παρόν εισθε οι ζωντανοί μάρτυρες τού Νυμφίου Χριστού, οι φίλοι Του, πού παραμένετε εδώ από αγάπη στόν Χριστό, τήν Εκκλησία καί τό ευσεβές γένος μας καί ζείτε τό μαρτύριο τής συνειδήσεως, πού πολλές φορές μετατρέπεται καί γίνεται καί μαρτύριο τού αίματος, τής θυσίας καί τής προσφοράς.

Εμείς σάς ευγνωμονούμε γιά τήν παρουσία σας γιατί παραμένετε εδώ. Σάς ευχαριστούμε γιά τήν αγάπη μέ τήν οποία μάς δέχεσθε, όλοι οι Πατέρες τής Αγιοταφικής Αδελφότητος, μέ πρώτο καί ηγούμενο τόν Πατριάρχη μας, ο οποίος είναι μιά προσωπικότητα πού μάς καθήλωσε μέ τόν τρόπο πού μάς μίλησε καί τήν θεολογία τήν οποία διαθέτει.

Σάς ευχαριστούμε καί παρακαλούμε τόν Θεό νά σάς δίνη δυνάμεις νά υπηρετήτε αυτόν τόν τόπο καί νά κρατάτε ζωντανά τά προσκυνήματα αυτά καί νά μή μείνουν απλώς άψυχες πέτρες καί άψυχα μνημεία, αλλά νά έχουν τήν ζωή, ώστε Χριστός νά ευαγγελίζεται εις τούς αιώνας».

Α.Κ.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

  • Προβολές: 5646