Skip to main content

Θεολογικό Συνέδριο των Μεταπτυχιακών Φοιτητών: Χαιρετισμός Κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών κ. Ελένης Χριστινάκη

Χαιρετισμός της κ. Ελένης Χριστινάκη

Κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών

…Είναι πράγματι μεγάλη συγκίνηση και περηφάνια που επί προεδρίας μου, πραγματοποιήθηκέ το Α Θεολογικό Συνέδριο των Μεταπτυχιακών Φοιτητών του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας με θέμα: «Εκκλησία και Κοινωνία».

 κ. Ελένη Χριστινάκη, Κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής ΑθηνώνΚαι επί κοσμητείας μου πραγματοποιείται το Β Θεολογικό Συνέδριο των Μεταπτυχιακών μας Φοιτητών με θέμα «Εκκλησία και πολιτισμός». Χαίρομαι ιδιαιτέρως που συνταντώμεθα για δεύτερη φορά για να εκφράσουμε μέσω εισηγήσεων και γόνιμου διαλόγου τις θέσεις μας για τη σημαντική σχέση Εκκλησίας και πολιτισμού. Τα συνέδρια εξάλλου των Μεταπτυχιακών Φοιτητών είναι σημαντικά, καθώς δίδουν την ευκαιρία στους Φοιτητές και Καθηγητές να ανταλλάξουν απόψεις, να συζητήσουν επίκαιρα προβλήματα και να καλλιεργήσουν την επιστήμη της Θεολογίας.

Επιπροσθέτως θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναυπάκτου για τη φιλοξενία που παρέχει στους συνέδρους και να τον συγχαρώ για την άψογη διοργάνωση.

Επιπλέον, με την ιδιότητα της Κοσμήτορος θα ήθελα να μεταφέρω τις ευχές και τους χαιρετισμούς όλων των συναδέλφων που για λόγους ανωτέρας βίας δεν δύνανται να παραστούν.

Το φετινό θέμα «Εκκλησία και Πολιτισμός» είναι ενδιαφέρον και επίκαιρο. Αν και αναφέρεται σε μία διαχρονική σχέση, είναι επιτακτική η ανάγκη για επικαιροποίησή του, καθώς η Ελληνική κοινωνία, όπως όλοι διαπιστώνουμε, αποξενώνεται όλο και περισσότερο από την Εκκλησία, και το θρησκευτικό συναίσθημα ατονεί.

Εντός των κόλπων της Εκκλησίας καλλιεργήθηκε ποικιλοτρόπως η πολιτιστική δραστηριότητα.

Η λειτουργική ζωή προσέφερε τις βάσεις για την καλλιέργεια του ποιητικού και του μουσικού στοιχείου.  Η πατερική παράδοση επιδεικνύει μνημεία λόγου και σκέψης, ενώ η αντιγραφική δραστηριότητα εντός των μοναστηριών διέσωσε πλείστα αρχαία έργα.  Η αγιογραφία αποτελεί εγνωσμένης αισθητικής πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ η ναοδομία έθεσε νέες προοπτικές στην αρχιτεκτονική.  Η ίδια, όμως, η Εκκλησία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και μήτρα ιδεών. Το βιβλικό κείμενο παρακίνησε λογοτέχνες και ποιητές να συνθέσουν έργα ύψιστης αισθητικής, ενώ προσέφερε πλούτο εικόνων στους εικαστικούς και στους γλύπτες.

Ο μαρτυρικός βίος των αγίων και η υποδειγματική υπομονή σε στιγμές δοκιμασίας έγιναν αντικείμενο μελέτης, αλλά και έδωσαν νέο νόημα στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.  Η βυζαντινή λιτότητα και ταυτόχρονα αυστηρή μεγαλοπρέπεια αποτέλεσε κριτήριο αισθητικής που πολλοί προσπάθησαν να μιμηθούν. Επιπλέον, η συστηματική καλλιέργεια της Ελληνικής γλώσσας και η ανάγκη για την έκφραση Δογματικών αληθειών πλούτισε περαιτέρω το λεξιλόγιο τόσο των λογίων όσο και των απλών ανθρώπων.

Η ίδια η Θεολογία αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για την ίδρυση των πρώτων πανεπιστημίων στην Ευρώπη, όπου διδάχθηκε με κύρος μαζί με τη Φιλοσοφία, το Δίκαιο και άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες. Ταυτόχρονα, κατά κοινή ομολογία, οι όποιες διαταράξεις στην ενότητα της Εκκλησίας αποτέλεσαν άξονα αλλαγών στο πολιτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό σκηνικό της Ευρώπης. Αρκούμαι στο να αναφέρω τη γέννηση του προτεσταντισμού και τις σαρωτικές επιπτώσεις που είχε στη Δύση.

Η Ορθόδοξος Εκκλησία είναι, ως ένα σημείο, συνυφασμένη με την πολιτιστική παραγωγή του Βυζαντίου, αλλά επέζησε της πτώσης αυτού.  Συντήρησε και ενίσχυσε την Ελληνική ταυτότητα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ενώ η παρουσία της έγινε αισθητή κατά την περίοδο της επανάστασης, αλλά και της σύστασης του Ελληνικού κράτους.  Ταυτόχρονα δίδαξε το γόνιμο μήνυμα της παγκόσμιας πολιτιστικής ενότητας.  Η χριστιανική πίστη, όπου και να είναι παρούσα, έχει ιδιαίτερη πολιτιστική επιρροή, αλλά και γόνιμο διάλογο με το ιδιάζον πολιτιστικό υπόβαθρο κάθε λαού. Αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ελληνικού τοπίου η παρουσία εκκλησιών και μοναστηριών.

Εικόνες διακοσμούν σχεδόν κάθε ελληνικό σπίτι, ένδειξη πίστης και συνάμα πρόδρομος στην επαφή με το κάλλος.  Η ελληνική γλώσσα βρίθει ιδιωματισμών, εκφράσεων και λέξεων από τη βιβλική και εκκλησιαστική παράδοση, ενώ μέσω της λειτουργικής πράξης και των εκκλησιαστικών ύμνων έρχεται σε επαφή ο πιστός με ύψιστης αισθητικής έργα της ανθρώπινης διάνοιας.  Είμαστε, λοιπόν, ευλογημένοι που ζούμε σε μία χώρα στην οποία η πολιτιστική παρουσία της Εκκλησίας είναι τόσο έντονη, αλλά και τόσο οικεία στον καθέναν. Γιατί όμως την παραμελούμε;

Κατά κοινή αποδοχή οι χρονικοί περιορισμοί στη διδασκαλία των Θρησκευτικών, αλλά και η περιθωριοποίηση και ο υποβιβασμός αυτών συντελεί, ως ένα σημείο, στην αποκρυστάλλωση λανθασμένων απόψεων. Από την άλλη, η Εκκλησία αντιμετωπίζεται ως κάτι απόκοσμο, αποκομμένο από τον κοινωνικό διάλογο.  Η έλλειψη εγκύκλιας παιδείας, αλλά και ο αγχώδης ρυθμός ζωής του σύγχρονου Έλληνα συντελούν στην περαιτέρω παραγνώριση της πολιτιστικής προσφοράς της Εκκλησίας.  Αυτοί είναι κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους παρατηρείται η αποξένωση του Έλληνα από τη θρησκευτική του παράδοση, τόσο πνευματικά όσο και πολιτιστικά. Τα εκκλησιαστικά μνημεία φθείρονται, ενώ το κράτος στέκεται αδρανές.

Ως Κοσμήτωρ θα ήθελα να αναφέρω το παράδειγμα του παλαιότατου ναού της Καπνικαρέας, την επίβλεψη του οποίου έχει η Θεολογική Σχολή Αθηνών.Υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάνοιξη των στοών του Μετρό και μετά από πλείστες γραφειοκρατικές διαδικασίες εδόθη η σχετική αποζημίωση για την αναστύλωσή του. Ενώ λοιπόν οι αγιογραφίες ευρίσκονται σε απελπιστική κατάσταση, η όλη επιχείρηση διάσωσης συναντά γραφειοκρατικά προσκόμματα και καθυστερήσεις χρονικές.

Επαφίεται σε εμάς, λοιπόν, τους διακόνους της Θεολογίας να αφυπνίσουμε τον κόσμο, αλλά και να τον ενημερώσουμε για τον πολιτιστικό πλούτο που καλλιεργήθηκε και καλλιεργείται εντός των κόλπων της Εκκλησίας. Είναι υποχρέωσή μας να υπογραμμίσουμε τον άρρηκτο δεσμό μεταξύ της Εκκλησίας και του πολιτισμού, ως αγαθού.  Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι πολλά από τα μνημεία, γραπτά και αρχιτεκτονικά, πηγάζουν ή λαμβάνουν έμπνευση από την Εκκλησιαστική τέχνη, εικονοποιία και παράδοση.

Εύχομαι, λοιπόν, το παρόν συνέδριο να αποτελέση την αφορμή για την κινητοποίηση αυτή και τα πορίσματά του να θέσουν τις βάσεις για έναν εκτεταμένο διάλογο για την επίλυση των προβλημάτων που προανέφερα.  Το ίδιο το περιβάλλον στο οποίο τελείται το συνέδριο προδιαθέτει για αυτές τις ενέργειες.  Είναι γνωστή τοις πάσι η πολιτιστική δραστηριότητα της Μητρόπολης Ναυπάκτου και το πολυποίκιλο, εξ απόψεως πολιτιστικών επιρροών, παρελθόν της.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συνέδρους για την παρουσία τους και να συγχαρώ τα παιδιά, τους Μεταπτυχιακούς μας Φοιτητές και Φοιτήτριες για τις προσπάθειές τους. Αναμένω με μεγάλο ενδιαφέρον τις εισηγήσεις, διότι εκτιμώ τους ομιλητές, αλλά, πάνω από όλα, θεωρώ ότι υπεισέρχονται στην ουσία του θέματος που μας απασχολεί.

Σας ευχαριστώ.

  • Προβολές: 3029