Skip to main content

Κύριο θέμα: Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Πριν μερικά χρόνια είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ την Αγία Πετρούπολη, ύστερα από πρόσκληση να συμμετέσχω σε ένα Συνέδριο που γινόταν προς τιμή του αγίου αρχιεπισκόπου Λουκά Κριμαίας και να αναπτύξω ένα σχετικό θέμα. Όμως πάντοτε είχα μια επιθυμία να επισκεφθώ την Μόσχα και τα Μοναστήρια της περιοχής, ιδίως την Λαύρα του Αγίου Σεργίου και την Ιερά Μονή του αγίου Σεραφείμ στο Ντιβέγιεβο. Πριν δεκαπέντε χρόνια είχα προσκληθή να επισκεφθώ την Μόσχα, αλλά δυστυχώς άλλες απασχολήσεις μου δεν μου το επέτρεψαν τότε.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της ΡωσίαςΤον φετινό Σεπτέμβριο και στο διάστημα μεταξύ 15 – 21 του μηνός, ύστερα από πρόσκληση του Αρχιμ. π. Αλυπίου, υπευθύνου του εκδοτικού οίκου της Λαύρας του Αγίου Σεργίου, και την ευλογία του Πατριάρχη Ρωσίας κ. Κυρίλλου, επισκέφθηκα την Μόσχα και την περιοχή της και οι εντυπώσεις μου ήταν συγκλονιστικές. Μέσα σε έξι ημέρες βίωσα μια συμπεπυκνωμένη ιστορία της Ρωσικής Εκκλησίας τόσο από το παρελθόν όσο και από το παρόν.

Δεν είναι δυνατόν να καταγραφούν οι εντυπώσεις αυτές σε ένα κείμενο, αλλά ωστόσο θα εντοπισθούν τα πιο σημαντικά σημεία της σημαντικής αυτής εμπειρίας.

Επιγράφω το κείμενο αυτό «στην καρδιά της Ρωσίας», γιατί αισθάνθηκα μερικούς σφιγμούς της καρδιάς της Ρωσικής γης. Καρδιά της Ρωσίας είναι τα Μοναστήρια, όπου φυλάσσονται τα ιερά λείψανα πολλών Αγίων, μεταξύ των οποίων των μεγάλων ησυχαστών, ήτοι του αγίου Σεργίου και του αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Και οι σφυγμοί της καρδιάς είναι η πίστη των ανθρώπων στον Θεό, την Παναγία και τους Αγίους, και η θεολογία που μαθαίνεται στις Θεολογικές Σχολές από νεαρούς φοιτητές. Πρόκειται για μια καρδιά ζωντανή που πάλλει ρυθμικά για τον Θεό και τους Αγίους.

1. Ομιλίες και συζητήσεις σε Θεολογικές Σχολές

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.  Ομιλίες και συζητήσεις σε Θεολογικές ΣχολέςΟ βασικός σκοπός της επισκέψεώς μου στην Μόσχα ήταν να ομιλήσω σε δύο Θεολογικές Σχολές, στους Καθηγητές και φοιτητές τους. Αφορμή ήταν η μετάφραση πέντε βιβλίων μου στην Ρωσική γλώσσα, ήτοι Μια βραδιά στην Έρημο του Αγίου Όρους, Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία, Μικρά Είσοδος στην Ορθόδοξη Πνευματικότητα, Δεσποτικές Εορτές, Η Ζωή μετά τον Θάνατο. Ήδη δε μεταφράζονται και άλλα βιβλία μου, προκειμένου να κυκλοφορήσουν μεταξύ των Ρώσων αδελφών μας.

Τα βιβλία αυτά προκάλεσαν εντύπωση στους Καθηγητές, φοιτητές και τους Χριστιανούς και ήθελαν να με γνωρίσουν για να συζητήσουν διάφορα θέματα που έχουν σχέση με την ορθόδοξη θεολογία και την ποιμαντική διακονία.

Την Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου ομίλησα στο Ορθόδοξο Θεολογικό Πανεπιστήμιο του Αγίου Τύχωνος που βρίσκεται στην Μόσχα. Το Πανεπιστήμιο αυτό ανήκει στο Πατριαρχείο της Μόσχας και έχει διάφορα Τμήματα. Μας υποδέχθηκε ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πρωτοπρ. π. Βλαδίμηρος, μας έκανε ξενάγηση και μας προσέφεφε γεύμα. Μας ενημέρωσε ότι στο Πανεπιστήμιο σπουδάζουν 3.000 φοιτητές και διδάσκουν περίπου 200 Καθηγητές διάφορα μαθήματα. Πληροφορήθηκα ότι εκτός από το Πανεπιστήμιο, το οποίο διευθύνει και την Θεολογική Ακαδημία του Αγίου Τύχωνος, στην Ρωσία λειτουργούν 10 Ανώτατες Εκκλησιαστικές Σχολές, που ανήκουν στην Εκκλησία και χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από αυτή, αλλά και 40 Θεολογικά Τμήματα στα Κρατικά Πανεπιστήμια της Ρωσίας.

Το θέμα που ανέπτυξα στο Πανεπιστήμιο ενώπιον πολλών Καθηγητών και φοιτητών ήταν «Περσοναλισμός και πρόσωπο».

Η επιλογή του θέματος ήταν δική τους, διότι ήθελαν να διαπιστώσουν την διαφορά μεταξύ του προσώπου-προσωπικότητος, όπως εκλαμβάνεται στην Δύση, και του όρου πρόσωπο, όπως αναλύεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.  Ομιλίες και συζητήσεις σε Θεολογικές ΣχολέςΗ εισήγηση διαιρείτο σε δύο ενότητες. Η πρώτη, ποιά είναι η έννοια του δυτικού περσοναλισμού. Οι δυτικοί με την έννοια persona-προσωπικότητα εννοούν κυρίως την ατομικότητα της ελλόγου φύσεως και την αυτοσυνειδησία του ατόμου. Μέσα από τις δύο αυτές ερμηνείες αναπτύχθηκαν τόσο η δυτική φιλοσοφία, όσο και η δυτική ψυχολογία-ψυχαλάνυση. Αντίθετα, στην ορθόδοξη ανατολική θεολογία το πρόσωπο ταυτίζεται με την υπόσταση στον Θεό και όταν αποδίδεται στον άνθρωπο συνδέεται με το κατ' εικόνα και το καθ' ομοίωση, καθώς επίσης έχει σχέση με τον νου του ανθρώπου και την αγάπη προς τον Θεό και τον άνθρωπο. Δηλαδή, στην Δύση ο περσοναλισμός εκφράζεται με τις φράσεις «σκέπτομαι άρα υπάρχω», «έχω συνείδηση, άρα υπάρχω», ενώ στην ορθόδοξη Ανατολή το πρόσωπο εκφράζεται με την φράση «αγαπώ άρα υπάρχω». Είναι φανερό ότι η διαφορά μεταξύ δύσης και ανατολής και στο θέμα αυτό βρίσκεται στην διαφορά μεταξύ σχολαστικισμού-ηθικισμού και ησυχασμού-νηπτικής θεολογίας.

Η εισήγηση προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι' αυτό και οι ερωτήσεις ήταν πάρα πολλές. Μεταξύ αυτών ήταν οι ακόλουθες:

– Γνωρίσατε προσωπικά τον Γέροντα Σωφρόνιο. Γιατί νομίζετε ότι ο Γέροντας επέμενε πολύ στην έννοια του προσώπου; – Δώσατε μεγάλη σημασία στον ησυχασμό για τον καθορισμό της ορθοδόξου σημασίας του προσώπου. Μήπως όμως ο ησυχασμός είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση που αφορά λίγους ανθρώπους και επομένως είναι μια κλειστή κοινότητα και δεν ενδιαφέρει τον πολύ λαό; – Ποιά είναι η διαφορά μεταξύ ενός εκκλησιαστικού και ενός μη εκκλησιαστικού ανθρώπου; – Ποιά νομίζετε είναι η μεγαλύτερη απειλή για την σύγχρονη ορθόδοξη θεολογία; – Σε ποιά κατάσταση βρίσκεται η σύγχρονη ορθόδοξη θεολογία και πως χαρακτηρίζονται οι σύγχρονοι θεολόγοι; – Ποιά είναι η γνώμη σας για τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο των Ρώσων της Αγγλίας Αντώνιο Μπλουμ; – Πως αντιμετωπίζουμε τον άνθρωπο εκείνο που έρχεται στην εξομολόγηση και διαπράττει συνεχώς τα ίδια αμαρτήματα, δηλαδή δεν θεραπεύεται από τα πάθη του; – Ποιά είναι η γνώμη σας για τον Οικουμενισμό; – Πως είναι δυνατόν να υπάρχουν συγχρόνως στην καρδιά πόνος και ειρήνη; – Τι συμβουλεύετε έναν απόφοιτο της Θεολογικής Σχολής που είναι υποψήφιος Κληρικός; Τι πρέπει να κάνη για να είναι καλός Ποιμένας; – Ποιά κατά την γνώμη σας είναι η καλή σχέση μεταξύ Ποιμένος και ποιμνίου;

Η όλη συνάντηση κράτησε πάνω από τρεις ώρες και εάν δεν είχε εν τω μεταξύ βραδιάσει και έπρεπε οι φοιτητές να φύγουν από το Πανεπιστήμιο, θα συνεχιζόταν για πολύ ώρα ακόμη η συζήτηση.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.  Ομιλίες και συζητήσεις σε Θεολογικές ΣχολέςΤην Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου έκανα την δεύτερη ομιλία μου, μετά την θεία Λειτουργία στο αμφιθέατρο της Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας που εδρεύει στην Λαύρα του αγίου Σεργίου. Πρύτανης της Θεολογικής Ακαδημίας είναι ο Αρχιεπίσκοπος Βερέϊσκ Ευγένιος, ο οποίος μας εντυπωσίασε με την ευγένεια και καλωσύνη του. Μας υποδέχθηκε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ετοίμασε ειδική τράπεζα, στην οποία παρακάθισαν και κληρικοί και καθηγητές. Μας ενημέρωσε ότι στην Θεολογική Ακαδημία και την Ιερατική Σχολή σπουδάζουν δωρεάν 700 φοιτητές και σπουδαστές και όλοι παραμένουν μέσα στον χώρο της Λαύρας του αγίου Σεργίου.

Το θέμα, όπως μου το είχαν ζητήσει, ήταν «Η θεολογία ως επιστήμη και ως χάρισμα».

Και στην ομιλία αυτή αναπτύχθηκαν δύο ενότητες: Στην πρώτη ενότητα παρουσιάσθηκε η θεολογία ως επιστήμη μέσα στον ιστορικό βίο της εκκλησιαστικής ζωής, αφού είναι ανάγκη να μελετηθούν τα κείμενα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης από πλευράς χειρόγραφης παράδοσης κλπ., η ιστορική ζωή της Εκκλησίας, η χρονολόγηση και αιτιολογία γραφής πολλών πατερικών κειμένων, η ανάπτυξη των εκκλησιαστικών τεχνών, η μελέτη των αιρέσεων και των σχισμάτων, η καταγραφή της συγχρόνου κοινωνίας κλπ. Στην δεύτερη ενότητα αναπτύχθηκε το περιεχόμενο της θεολογίας ως χάρισμα, όπως ακριβώς την έζησαν οι Προφήτες, Απόστολοι και Πατέρες, ως αποκάλυψη του Θεού σε αυτούς και ως καταγραφή του τρόπου με τον οποίον κανείς καταλήγει στην γνώση του Θεού.

Τελικά σημειώθηκε ότι ενώ είναι διαφορετικό το περιεχόμενο των δύο αυτών θεολογιών (επιστήμη-χάρισμα), εν τούτοις πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους, αφού η επιστημονική θεολογία πρέπει να λαμβάνη υπ' όψη της την εμπειρία των πραγματικών θεοπτών θεολόγων, καθώς επίσης η Εκκλησία θα πρέπει, όταν υπάρχη ανάγκη, να χρησιμοποιή για τον ποιμαντικό της λόγο τα συμπεράσματα των επιστημόνων Θεολόγων.

Η εισήγηση προκάλεσε το ενδιαφέρον των φοιτητών και υπέβαλαν πάμπολλες ερωτήσεις σημαντικού περιεχομένου. Για κάθε ερώτηση θα χρειαζόταν μια ειδική εισήγηση. Οι ερωτήσεις ήταν οι ακόλουθες:

– Πως φθάνει κανείς στην νοερά προσευχή και πως θερμαίνεται η καρδιά; – Κατά πόσο χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα και γενικά στην Δύση τα έργα των συγχρόνων Ρώσων θεολόγων; – Πως αποκαθίσταται-θεραπεύεται η θέληση του ανθρώπου; – Αφού η εμπειρία της νοεράς προσευχής είναι απλανής θεολογία, πως ο Ευάγριος Ποντικός έχει στα έργα του αιρετικές απόψεις; – Μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον υπνωτισμό; – Ποιός είναι ο ανώτερος βίος; Ο γάμος η η παρθενία; – Χρειάζεται η υπακοή σε έναν Πνευματικό Πατέρα που δεν έχει πνευματικές εμπειρίες; – Πόσες φορές τον χρόνο πρέπει να κοινωνούμε; – Πόσο συχνά μπορούν να κοινωνούν οι υγιείς σωματικά που αμαρτάνουν και οι άρρωστοι σωματικά που δεν αμαρτάνουν; – Γιατί όσοι αμαρτάνουν και δεν μετανοούν κατακρίνονται όταν κοινωνούν, ενώ οι ίδιοι αγιάζονται όταν ασπάζονται τα ιερά λείψανα; – Μπορούμε να βαπτίσουμε τα έμβρυα που βρίσκονται στην μήτρα της μητέρας τους αν πρόκειται να αποβληθούν, ώστε και αυτά να σωθούν; – Τι πρέπει να κάνη η Εκκλησία για το δημογραφικό πρόβλημα; – Πως συνδέονται μεταξύ τους η ησυχία και η θεία Λειτουργία; – Υπάρχει σχέση μεταξύ θεολογίας και φιλοσοφίας και είναι δυνατόν και οι δύο να οδηγήσουν τον άνθρωπο στον Παράδεισο; – Πως γίνεται η διάκριση των λογισμών; Πως γνωρίζουμε αν ένας λογισμός προέρχεται από τον Θεό η από τον διάβολο η είναι της φαντασίας και των παθών; – Πως διακρίνετε την θλίψη από την κατάθλιψη και πως θεραπεύονται;

Η συνάντηση κράτησε πάνω από τέσσερεις ώρες και το ενδιαφέρον των φοιτητών ήταν αμείωτο, δείγμα της δίψας που έχουν για τέτοια πνευματικά ζητήματα και κυρίως για να μάθουν πως μπορεί να συνδεθή στενά η θεολογία με την ποιμαντική.

2. Επισκέψεις σε μοναστικά κέντρα

Με την ευκαιρία της επισκέψεώς μου στην Μόσχα δεν ήταν δυνατόν να μην επισκεφθώ και μοναστικά κέντρα. Τα περισσότερα από τα Μοναστήρια έπαυσαν να λειτουργούν κατά την διάρκεια της κομμουνιστικής επανάστασης και είχε αλλάξει η χρήση τους, αλλά μετά την πτώση του Σοβιετικού καθεστώτος ετέθησαν πάλι σε μοναστική λειτουργία. Δόθηκαν στην Εκκλησία για χρήση, ενώ το Κράτος κρατά την κυριότητα. Τώρα ψηφίσθηκε ένας νόμος, ο οποίος δίνει την δυνατότητα στην Εκκλησία η να ενοικιάση τους χώρους η να τους αγοράση. Προς το παρόν τα πράγματα παραμένουν σε μια εκκρεμότητα.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.   Μονή Αγίας Τριάδος Μούρομ, η Ηγουμένη ΤαβιθάΗ καρδιά της Ρωσικής Εκκλησίας πάλλει στην Αγία Λαύρα του αγίου Σεργίου. Πρόκειται για ένα μεγάλο μοναστικό συγκρότημα, το οποίο ιδρύθηκε από τον άγιο Σέργιο Ραντονέζ, ο οποίος είχε λάβει την ευλογία να μονάση από τον άγιο Φιλόθεο Κόκκινο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, φίλο και συμμοναστή του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Μάλιστα σώζεται και ο σταυρός, που του έδωσε ο άγιος Φιλόθεος. Υπάρχουν πολλές παραδόσεις γύρω από την ασκητική ζωή και την επίδραση που άσκησε ο άγιος Σέργιος στην περιοχή, όπως επίσης στον Τσάρο της Ρωσίας και στον μοναχισμό γενικότερα. Ένας πολύτιμος θησαυρός της Ιεράς Μονής είναι τα λείψανα του αγίου Σεργίου, που προσκυνούνται με βαθύτατη ευλάβεια από Κληρικούς και λαϊκούς.

Μέσα στο περιβάλλον της Μονής κτίσθηκαν πολλοί Ναοί, όπως ο Ναός της Αγίας Τριάδος, στο τέμπλο του οποίου βρίσκονται πολλές εικόνες που αγιογραφήθηκαν από τον περίφημο αγιογράφο Ανδρέα Ρουμπλιώφ, ο Ναός του Αγίου Πνεύματος, ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου-Παναγίας και άλλοι. Στους Ναούς αυτούς διασώζονται καταπληκτικές εικόνες και ιερά λείψανα και χιλιάδες λαού προσέρχονται καθ' όλη την διάρκεια της ημέρας και του έτους για να τα προσκυνήσουν, να συμμετάσχουν στις ιερές ακολουθίες και να εξομολογηθούν στους Πνευματικούς Πατέρες της Λαύρας.

Στο κέντρο της Ιεράς Μονής δεσπόζει το καμπαναριό, ύψους περίπου 70 μέτρων, που έχει καμπάνες διαφόρων κατηγοριών. Η μεγάλη καμπάνα ζυγίζει περίπου 7 τόνους και όταν κτυπά τρίζουν τα παράθυρα. Κατά την ακολουθία του Εσπερινού του Σαββάτου και την ακολουθία της εορτής του Γενεθλίου της Θεοτόκου (με το παλαιό εορτολόγιο) κτυπούσαν οι καμπάνες με ωραίο ρυθμό και εξαιρετική αρμονία.

Ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Επίσκοπος Σεργκέεφ Ποσάδ Θεόγνωστος με υποδέχθηκε με εγκαδιότητα, παρέθεσε επίσημη τράπεζα και συζητήσαμε το θέμα της συνδέσεως μεταξύ θεολογίας και ποιμαντικής.

Κατά την αγρυπνία το Σάββατο απόγευμα, όπου ψάλλεται ο Εσπερινός και ο αναστάσιμος Όρθρος έψαλαν δύο πολυμελείς χορωδίες, από τους φοιτητές και άλλους χορωδούς με την τεχνοτροπία της ρωσικής μουσικής. Ιδίως όταν έψαλαν τους πολυελέους τα εκατοντάδες μέλη των δύο χορωδιών, αλλά και όλος ο λαός, ήταν κάτι το καταπλητικό, μια πανηγυρική ατμόσφαιρα.

Επίσης, στην Θεολογική Ακαδημία λειτουργεί Τμήμα Ελληνικών Σπουδών, όπου σπουδαστές μαθαίνουν κυρίως την αρχαία ελληνική γλώσσα και έχουν βιβλιοθήκη με διάφορα βιβλία Ελλήνων συγγραφέων.

Στην Μονή της Λαύρας του αγίου Σεργίου λειτουργεί και μεγάλος εκδοτικός οίκος που εκδίδει έργα Ρώσων συγγραφέων και μεταφράζει έργα άλλων ορθοδόξων θεολόγων και Κληρικών. Ο εκδοτικός οίκος διαθέτει τυπογραφείο, βιβλιοδετείο και όλα τα άλλα τμήματα τα αναγκαία για την διόρθωση των κειμένων και την σελιδοποίηση. Κάθε χρόνο εκδίδει περίπου 35 βιβλία και τα διοχευτεύει σε όλα τα ορθόδοξα βιβλιοπωλεία, Ενορίες και Μονές. Απασχολούνται περίπου 200 άνθρωποι για την λειτουργία του. Υπεύθυνος των εκδόσεων είναι ο Αρχιμανδρίτης π. Αλύπιος, ένας ευλαβέστατος Κληρικός, ο οποίος ήταν πάντοτε κοντά μας καθ' όλη την διάρκεια της παραμονής μας στην Μόσχα, μας ξενάγησε σε πολλά ενδιαφέροντα μέρη και έδειχνε μεγάλο σεβασμό και αγάπη στο πρόσωπό μου.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.   Επισκέψεις σε μοναστικά κέντραΣτην Ιερά Μονή λειτουργεί και εργαστήριο αγιογραφίας με περίπου 70 φοιτητές και σπουδαστές, στο οποίο διδάσκεται από ειδικούς ευλαβείς καθηγητές η παραδοσιακή ρωσική αγιογραφία. Το σημαντικό είναι ότι οι καθηγητές και οι μαθητευόμενοι κατασκευάζουν μόνοι τους τα χρώματα που χρησιμοποούν για την αγιογραφία. Συλλέγουν η αγοράζουν χρωματιστές πέτρες από διάφορα μέρη, τις οποίες τρίβουν με πολλή δυσκολία και έτσι δημιουργούν τα χρώματα, τα οποία αναμεμειγμένα με αυγό χρησιμοπούνται στην αγιογράφηση των ιερών εικόνων.

Ένα άλλο βασικό μοναστικό κέντρο της Ρωσίας είναι η Ιερά Μονή του αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ στο Ντιβέγιεβο. Κάναμε περίπου 7 ώρες από την Λαύρα του αγίου Σεργίου για να φθάσουμε οδικώς στην Ιερά Μονή του αγίου Σεραφείμ με μια ενδιάμεση στάση. Πρόκειται για ένα γυναικείο Μοναστήρι, το οποίο αγαπούσε ο άγιος Σεραφείμ, το επισκεπτόταν και καθοδηγούσε τις μοναχές. Ο χώρος που ησκείτο ο άγιος Σεραφείμ ήταν 20-30 χλμ. μακρυά, αλλά τώρα είναι μη προσβάσιμος.

Είναι γνωστός σε πολύ κόσμο ο βίος και η πολιτεία του αγίου Σεραφείμ (1759-1833), που έζησε σε Μοναστήρι και στην έρημο, ως στυλίτης πάνω σε μια πέτρα και ως έγκλειστος, και αφού γέμισε με Χάρη Θεού, σκόρπιζε χαρά και ευλογία όσο ζούσε αλλά και μετά την οσιακή του κοίμηση, που συνέβη την ώρα που προσευχόταν μπροστά στην αγαπημένη του εικόνα της Παναγίας. Βασικές συμβουλές του ήταν: «Απόκτησε την ειρήνη και τότε χιλιάδες ψυχές ολόγυρά σου θα βρουν την λύτρωση». «Ο πραγματικός σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος», και σημαντικό περιστατικό ήταν η συνάντηση του Μοτοβίλωφ μαζί του. Ήταν γεμάτος αγάπη, γι' αυτό ο χαιρετισμός του σε όποιον συναντούσε ήταν «Χαρά μου, Χριστός ανέστη!». Μεγάλος πλούτος της Ιεράς Μονής είναι τα λείψανα του αγίου Σεραφείμ, τα οποία ασπάζονται με ευλάβεια χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ρωσία. Διηγούνται πολλά θαύματα και πολλά γεγονότα από τον βίο του.

Η Ιερά Μονή είχε κλείσει με την Επανάσταση του 1917 και μετά την πτώση του Σοβιετικού καθεστώτος δόθηκε στην Εκκλησία και άρχισε η επαναλειτουργία της. Σήμερα στην Μονή και τα μετόχια της εγκαταβιώνουν 500 μοναχές και υπάρχουν και πολλές δόκιμες. Η Γερόντισσα Σεργία έχει αρκετή πείρα και όταν την ρώτησα πως καθοδηγεί όλες αυτές τις μοναχές και διευθύνει την Ιερά Μονή, μου απήντησε ότι είναι εύκολο, διότι το Μοναστήρι το καθοδηγεί η Παναγία.

Μια καταπληκτική εμπειρία που έζησα στην Μονή αυτή ήταν η λιτανεία που γίνεται κάθε βράδυ για μια περίπου ώρα. Πρόκειται για οδηγία που είχε δώσει ο άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ στις μοναχές. Γύρω από την Μονή είχε κατασκευασθή με την εντολή του Αγίου μια τάφρος και από το εσωτερικό μέρος της τάφρου ένας λιθόστρωτος διάδρομος. Έπρεπε οι μοναχές κάθε βράδυ, με οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, με κρύο, βροχή, χιόνι και παγωνιά να λιτανεύουν γύρω από την Ιερά Μονή, λέγοντας εν σιωπή 150 φορές το «Θεοτόκε Παρθένε». Το βράδυ εκείνο συμμετείχα στην λιτανεία αυτή. Προπορευόταν η Ηγουμένη κρατώντας την εικόνα της Παναγίας και ακολουθούσαν εκατοντάδες μοναχές κατά δυάδες και εκατοντάδες προσκυνητές λέγοντας εσωτερικά το «Θεοτόκε Παρθένε». Η λιτανεία άρχισε από τον Ιερό Ναό και κατέληξε επίσης στον Ιερό Ναό.

Το πρωΐ συλλειτουργήσαμε με τον Αρχιεπίσκοπο Νίζνι Νόβγοροδ και Αρζαμάς Γεώργιο, αφού προηγήθηκε η ακολουθία των χαιρετισμών στον άγιο Σεραφείμ. Ήταν μια κατανυκτικότατη θεία Λειτουργία.

Πηγαίνοντας στην Μονή είχα μέσα μου την επιθυμία να λάβω λείψανα του αγίου Σεραφείμ. Ο Άγιος ικανοποίησε την επιθυμία μου, χωρίς να το ζητήσω, και ο Αρχιεπίσκοπος μου προσέφερε την εικόνα του αγίου Σεραφείμ με ιερά λείψανά του με την ευχή να με προστατεύη ο Άγιος.

Ιδιαίτερη εντύπωση σε αυτήν την Ιερά Μονή μου έκανε η ιστορία της αγίας Μάρθας, της οποίας διασώζεται το λείψανο το οποίο προσκυνήσαμε. Πρόκειται για μια μοναχή που αγαπούσε πολύ ο άγιος Σεραφείμ. Πήγε στο Μοναστήρι σε ηλικία 13 ετών και πέθανε μετά από έξι χρόνια σε ηλικία 19 ετών. Εκάρη μοναχή λίγο πριν πεθάνει και ο θάνατός της προήλθε από την μεταφορά λίθων για την ανοικοδόμηση της Μονής. Λέγεται ότι στενοχωρήθηκε πολύ ο άγιος Σεραφείμ και έκλαψε. Ήταν μια ευλογημένη μοναχή με καθαρότητα βίου και με αδιάκριτη υπακοή.

Επίσης, είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ την έδρα του Αρχιεπισκόπου και να διαπιστώσω το έργο που επιτελεί μέσα στην προσπάθεια ανασυγκροτήσεως της Μητροπόλεώς του.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.  Επισκέψεις σε μοναστικά κέντρα Επισκέφθηκα και άλλες Ιερές Μονές και η κάθε μια από αυτές είχε κάτι το ιδιαίτερο, όπως την Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Μούρομ, της οποίας Ηγουμένη είναι η μοναχή Ταβιθά, μια εξαίρετη και δραστήρια προσωπικότητα, διότι αν και παράλυτη από αυτοκινητικό ατύχημα, εν τούτοις με το ηλεκτρικό καροτσάκι της περιφέρεται σε όλο τον χώρο της Ιεράς Μονής και διευθύνει τα πάντα. Στην Ιερά Μονή λειτουργεί ορφανοτροφείο για εγκαταλελειμμένα κορίτσια, οι μοναχές κάνουν ποιμαντική διακονία στις φυλακές, στις οποίες έχουν μέχρι τώρα ανοικοδομήσει τέσσερεις Ιερούς Ναούς. Επίσης μεριμνά για την ανοικοδόμηση και άλλων Ιερών Ναών, ακόμη δε δημιούργησε μετόχι της Μονής στην Φινλανδία. Επειδή η ίδια είναι παράλυτη, γι' αυτό ασκεί μια παρακλητική διακονία μεταξύ των άλλων παραλύτων της περιοχής.

Στην Ιερά Μονή φυλάσσονται τα ιερά λείψανα των αγίων Πέτρου και Φεβρωνίας. Ο άγιος Πέτρος ήταν πρίγκηπας και ύστερα από διάφορα γεγονότα που συνέβησαν παντρεύθηκε μία πτωχή γυναίκα, την Φεβρωνία. Αργότερα έγιναν και οι δύο μοναχοί και μόνασαν σε διαφορετικούς τόπους, αλλά κατά ένα θαυμαστό τρόπο κοιμήθηκαν την ίδια μέρα και τους κήδευσαν μαζί στο ίδιο φέρετρο, που είχε δυό θέσεις, και τους ενταφίασαν στον ίδιο χώρο.

Το ευλογημένο αυτό ανδρόγυνο θεωρείται προστάτης των εγγάμων Ρώσων Χριστιανών, γι' αυτό την ημέρα της μνήμης τους, αλλά και καθημερινώς προσέρχεται πλήθος λαού για να λάβουν την ευλογία τους. Επειδή στην Ρωσία υπάρχει έντονο δημογραφικό πρόβλημα, γι' αυτό η Πολιτεία καθόρισε η ημέρα της μνήμης τους να εορτάζεται σε όλη την Ρωσία.

Μέσα στην πόλη της Μόσχας επισκεφθήκαμε τρία Μοναστήρια τα οποία βέβαια δεν έχουν την προβολή της Αγίας Λαύρας του Αγίου Σεργίου και του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ, αλλά πάντως έχουν καθένα από αυτά την δική του ιστορία.

Το πρώτο Μοναστήρι είναι του αγίου Δανιήλ που βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο και είναι αρχαιότερο από το Κρεμλίνο.

Στην Ιερά αυτή Μονή υπάρχει ο τάφος του Νικηφόρου Θεοτόκη, που καταγόταν από την Κέρκυρα, έγινε Επίσκοπος στην Ρωσία και προς το τέλος της ζωής του έγινε ηγούμενος της Ιεράς Μονής, όπου και κοιμήθηκε. Αισθάνθηκα βαθειά συγκίνηση, γιατί μεγάλωσα διαβάζοντας τα Κυριακοδρόμια του Νικηφόρου Θεοτόκη, τα οποία είχε ο πατέρας μου και τα μελετούσε κάθε Κυριακή και είναι η μόνη περιουσία που μου κληροδότησε.

Ο πρώτος Ναός της Ιεράς Μονής ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα. Επίσης στον χώρο της Ιεράς Μονής και σε ειδικό κτίριο λειτουργεί το Τμήμα των Εξωτερικών Υποθέσεων του Πατριαρχείου της Μόσχας και δίπλα από αυτό είναι τα Γραφεία του Πατριάρχου, όπου θα μετακομίση ο νέος Πατριάρχης κ. Κύριλλος.

Στην Μονή μονάζουν περίπου 70 μοναχοί.

Το δεύτερο Μοναστήρι που επισκεφθήκαμε στην Μόσχα ονομάζεται Ιερά Μονή Ντόνσκοϊ.

Όταν εισέρχεται κανείς στο Μοναστήρι, εντυπωσιάζεται από τα τέσσερα παλαιά τανκς που βρίσκονται στην είσοδο της Μονής, ως ενθύμιο γι' αυτά που προσέφερε η Εκκλησία της Ρωσίας προς την κυβέρνηση κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για την αντιμετώπιση της γερμανικής επίθεσης. Ως γνωστόν η έκβαση του πολέμου ήταν νικηφόρα για την Ρωσία.

Ο Ναός της Μονής μετατράπηκε από τους μπολσεβίκους σε μουσείο αθεϊσμού και μετά σε μουσείο αρχιτεκτονικής. Εδώ είχαν μεταφέρει και τοποθετήσει τα λείψανα του αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ, για να τα κρύψουν. Το 1991 ανευρέθησαν και μεταφέρθηκαν με πάνδημη λιτανεία πίσω στην Μονή της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο, όπου βρίσκονται σήμερα.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο Ιερός Ναός, του οποίου το δάπεδο, όπως και σε πολλά άλλα Μοναστήρια, είναι κατασκευασμένο από πλάκες σιδήρου, ειδικά επεξεργασμένες και κατά την διάρκεια του χειμώνος από κάτω άναβαν ειδικά κατασκευασμένες σόμπες και θερμαίνονταν. Επίσης, στο εσωτερικό του τέμπλου του ιερού υπάρχουν έξι εξώστες που επικοινωνούν μεταξύ τους με σκάλες. Τα παλαιά χρόνια σε κάθε εξώστη βρισκόταν μία χορωδία παιδιών και κατά τις ιερές ακολουθίες έψαλαν διαδοχικά, οπότε ακουγόταν ένας θαυμάσιος ήχος με διάφορα επίπεδα.

Η Εκκλησία της Ρωσίας από το 1700 μέχρι το 1917 διευθυνόταν από πολυμελή Σύνοδο, της οποίας μέλη ήταν Κληρικοί η μοναχοί και ο Επίτροπος του Τσάρου. Δηλαδή, είχε καταργηθή ο Πατριαρχικός θεσμός και εισήχθη ο συνοδικός θεσμός. Αυτό έγινε από τον Μ. Πέτρο, προκειμένου να ελέγχη τις αποφάσεις της Συνόδου. Την 23 Ιουνίου 1917 εξελέγη Μητροπολίτης Μόσχας ο Τύχων. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος εκλογής του. Σχηματίσθηκε τριπρόσωπο, στο οποίο ο Τύχων ήλθε τρίτος. Ένας τυφλός μοναχός που προσκλήθηκε να τραβήξη τον κλήρο, πήρε το χαρτάκι που είχε το όνομα του Τύχωνος. Θεωρήθηκε ως παρέμβαση του Θεού στα δύσκολα χρόνια που θα έρχονταν.

Την 10 Νοεμβρίου 1917, στο μέσον της μπολσεβικής επαναστάσεως, μετά από 217 χρόνια, παλινορθώθηκε ο θεσμός του Πατριάρχου, που είχε καταργηθή από τον Μ. Πέτρο και ο Τύχων εξελέγη Πατριάρχης. Έγινε αποδεκτός από τον λαό, αλλά επειδή αντέδρασε για τις υπερβάσεις των μπολσεβικών αρχών, φυλακίσθηκε για ένα περίπου χρόνο. Αποφυλακίσθηκε τον Ιούνιο του 1923, αφού ανεγνώρισε την νομιμότητα της Σοβιετικής Κυβερνήσεως, για να διασώση ο,τι ήταν δυνατόν περισσότερα. Ο θάνατός του ήταν περίεργος –θεωρείται από πολλούς δολοφονία– γι' αυτό και έγινε η αγιοκατάταξή του και σήμερα τιμάται ως Ομολογητής.

Στην Ιερά αυτή Μονή παρασκευάζεται και αγιάζεται από τον Ρώσο Πατριάρχη το Μύρο και αποστέλλεται σε όλες τις Ενορίες της υπευθυνότητός του.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.  Ιερά Μονή Ντόνσκοϊ, τάφος Αλεξάνδροςυ ΣολτζενίτσεΕπίσης στην Ιερά αυτή Μονή είναι ενταφιασμένος ο μεγάλος Ρώσος λογοτέχνης Αλέξανδρος Σολτζενίτσε, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο νόμπελ λογοτεχνίας. Αισθάνθηκα ιδιαίτερη συγκίνηση που ευχήθηκα για την ανάπαυση της ψυχής του. Για πρώτη φορά θα ήθελα να εκμυστηρευθώ ότι είχα διαβάσει το βιβλίο του «Μια μέρα με τον Ιβάν Ντενίσοβιτς», του οποίου ο τίτλος με ενέπνευσε να τιτλοφορήσω το πρώτο βιβλίο μου για την νοερά προσευχή «Μια βραδυά στην έρημο του Αγίου Όρους». Σε αντίθεση της ζωής της εξορίας του Ιβάν Ντενίσοβιτς σε μια ημέρα, είδα μια ανταύγεια της εμπειρίας της Βασιλείας του Θεού στην έρημο του Αγίου Όρους, με την νοερά προσευχή και την θεία Λειτουργία.

Το τρίτο Μοναστήρι που επισκεφθήκαμε στην Μόσχα ήταν η Ιερά Μονή του Νοβοσπάνσκι, όπου διαφυλάσσονται και οι τάφοι της δυναστείας Ρομανώφ. Στον χώρο της Μονής το 1917 εκτελέσθηκαν πολλοί ξένοι. Τα κελλιά είχαν μετατραπεί σε φυλακές.

Το Καθολικό της Ιεράς Μονής είναι καταπληκτικό, ιδιαιτέρως δε το τέμπλο του, όπως και τα τέμπλα όλων των παλαιών ρωσικών Ναών. Όπως μας πληροφόρησαν, κατά την διάρκεια του καθεστώτος ο Ιερός Ναός εχρησιμοποιείτο ως αρχείο της ΚΚΒ.

3. Αγιασμός στην Ελληνική Πρεσβεία Μόσχας

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.  Αγιασμός στην Ελληνική Πρεσβεία ΜόσχαςΜε την ευκαιρία της επισκέψεώς μου στην Μόσχα η υπεύθυνος Σύμβουλος του Γραφείου Συντονισμού Εκπαίδευσης της Ελληνικής Πρεσβείας στην Μόσχα κ. Ξένια Χρονοπούλου με κάλεσε να τελέσω την ακολουθία του αγιασμού στο Γραφείο της επι τη ευκαιρία των εγκαινίων και για την αρχή της νέας Σχολικής χρονιάς. Τέλεσα τον αγιασμό με άδεια που έλαβα από το Πατριαρχείο.

Στην ακολουθία του αγιασμού παρευρέθηκε ο Α Γραμματέας της Πρεσβείας κ. Δημ. Σκούτας, ως εκπρόσωπος του Πρέσβη που έλειπε από την Μόσχα, ο Γενικός Πρόξενος Ιωάννης Πλώτας, η υπεύθυνος του Γραφείου κ. Ξένια Χρονοπούλου, εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών και Έλληνες δημοσιογράφοι που καλύπτουν τα ρεπορτάζ από την Ρωσία. Κατά την ακολουθία του αγιασμού αναφέρθηκα στο οικουμενικό πνεύμα της ελληνικής Παιδείας.

Με πληροφόρησαν ότι το Γραφείο είναι υπεύθυνο για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και του μαθήματος της ιστορίας που γίνεται στα διάφορα ρωσικά Σχολεία από 27 αποσπασμένους εκπαιδευτικούς και 150 εκπαιδευτικούς που προσλαμβάνονται από το Γραφείο. Συνολικά περίπου 3000 παιδιά μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα και την ελληνική ιστορία και εκπαιδεύονται ανάλογα σε όλη την περιοχή της ελληνικής Πρεσβείας της Ρωσίας και σε πέντε ακόμη κράτη.

Είχαν την ευγενή πρωτοβουλία να μου παραθέσουν γεύμα, κατά την διάρκεια του οποίου μέσα σε μια οικογενειακή αμτόσφαιρα αντηλλάγησαν απόψεις πάνω σε διάφορα σύγχρονα ζητήματα. Ήταν μια ιδιαίτερη για μένα εμπειρία και εκφράζω τις ευχαριστίες μου στην κ. Χρονοπούλου που είχε την έμπνευση αυτή.

4. Περιήγηση στην Μόσχα

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.   Κρεμλίνο, Κόκκινη ΠλατείαΉταν αδύνατον να επισκεφθώ την Μόσχα και να μην επισκεφθώ μερικά αξιοπρόσκετα ιστορικά μνημεία και μουσεία. Η Μόσχα είναι η πρωτεύουσα της αχανούς Ρωσίας, μια παλαιά πόλη που σήμερα κατοικείται από 12 περίπου εκατομμ. ανθρώπους. Η έκταση της Ρωσίας καταλαμβάνει περίπου το 1\6 του εδάφους της γης. Όπως μου είπαν όση ώρα χρειάζεται το αεροπλάνο να διανύση την απόσταση από την Μόσχα στην Νέα Υόρκη τόση χρειάζεται να φθάση κανείς με αεροπλάνο στα ανατολικά σύνορα της Ρωσίας.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το Κρεμλίνο. Πρόκειται για μια περιοχή 280 στρεμμάτων κτισμένη σε έναν λόφο, περιβεβλημένη με τείχος, είναι ένα ακρωτήριο στην βόρεια όχθη του ποταμού Μόσκοβα. Ο χώρος αυτός που είναι ένα οχυρωμένο σύμπλεγμα κτιρίων, διαθέτει Μουσεία με απίστευτους θησαυρούς και Ιερούς Ναούς. Ήταν τόπος διαμονής των Ηγεμόνων, των Τσάρων, των κυβερνητικών οργάνων στην περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης και σήμερα χρησιμοποείται ως Προεδρικό Μέγαρο και στεγάζει διάφορες άλλες υπηρεσίες.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.   Κρεμλίνο, Κόκκινη Πλατεία. Παρεκκλήσι της Ιεράς Μονής Ιβήρων, αντίγραφο της Ιεράς εικόνας της Παναγίας της ΠορταΐτισσαςΈξω από τα ανατολικά τείχη του Κρεμλίνου βρίσκεται η περίφημη Κόκκινη Πλατεία, όπου γίνονται παρελάσεις σε διαφόρους επετείους. Είναι στρωμένη και περιτειχισμένη με κόκκινα τούβλα, απ' όπου έλαβε και την ονομασία της. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το παρεκκλήσι της Ιεράς Μονής Ιβήρων, όπου φυλάσσεται αντίγραφο της Ιεράς εικόνας της Παναγίας της Πορταΐτισσας και βρίσκεται μπροστά από την κεντρική πύλη της εισόδου προς την πλατεία. Οι Ρώσοι σέβονται πολύ την Παναγία την Πορταΐτισσα και διέρχονται από το παρεκκλήσιο και την ασπάζονται.

Δυτικά του Κρεμλίνου δεσπόζει ο Ιερός Ναός της Μεταμορφώσεως του Χριστού. Μετά την επανάσταση του '17 γκρεμίσθηκε ο Ναός για να κατασκευασθή αθλητικό κέντρο, αλλά όσες φορές επιχείρησαν να θέσουν τα θεμέλια δεν το κατόρθωσαν, λόγω του νερού που ανάβλυζε. Τελικά, δημιούργησαν ένα κολυμβητήριο. Όμως μετά το 1991 παρεχώρησαν τον χώρο στην Εκκλησία και κτίσθηκε, μέσα σε λίγα χρόνια, ακριβώς ο ίδιος με τον παλαιό, ένας υπερμεγέθης Ιερός Ναός. Αυτή την φορά όμως μπόρεσαν να τον θεμελιώσουν, σαν να ήταν ο χώρος αυτός προορισμένος μόνον για Ιερό Ναό.

Τις ημέρες αυτές είχαν φέρει από την Αμερική την θαυματουργίκη εικόνα της Παναγίας του Κούρσκ και χιλιάδες λαού την ασπάζονταν. Μέσα στο κρύο έξω από τον Ναό υπήρχε μεγάλη «ουρά» και οι άνθρωποι στέκονταν υπομονετικά προκειμένου να ασπασθούν την ιερά εικόνα και να λάβουν την βοήθεια της Παναγίας.

5. Διάφορα γεγονότα και συναντήσεις

Κατά την διάρκεια της εβδομαδιαίας παραμονής μου στην Ρωσία και μάλιστα την περιοχή της Μόσχας, έγινα μέτοχος διαφόρων γεγονότων, καθώς επίσης συνάντησα και μερικά ενδιαφέροντα πρόσωπα.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.    Ένα γεγονός που μου προξένησε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν η εξόδιος Ακολουθία ενός ιερομονάχου της Λαύρας του Αγίου Σεργίου, που ονομαζόταν Ματθαίος. Ήταν γνώστης της ρωσικής εκκλησιαστικής μουσικής και συνθέτης διαφόρων εκκλησιαστικών ασμάτων. Το όνομά του είναι πολύ γνωστό σε όλη την Ρωσία και έξω από αυτήν, διότι στην Εκκλησία χρησιμοποιούν πολλές δικές του συνθέσεις. Ήταν επόμενο κατά την εξόδιο ακολουθία να συγκεντρωθή πολύς κόσμος, πολλοί μοναχοί και πολλοί μουσικοί. Έλαβαν μέρος στην ακολουθία οκτώ Μητροπολίτες και πολλοί Κληρικοί. Κατά την ακολουθία έψαλαν εναλλάξ τρεις πολυμελείς χορωδίες, η μία της Λαύρας, η άλλη της Θεολογικής Ακαδημίας και η τρίτη μιας γυναικείας χορωδίας που διεύθυνε μια Ηγουμένη. Η ακολουθία κράτησε δύο ώρες περίπου και ήταν ένα άκουσμα καταπληκτικό. Όλο αυτό το μουσικό άκουσμα έδινε την αίσθηση ότι η στιγμή του θανάτου είναι ένα θριαμβευτικό γεγονός.

Στην Μόσχα έτυχε να παρευρεθώ και σε γαμήλιο γεύμα. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση η απλότητα και η χριστιανική συμπεριφορά τους. Μετά τον γάμο οι νεόνυμφοι μαζί με τους συγγενείς είχαν συνεστίαση σε χώρο πλησίον του Ιερού Ναού. Με οδήγησαν στον χώρο αυτό για να ευλογήσω τους νεόνυμφους, ύστερα από επιθυμία τους. Έτρωγαν με ησυχία, χωρίς όργανα. Μόλις εισήλθα, σηκώθηκαν οι νεόνυμφοι να λάβουν την ευλογία, τους ομίλησα κατάλληλα και εξέφρασαν την χαρά τους. Βεβαίως, θα υπάρχουν και εκεί γάμοι που γίνονται κατά τον δυτικό τρόπο, όπως τον γνωρίζουμε και στην χώρα μας, αλλά μου είπαν ότι τα περισσότερα γεύματα γίνονται με απλό τρόπο που προσιδιάζει περισσότερο σε Χριστιανούς. Δυστυχώς και στην πατρίδα μας ο δυτικός τρόπος συνεστιάσεως κατά τους γάμους, που συνιστά στην πραγματικότητα μια κοσμική ιεροτελεστία, αλλοιώνει την σεμνότητα του χριστιανικού γάμου και βεβαίως δημιουργεί περιττά έξοδα, τα οποία πολλές φορές γίνονται αιτία να αναβάλλεται ο γάμος.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.   Ένα άλλο εξαιρετικό γεγονός ήταν η συνάντηση μου με τον κοσμοναύτη Βαλέριο Κόρζον. Πήγε δυό φορές στο διάστημα και παρέμεινε εκεί έξι μήνες κάθε φορά, συνολικά έμεινε στο διάστημα ένα χρόνο. Την πρώτη φορά ταξίδευσε με σοβιετικό διαστημόπλοιο και την δεύτερη φορά με Διεθνή Αστροναυτικό Σταθμό σε συνεργασία με τους Αμερικανούς. Στην συνέχεια έγινε υπεύθυνος της Υπηρεσίας αποστολής κοσμοναυτών στο διάστημα. Τώρα είναι συνταξιούχος και έχει έντονα θρησκευτικά ενδιαφέροντα.

Στην συζήτηση που είχαμε μου περιέγραψε τις εμπειρίες του από τα ταξίδια του στο διάστημα. Μου είπε ότι το πιο κρίσιμο σημείο ήταν στην έξοδο του διαστημοπλοίου από την ατμόσφαιρα της γης και κατά την επιστροφή του στην γη. Μου ανέφερε ότι όταν επέστρεφε στην γη, πράγμα που ήταν και εμπειρία όλων των κοσμοναυτών, αισθανόταν σαν να είχε ξαναγεννηθεί, αισθανόταν την πίεση της βαρύτητος και την αισθανόταν στις κινήσεις του σώματός του.

Κατά το ταξίδι του στο διάστημα είχε έντονη την αίσθηση της παρουσίας του Θεού. Καθώς επίσης έτυχε να επικοινωνήση από το διάστημα με μοναχό του Αγίου Όρους.

Με ρώτησε να του πω τις εμπειρίες μου από την διακονία μου ως Πνευματικού Πατέρα. Του είπα ότι κάνουμε και εμείς ένα παράλληλο έργο, αλλά κατά μια αντίθετη φορά. Προσπαθούμε να κατεβούμε στο βάθος της καρδιάς κάθε ανθρώπου και στην συνέχεια να τον ανεβάσουμε στον Θεό, δηλαδή να τον βγάλουμε από την έλξη που ασκούν τα πάθη και ο θάνατος και να τον οδηγήσουμε στον Παράδεισο. Έπειτα του είπα ότι πολλοί άγιοι, όπως γράφει ο Γέροντας Σωφρόνιος, αισθάνονται ότι είναι σαν τους αστροναύτες, που με την δύναμη του Θεού υπερβαίνουν όλα τα κτιστά και βιώνουν την άκτιστη ενέργεια του Θεού. Βεβαίως εξέφρασα τον θαυμασμό μου για το πρόσωπό του, για το θάρρος του και το διακύβευμα που έκανε στην ζωή του.

Ο κοσμοναύτης Βαλέριος Κόρζον μου χάρισε και ένα βιβλίο με πολλές φωτογραφίες από την γη τις οποίες τράβηξε ο ίδιος από το διαστημόπλοιο με μια θερμή αφιέρωση που έχει ως εξής:

«Στον Σεβασμιώτατο Δεσπότη, Μητροπολίτη Ιερόθεο!

Αγαπητέ Δεσπότη, με ευχαριστία και ευλάβεια Σας ευχαριστώ για την τιμή να Σας γνωρίσω και μιλήσω για θέματα ωφέλιμα για την ψυχή.

Θέλω να μοιρασθώ μαζί Σας εκείνο το μικρό μόριο της ευτυχίας την οποίαν έζησα κατά την διάρκεια του ταξιδιού μου στο διάστημα.

Με βαθύτατη εκτίμηση

Βαλέριος Κόρζον Δ.Θ. (Δούλος Θεού),

Πιλότος-Κοσμοναύτης

Στο (διαστημόπλοιο) Μιρ 22 και στον Διεθνή Αστροναυτικό Σταθμό 5».

Σε μία Ιερά Μονή συναντήσαμε και έναν Ιερομόναχο, ο οποίος ήταν στην επιτροπή για να ελέγξη, από ορθόδοξη πλευρά, το σενάριο με τίτλο Ostrob-Νησί που περιέγραφε την ζωή του μοναχού Ανατολίου και προξένησε μεγάλη εντύπωση και στην χώρα μας. Μας διηγήθηκε διάφορες ιστορίες από την προετοιμασία της ταινίας αυτής και μάλιστα ο ίδιος έλαβε μέρος παίζοντας κάποιο ρόλο στο έργο. Μας πληροφόρησε ότι στον ηθοποιό που υποδύθηκε τον Γέροντα Ανατόλιο του προτάθηκε να παίξη ένα έργο με την ιστορία του αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ, αλλά αρνήθηκε, γιατί μετά τον Γέροντα Ανατόλιο δεν αντέχει να παίξη άλλον τέτοιο ρόλο. Τώρα ετοιμάζεται ένα άλλο έργο με τον ίδιο ηθοποιό για την ζωή του Τσάρου Ιβάν του Τρομερού.

6. Γέροντας Σωφρόνιος

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.   Είναι γνωστόν ότι ο Αρχιμ. Σωφρόνιος Σαχάρωφ ήταν Ρώσος κατά την καταγωγή και μάλιστα μοσχοβίτης. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Μόσχα, σπούδασε στην Σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου της Μόσχας και εκεί είχε τις πρώτες πνευματικές του αναζητήσεις. Αισθανόμουν ιδιαίτερη συγκίνηση που περιφερόμουν στους χώρους εκείνους στους οποίους γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Γέροντας.

Το σημαντικό είναι ότι γνώρισα πολλούς Κληρικούς, θεολόγους και φοιτητές, που σέβονται υπερβολικά τον Γέροντα Σωφρόνιο, διαβάζουν τα βιβλία του και αισθάνονται μεγάλη τιμή που κατάγεται από την Ρωσία. Στις πολύωρες συζητήσεις που είχα με καθηγητές και φοιτητές με ρωτούσαν για το πρόσωπο και την διδασκαλία του Γέροντος και εύρισκα την ευκαιρία να αναφερθώ στην θεολογική του εμπειρία και στις διάφορες συμβουλές που μου έδινε.

Βέβαια, έχει γραφεί ότι ένας Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ονόματι Οσίπωφ στο παρελθόν εκφράσθηκε αρνητικά για την νηπτική διδασκαλία του Γέροντα και μερικοί χρησιμοποίησαν τις απόψεις του για να τον κατηγορήσουν. Έμαθα όμως ότι ο Καθηγητής αυτός δεν ήταν προβληματισμένος μόνον με την θεολογία του Γέροντος Σωφρονίου, αλλά γενικότερα με την νηπτική-ησυχαστική παράδοση της Εκκλησίας, επηρεασμένος από δυτικές θεολογικές απόψεις. Γι' αυτό και έχει εκφρασθή αρνητικά και για άλλους ασκητές, όπως τον π. Πορφύριο, π. Παΐσιο κλπ.

Πάντως το πρόσωπο του Γέροντος Σωφρονίου έχει μεγάλη επίδραση και επιρροή στην σύγχρονη θεολογική σκέψη, τον θεωρούν ως έναν μεγάλο σύγχρονο Πατέρα της Εκκλησίας και αισθάνονται τιμή γι' αυτό. Εξεδόθησαν και εκδίδονται διάφορα βιβλία του. Μόνον το βιβλίο του «Ο Γέροντας Σιλουανός» εκδόθηκε σε ένα εκατομμύριο αντίτυπα.

7. Εκκλησιαστική αναγέννηση της Ρωσικής Εκκλησίας

Εκείνο που παρατηρεί καθένας που επισκέπτεται την Μόσχα και γενικά την Ρωσία είναι ότι επικρατεί μια μεγάλη αναγέννηση της εκκλησιαστικής ζωής.

Επίσκεψη μετά από πρόσκληση - Στην καρδιά της Ρωσίας.   Κατ' αρχάς έχουν επιστραφή στην Εκκλησία Ιεροί Ναοί και Μοναστήρια τα οποία είχαν κρατικοποιηθή και είχαν μετατραπεί σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως, φυλακές, μουσεία, κλπ. Ανοικοδομούνται νέοι Ναοί και ανακαινίζονται οι παλαιοί. Είναι σαν να ελευθερώθηκε μια καταπιεσμένη δύναμη και με μεγάλη ορμή δημιουργούνται κέντρα εκκλησιαστικής ζωής.

Χιλιάδες και εκατοντάδες Ρώσοι εκκλησιάζονται και συμμετέχουν στις Λειτουργίες με δάκρυα, κατάνυξη και πολλή προσευχή. Νέοι άνθρωποι εγγράφονται σε Εκκλησιαστικές Σχολές, Θεολογικές Ακαδημίες και σπουδάζουν θεολογία, ώστε να γίνουν Κληρικοί και να υπηρετήσουν το ιερό Θυσιαστήριο και τον λαό. Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπη κανείς νέα παιδιά να είναι δόκιμοι μοναχοί και να αφιερώνουν την ζωή τους στον Θεό.

Βεβαίως υπάρχουν και πολλά άλλα προβλήματα, όπως για παράδειγμα ότι υπάρχει μια δυσπιστία εκ μέρους τμήματος πληθυσμού που είχε επηρεασθή από το προηγούμενο καθεστώς και δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτήν την αναθέρμανση της εκκλησιαστικής ζωής.

Έπειτα, ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Κληρικοί είναι το πως θα εισαχθή το μάθημα των Θρησκευτικών στα Σχολεία. Υπάρχουν επιφυλάξεις και αρνητικές καταστάσεις γι' αυτό το γεγονός. Επιδιώκουν, όμως, να εισαχθή στα Σχολεία ένα μάθημα θρησκευτικού πολιτισμού, ώστε μέσα από τον τρόπο αυτό να υπάρξη επικοινωνία των παιδιών με την Εκκλησία, διότι ένα μεγάλο μέρος του ρωσικού πολιτισμού είναι εμποτισμένο από την ορθόδοξη ρωσική θεολογία.

Επί πλέον αντιμετωπίζουν και ένα πρόβλημα με τους Μουσουλμάνους, οι οποίοι αποτελούν το 6 με 7 % του ρωσικού λαού.

Επίλογος

Με τις σκέψεις αυτές εξέφρασα μια μικρή εμπειρία την οποία απέκτησα από την Μόσχα και την περιοχή της. Μια επίσκεψη στην Μόσχα είναι μια συμπεπυκνωμένη πείρα της ιστορίας του ρωσικού λαού και της σύγχρονης παράδοσής του. Μέσα σε πέντε μέρες κολύμβησα μέσα στην διαχρονική παράδοση του λαού αυτού, είδα την δόξα του και το μαρτύριό του, την ιστορία και την θεολογία, την χαρά και την λύπη, την εκκλησιαστική και κοινωνική ζωή.

Τα πάντα είναι θέμα προσωπικής εμπειρίας. Στον κοσμοναύτη Βαλέριο Κόρζον που συνάντησα είπα ότι ασφαλώς ακόμη και μια μέρα που έζησε στο διάστημα απέκτησε τέτοια πείρα που δεν θα είχε αποκτήσει με μελέτη βιβλίων πολλών ετών. Το ίδιο γίνεται και με τις προσωπικές περιηγήσεις, τα λεγόμενα ταξιδιωτικά, αφού ο καθένας έχει την δυνατότητα να συλλέγη προσωπικές πληροφορίες, τις οποίες δεν μπορεί να βρη πουθενά αλλού.

Μια τέτοια εμπειρία απέκτησα κατά την διάρκεια της επισκέψεώς μου στην Μόσχα, με τα αρνητικά και θετικά σημεία. Αλλά και το ίδιο γίνεται και στην πνευματική ζωή. Πέρα από τις αναγνώσεις βιβλίων απαιτείται και η γνώση της προσωπικής εμπειρίας.

Στην βίωση αυτής της εμπειρίας συνήργησαν ο Αρχιμ. π. Αλύπιος που έγινε αφορμή να μεταβώ στην Ρωσία, η κ. Ναταλία Νικολάου που μετέφρασε μια ομιλία μου και βοήθησε πολύ για την προετοιμασία του ταξιδιού, ο π. Διονύσιος, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής που μετέφρασε την ομιλία και την συζήτηση στην Θεολογική Ακαδημία και ο ακούραστος π. Δήμητριος Γκότσαλουκ από την Ουκρανία, που ήταν πάντοτε κοντά μου, βοηθώντας με σε ο,τι ζητούσα. Συνοδός μου και βοηθός σε πολλά ήταν ο Αρχιμ. Καλλίνικος Γεωργάτος, Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.

Είμαι ευγνώμων στον Θεό για την νέα αυτή δωρεά που μου χάρισε, αλλά ευγνώμων και στους ανθρώπους, τους οποίους μνημόνευσα πιο πάνω, οι οποίοι με βοήθησαν να έχω αυτήν την επικοινωνία με τον ρωσικό λαό και να νιώσω τον κτύπο της καρδιάς του.–

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

  • Προβολές: 4265