Skip to main content

Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ρωμανός ο Μελωδός Ο ποιητής των Κοντακίων 1 Οκτωβρίου

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ρωμανός ο Μελωδός Ο ποιητής των Κοντακίων  1 ΟκτωβρίουΟ άγιος Ρωμανός ο Μελωδός έζησε τον 6ο η κατ’ άλλους τον 8ο αιώνα μ. Χ. Χειροτονήθηκε Διάκονος στην Βηρυττό και στην συνέχεια πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου διακονούσε στον ιερό Ναό της Θεοτόκου τον εν τοις Κύρου, αλλά συμμετείχε και στις ολονύκτιες ακολουθίες που γίνονταν συχνά στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Παρακαλούσε συνεχώς την Παναγία να του δώση το χάρισμα να συνθέτη ύμνους, επειδή ήθελε πολύ να κάνη το έργο αυτό και αδυνατούσε. Κατά την διάρκεια ολονύκτιας ακολουθίας, την παραμονή των Χριστουγέννων, και κατά την στιγμή που αναγινώσκονταν οι «Κανόνες» της εορτής, αποκοιμήθηκε για λίγο και είδε σε όνειρο την Παναγία, η οποία, αφού τον χαιρέτησε, του έδωσε έναν τόμο χαρτί και τον προέτρεψε να τον φάη. Όταν ξύπνησε αισθανόταν στο στόμα του μεγάλη γλυκύτητα, αλλά και ανείπωτη χαρά, επειδή κατάλαβε ότι του δόθηκε το χάρισμα να συνθέτη ύμνους. Γεμάτος, λοιπόν, θεία έμπνευση, άρχισε να απαγγέλλη το «Κοντάκιο» που συνέθεσε εκείνη την στιγμή για την εορτή των Χριστουγένννων, το γνωστό μας, «η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει». Επιδόθηκε με ζήλο στο έργο της υμνογραφίας και συνέθεσε κυρίως «Κοντάκια». Το «Κοντάκιο» κάθε εορτής αναγινώσκεται πριν από το Συναξάριο.

Ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός «ετελειώθη εν ειρήνη». Ο βίος και η πολιτεία του μας δίνουν την αφορμή να τονίσουμε τα ακόλουθα:

Πρώτον. Ο άγιος Ρωμανός, όπως, άλλωστε, όλοι οι Άγιοι, ήταν φιλακόλουθος. Δηλαδή, αγαπούσε να μετέχη στις ακολουθίες της Εκκλησίας, ημερινές και νυκτερινές, και κυρίως στην θεία Λειτουργία, η οποία είναι το κέντρο όλων των μυστηρίων, αφού όλα τα μυστήρια τελούνται για να μπορούμε να μετέχουμε στην θεία Ευχαριστία. Στο άγιον Όρος, καθώς και σε πολλά άλλα Ορθόδοξα Μοναστήρια, η θεία Λειτουργία τελείται καθημερινά και οι ολονύκτιες ακολουθίες γίνονται συχνά, κυρίως κατά τις πανηγύρεις και τις μεγάλες εορτές.

Τα αναγνώσματα, οι ύμνοι και γενικότερα η ατμόσφαιρα που δημιουργείται κατά την τέλεση των ιερών ακολουθιών, και κυρίως κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας, δημιουργούν κατάνυξη και διάθεση για προσευχή. Ανάλογα δε με την δεκτικότητα του καθενός η Χάρη του Θεού ενεργεί στην ύπαρξή του, με αποτέλεσμα η καρδιά να ειρηνεύη, να αποδιώχνεται η θλίψη και η απόγνωση από μέσα της και να πλημμυρίζη με ουράνια παρηγοριά. «Το γαρ ιλαρόν και άλυπον της ψυχής κατάστημα, αι των ύμνων παρηγορίαι χαρίζονται» (Μ. Βασίλειος).

Ένας σύγχρονος Γέροντας, σχετικά με την μετοχή στην λατρεία της Εκκλησίας, έλεγε μεταξύ των άλλων και τα εξής: «Ο ορθόδοξος Χριστιανός πρέπει απαραιτήτως να εκκλησιάζεται, να συμμετέχη στην θεία Λειτουργία παρακολουθώντας τον ιερέα και τους ψάλτες και να προσεύχεται ιδιαίτερα την ώρα που ο ιερουργός λέγει "τα σα εκ των σων...", διότι τότε ανοίγουν οι ουρανοί και κατέρχεται το Πνεύμα το Άγιο και μεταβάλλει τον άρτο και τον οίνο σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Είναι η πιο σημαντική στιγμή της θείας Λειτουργίας. Αλλά και όταν βγαίνη ο ιερέας κρατώντας τα άγια, στη λεγομένη μεγάλη είσοδο, όπου μνημονεύει ζώντες και νεκρούς, και τότε πρέπει να προσεύχεται... Μέ τον εκκλησιασμό μας παίρνουμε δύναμη για να συνεχίσουμε τον αγώνα μας στη νέα εβδομάδα που έρχεται. Όπως το σώμα έχει ανάγκη αναπαύσεως, έτσι και η ψυχή έχει ανάγκη ανανέωσης των δυνάμεών της. Και αυτή την ανανέωση την βρίσκει μόνο κοντά στον Θεό. Πως θα καλλιεργήσουμε την ψυχή μας, αν δεν εκκλησιαζόμεθα;».

Δεύτερον. Ο άγιος Ρωμανός, όπως είδαμε πιο πάνω, έλαβε δι’ ονείρου το χάρισμα της υμνογραφίας. Όνειρο, κατά τον άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, τον συγγραφέα της «Κλίμακος», «είναι μία κίνηση του νου, ενώ το σώμα βρίσκεται ακίνητο». Όνειρα προερχόμενα από τον Θεό είδαν και άλλοι Άγιοι, αλλά σύμφωνα με την διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας δεν πρέπει να πιστεύουμε στα όνειρα, επειδή ο διάβολος, δια μέσου των ονείρων, οδήγησε πολλούς ανθρώπους στην πλάνη και την καταστροφή, αφού πολλές φορές μετασχηματίζεται «εις άγγελον φωτός» προκειμένου να πλανήση, αν είναι δυνατόν, και τους εκλεκτούς. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος τονίζει ότι «εκείνος που πιστεύει στα όνειρα ομοιάζει με αυτόν που κυνηγά την σκια του και προσπαθεί να την πιάση».

Οι Άγιοι έχουν την δυνατότητα να διακρίνουν, από την πνευματική τους πείρα, πότε ένα όνειρο προέρχεται από τον Θεό και πότε από τον διάβολο, αλλά και πάλι δεν δίνουν σημασία στα όνειρα, αλλά τα θέτουν υπό την κρίση φωτισμένων πνευματικών πατέρων και ζητούν την γνώμη τους και την επιβεβαίωσή τους. Όταν κανείς είναι ταπεινός δεν είναι πρόθυμος να δεχθή ότι το όνειρό του προέρχεται από τον Θεό, επειδή πιστεύει ότι είναι ανάξιος για κάτι τέτοιο, και συμβουλεύεται οπωσδήποτε τον πνευματικό του πατέρα.

Υπάρχουν, όμως, και όνειρα τα οποία, κατά τον Μέγα Βασίλειο, συνδέονται με τις φροντίδες της ημέρας και γι’ αυτό συμβουλεύει: «Η νύκτα ολόκληρος ας μη είναι ωσάν κάποιος ιδιαίτερος και εξαιρετικός κλήρος του ύπνου. Μη καταδεχθής να αχρηστεύσης το ήμισυ της ζωής σου με την αναισθησία που φέρει ο ύπνος, αλλά να μοιράζης τον χρόνο της νύκτας και στον ύπνο και στην προσευχή. Ακόμη ο ύπνος σου να είναι μελέτη ευσεβείας. Διότι εκ φύσεως τα όνειρα στον ύπνο είναι κατά το πλείστον απηχήματα των φροντίδων της ημέρας. Δηλαδή ο,τι λογής είναι τα έργα της ζωής μας, τέτοια κατ’ ανάγκην είναι και τα όνειρα. Έτσι αδιάκοπα θα προσεύχεσαι, όταν δεν κάμνης την προσευχή με λόγια, αλλ’ όταν με ολόκληρη την διαγωγή της ζωής σου συνδέσης τον εαυτό σου με τον Θεό, ώστε η ζωή σου να είναι μία συνεχής και αδιάκοπη προσευχή».

Η μετοχή στην λατρεία της Εκκλησίας ελκύει στην ψυχή την άκτιστη θεία Χάρη, η οποία ενδυναμώνει τον πιστό στον καθημερινό του αγώνα, και η υπακοή στον πνευματικό πατέρα, συν τοις άλλοις, τον προφυλάσσει από την πλάνη.–

ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ

  • Προβολές: 2777