Πατριαρχικοί Λόγοι στήν Ρουμανία

Αποσπάσματα από τήν ομιλία τού Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου στήν επίσημη συνεδρίαση τής Ιεράς Συνόδου τού Πατριαρχείου Ρουμανίας (28-10-2010), κατά τήν πρόσφατη επίσημη επίσκεψή του στήν Ρουμανία γιά τόν εορτασμό τών επετείων τής Α' Οικουμενικής Συνόδου καί τής ανακήρυξης τής αυτοκεφαλίας τής Εκκλησίας τής Ρουμανίας.

* * *

...

Η εν Νικαία τής Βιθυνίας αγία Α' Οικουμενική Σύνοδος, συνεκλήθη, ως γνωστόν, διά νά αντιμετωπίση τήν φρικαλέαν αίρεσιν καί βλασφημίαν τού Αρειανισμού. Η περιοχή τής Βλαχίας είχε καί αυτή προσβληθή υπό τής αρειανικής λύμης, δύο δέ επίσκοποι τής Βλαχίας, ο Ουρσάκιος καί ο Ουάλλης είχον προσχωρήσει εις τήν αίρεσιν καί είχον καταστή λύκοι βαρείς αντί ποιμένων. Αλλ’ υπήρχον ευτυχώς ενταύθα, όπως καί εις όλην τήν Εκκλησίαν, καί καλοί ποιμένες, αγρυπνούντες υπέρ τών λογικών προβάτων τής ποίμνης τού Χριστού καί εχόμενοι στερρώς τής Ορθοδόξου πίστεως. Μεταξύ τούτων ήτο καί ο εκ Δακίας Επίσκοπος Θεόφιλος, ο οποίος είναι είς εκ τών Αγίων 318 Θεοφόρων Πατέρων τής Α' Οικουμενικής Συνόδου, συνυπογράψας τάς αποφάσεις αυτής. Επομένως η Ρουμανική Εκκλησία έχει προσθέτους λόγους διά νά μιμνήσκεται πανηγυρικώς τήν αγομένην επέτειον.

Οι 318 Πατέρες δέν ήσαν απλώς Επίσκοποι ή ιερωμένοι. Ήσαν όντως Θεοφόροι, είχον τόν Χριστόν ενοικούντα εις τήν καρδίαν των καί τό Πνεύμα τό Άγιον επλήρου τήν ύπαρξίν των. Είχον υπερβή τό στάδιον τής καθάρσεως, είχον καθυποτάξει τά ψεκτά πάθη καί είχον δεχθή τόν θείον φωτισμόν, ο οποίος τούς έδιδε τήν δυνατότητα διακρίσεως τής αληθείας από τό ψεύδος, τού φωτός από τό σκότος, τού θείου θελήματος από τό θέλημα τού πονηρού. Εκοσμούντο πλουσίως από τόν καρπόν τού Πνεύματος «εν πάση αγαθωσύνη καί δικαιοσύνη καί αληθεία» (Εφεσ. 5: 9). Ήσαν ήδη θεόπται! Εις τούτο ακριβώς διέφερον από τόν Άρειον καί όλους τούς αιρετικούς, οι οποίοι προσεπάθουν νά θεολογήσουν χωρίς τάς προϋποθέσεις τού προσωπικού αγιασμού καί ούτως εθαλασσομάχουν εις τό έρεβος τής πλάνης, βαττολογούντες περί τών Θείων καί μή θεολογούντες. Όταν ο Μέγας Αθανάσιος ωμίλει, εξέφερε λόγον Θεού, ο οποίος ενοικούσεν εν τή καρδία του. Διά τούτο καί τό «Ομοούσιος» δέν ήτο εφεύρημα ιδικόν του, αλλά πληροφορία ασφαλής τού Αγίου Πνεύματος. Όταν ο Άγιος Σπυρίδων εθαυματούργει διά τής κεράμου, ο ίδιος ο Τριαδικός Θεός ενήργει. Όταν ο Άγιος Νικόλαος εξίστατο κατά τής βλασφημίας καί σκληρύνσεως τού Αρείου μαχητικώς, ο ίδιος ο Θεός εχειρίζετο τό φραγγέλιον τής απαθούς οργής τού Επισκόπου Του. Εις τά πρόσωπα, λοιπόν, τών συγκροτησάντων τήν αγιωτάτην εκείνην Σύνοδον Πατέρων, έχομεν τό διαχρονικόν υπόδειγμα τής ασφαλούς Θεολογίας καί τό τίμιον αρχέτυπον τού γνησίου Πατρός καί Διδασκάλου.

Η αγία Α' Οικουμενική Σύνοδος κατήρτισεν, αγαπητοί αδελφοί, τό πρώτον Σύμβολον Πίστεως, τό οποίον συνεπλήρωσε μετά ταύτα διά τών πέντε τελευταίων άρθρων η εν Κωνσταντινουπόλει αγία Β' Οικουμενική Σύνοδος τού 381. Αμφότεραι αι άγιαι Σύνοδοι υπηρέτησαν τήν ιερωτέραν καί υψηλοτέραν υπόθεσιν εις τήν ζωήν τών Χριστιανών, η οποία δέν είναι άλλη από τήν ενότητα, τήν ομόνοιαν καί τήν ειρήνην τής Εκκλησίας. Διά τής δογματικής των αποφάνσεως, η οποία συνοπτικώς αποκρυσταλλούται εις τό ιερόν Σύμβολον, διεζωγράφησαν τά «εσκαμμένα» τού ορθοδόξου πιστεύματος, πάσα υπέρβασις τών οποίων θέτει τόν τολμητίαν εκτός τού σώματος τής Εκκλησίας. Εις τό Φανάριον, εις τήν παλαιάν αίθουσαν συνεδριών τής καθ’ ημάς Αγίας καί Ιεράς Συνόδου τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, μεταξύ άλλων εικονογραφικών θεμάτων, ευρίσκεται γραμμένον καλλιτεχνικώς επί τών τεσσάρων τοίχων τό Σύμβολον Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως, υποδηλούν σαφέστατα ως πύρινος κύκλος τά ιερά ταύτα «εσκαμμένα», τά οποία ουδείς δύναται νά αγνοήση ή νά υπερβή. Ήρκεσε, πολύ αργότερον, η προσθήκη εις τό Σύμβολον μιάς καί μόνης λέξεως, τού γνωστού Filioque, διά νά δημιουργηθούν νέαι κακοδοξίαι καί σχίσματα καί αιρέσεις, αι οποίαι κρατούν μέχρι σήμερον τόν Δυτικόν Χριστιανισμόν μακράν τής Ορθοδόξου Ανατολής.

Ως ευφυώς παρετήρησε σύγχρονος Θεολόγος, τό Σύμβολον είναι μία πνευματική σημαία, καί αι σημαίαι έχουν ως αποστολήν νά ενώνουν ομόδοξα σύνολα ανθρώπων κάτω από κοινά ιδεώδη. Ευρισκόμεθα, λοιπόν, οι ευσεβώς εις Χριστόν πιστεύοντες υπό τήν σημαίαν τού ιερού Συμβόλου Νικαίας - Κωνσταντινουπόλεως, τό οποίον διασαλπίζει ποίος είναι ο ζών Θεός, ποία η περί ημάς οικονομία του, ποία η αληθής Εκκλησία καί ποία η ελπίς τών πιστευόντων. Εις παλαιοτέρας εποχάς τά εκδιδόμενα υπό τινων Επαρχιών τού Οικουμενικού Πατριαρχείου Πιστοποιητικά Βαπτίσεως, έφερον τετυπωμένον κυκλοτερώς ολόκληρον τό Σύμβολον, ως πρόχειρον υπόμνησιν τής σωζούσης θείας αληθείας εις τόν βαπτισθέντα. Τούτο τό ακριβές καί σωτήριον πίστευμα καλούμεθα καί εις τάς παρούσας ημέρας αφ' ενός μέν νά διακρατήσωμεν αδιαλώβητον καί ανόθευτον ως γράμμα, αφ' ετέρου δέ νά βιώσωμεν εν τή καθημερινή πράξει επόμενοι τοίς Θεοφόροις Πατράσι καί πάσι τοίς ανά τούς αιώνας Αγίοις.

*

Η Μήτηρ Εκκλησία τής Κωνσταντινουπόλεως επί αιώνας ολοκλήρους περιέθαλπε φιλοστόργως εις τούς μητρικούς κόλπους της τούς πιστούς τών Παραδουναβίων Χωρών, ως τέκνα αυτής εν Κυρίω γνήσια καί λίαν ηγαπημένα, σεβομένη πάντοτε τήν εθνικήν αυτών αυτοτέλειαν. Καί αυτά επίσης επέδειξαν πρός αυτήν ανάλογον αγάπην καί σεβασμόν, πολλάκις βαστάσαντα μέρος τού σταυρού της. Εις καιρούς δυσχειμέρους ουδέποτε ώκνησε τό Οικουμενικόν Πατριαρχείον νά σπεύση εις βοήθειαν καί συμπαράστασιν τών Ρουμάνων, ιδίως όταν στοιχεία ξένα πρός τήν Ορθοδοξίαν ενέσκηπτον σπείροντα ζιζάνια πλάνης καί ετεροδιδασκαλίας καί αναστατούντα τάς τοπικάς Εκκλησίας. Τά ονόματα τών εν Αγίοις προκατόχων ημών Οικουμενικών Πατριαρχών Νήφωνος τού Β', Κυρίλλου Ιερομάρτυρος τού Λουκάρεως, Αθανασίου Γ' τού Πατελλάρου, ως καί τού αοιδίμου Ιερεμίου Β' τού Τρανού, έχουν αρρήκτως συνδεθή μέ τήν εκκλησιαστικήν ιστορίαν τής Ρουμανίας, μάλιστα δέ μέ τήν στερέωσιν ενταύθα τής Ορθοδοξίας εις ώρας εξάρσεως τής ουνιτικής προπαγάνδας τών Ιησουϊτών. Τήν πρός τό χριστεπώνυμον πλήρωμα τών Παραδουναβίων Χωρών ιδιαιτέραν αγάπην καί στοργήν τού Οικουμενικού Πατριαρχείου υπογραμμίζει πάντοτε η δωρεά κατά τόν 17ον αιώνα τού ιερού σκηνώματος τής Οσίας Παρασκευής τής εξ Επιβατών τής Θράκης εις τόν Ηγεμόνα Βασίλε Λούπου τής Μολδαβίας, τό οποίον αγιάζει μέχρι σήμερον τό Ιάσιον. Τώ 1885, επί Μητροπολίτου Ουγγροβλαχίας Καλλινίκου, ο αοίδιμος Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ ο Δ' καί η περί αυτόν Αγία καί Ιερά Σύνοδος, οικονομούντες τά εκκλησιαστικά πράγματα τής Ρουμανίας επί τά βελτίω, καί πρός διασφάλισιν τού Ορθοδόξου πνεύματος από πάσης πολιτειοκρατικής εννοίας καί επηρείας, μετά καί τήν παλαιότερον εξενεχθείσαν «Διαγνώμην» τού αοιδίμου προκατόχου ημών Σωφρονίου τού Γ', ανεκήρυξαν τήν Εκκλησίαν τής Ρουμανίας Αυτοκέφαλον, εκδόντες ανάλογον Πατριαρχικόν καί Συνοδικόν Τόμον, τού Μητροπολίτου Ουγγροβλαχίας ανυψουμένου εις Πριμάτον αυτής. Ούτως η πολυφίλητος θυγάτηρ ανεδείχθη πλέον σεβασμία αδελφή, τής ίσης απολαύουσα τιμής πρός τάς λοιπάς Αγιωτάτας Αυτοκεφάλους Εκκλησίας. Τούτο δέν απέκοψεν ασφαλώς ποτέ τόν ομφάλιον λώρον τής αγάπης καί ουδόλως εμείωσε τό εν Χριστώ πνευματικόν καί κανονικόν ενδιαφέρον τής Κωνσταντινουπόλεως πρός τήν χειραφετηθείσαν Εκκλησίαν. Είμεθα πάντοτε σύσσωμοι καί σύναιμοι εν Χριστώ, τής αυτής ευσεβούς παραδόσεως καί ιεράς κληρονομίας συγκληρονόμοι, «τήν αυτήν αγάπην έχοντες, σύμψυχοι, τό έν φρονούντες» (Φιλιπ. 2: 2). Όταν δέ επέστη ο καιρός καί τήν Πατριαρχικήν αξίαν προφρόνως παρεχώρησεν η ποτνία Μήτηρ Εκκλησία πρός τήν Εκκλησίαν τής Ρουμανίας, συνευδοκουσών καί τών λοιπών Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, εν έτει σωτηρίω 1925, επί Οικουμενικού Πατριάρχου Βασιλείου τού Γ', τού Μητροπολίτου Μύρωνος ανυψωθέντος εις πρώτον Πατριάρχην Ρουμανίας. Συμπληρουμένων ούτως εφέτος 125 ετών από τής ανακηρύξεως τού Αυτοκεφάλου τής Εκκλησίας τής Ρουμανίας καί 85 ετών από τής ανυψώσεως αυτής εις Πατριαρχείον, αξιοχρέως τιμώμεν αμφοτέρας τάς ευτυχείς επετείους, εν δοξολογία πολλή τού ονόματος τού Θεού. Ευλαβώς αναπολούμεν τάς σεπτάς μορφάς τών υπουργησάντων εις τήν μεγάλην χαράν τού πιστού Ρουμανικού λαού αοιδίμων Οικουμενικών Πατριαρχών Ιωακείμ τού Δ' καί Βασιλείου τού Γ', αι μακάριαι ψυχαί τών οποίων αναμφιβόλως, ως καί αι ψυχαί τών αοιδίμων Πατριαρχών Ρουμανίας Μύρωνος, Νικοδήμου, Ιουστινιανού, Ιουστίνου καί Θεοκτίστου, συγχαίρουν σήμερον μετά πάντων ημών.

*

...

Αι ημέραι πού έρχονται εις τόν παγκόσμιον ορίζοντα, ανθρωπίνως ομιλούντες, δέν προμηνύουν ευδίαν. Ποικίλαι κρίσεις σοβούν απ' άκρου εις άκρον τού κόσμου. Η χριστιανική ημών μαρτυρία πρός τόν άνθρωπον σήμερον, είπερ ποτέ καί άλλοτε, πρέπει νά είναι εκκλησιοκεντρική, συμπαγής, ισχυρά, αυστηρώς ερεισμένη επί τήν πέτραν τής ορθοδόξου πνευματικής παραδόσεως καί εμπειρίας, διά νά είναι καί πειστική. Τώ συνδέσμω λοιπόν τής αγάπης συνδεόμενοι πάντοτε, καλούμεθα νά χωρήσωμεν εις τά πρόσω.

Είμεθα βέβαιοι ότι τήν προσδοκίαν αυτήν συμμερίζεσθε εξ ίσου καί υμείς άπαντες. Τάς αγίας ευχάς τού Οσίου Δημητρίου τού Νέου, προστάτου τού Βουκουρεστίου, μετά τής μνήμης τού οποίου συνεδέθησαν οι εορτασμοί τών ευτυχών επετείων επικαλούμενοι επί τό πλήρωμα αμφοτέρων τών Εκκλησιών ημών, δεόμεθα εκτενώς Κυρίου Παντοκράτορος: «Κύριε, Κύριε, επίβλεψον εξ ουρανού καί ίδε, καί επίσκεψαι τήν άμπελον τής κατά Ρουμανίαν Εκκλησίας, καί κατάρτισαι αυτήν, ήν εφύτευσεν η δεξιά Σου»!