Γεγονότα καί σχόλια: Χρειαζόμαστε πηγές καί ποταμούς - Άδειες στέρνες

Χρειαζόμαστε πηγές καί ποταμούς

Είναι αποδεδειγμένο από τήν ιστορία ότι ο πολιτισμός ενός Κράτους δέν συμβαδίζει πάντοτε μέ τήν οικονομική του πρόοδο. Καμμιά φορά οι οικονομικές δυσκολίες, ακόμη καί η απευκταία πείνα, δίνουν στό πνεύμα τού ανθρώπου μεγάλη διαύγεια καί δύναμη, ώστε νά διακρίνη τά ουσιώδη τής ζωής, νά αξιολογή ορθά τόν κόσμο καί νά ελευθερώνεται από όλα τά ανάξια λόγου στήν κίνησή του πρός τόν Θεό.

Βέβαια, σέ αδύναμους ψυχοσωματικούς οργανισμούς αυτές οι δυσχέρειες μπορούν νά δημιουργήσουν σύγχυση καί σκότωση λογισμών, όμως γιά τούς υγιείς αποτελούν δύσκολες, αλλά αποδοτικές μεθόδους πνευματικής αναβάθμισης. Αρκεί νά υπάρχουν ρίζες απλωμένες μέσα στό γόνιμο έδαφος τής εκκλησιαστικής ζωής καί παραδόσεως. Αρκεί νά υπάρχουν «πηγές» πνευματικής γνώσεως καί «ποταμοί θεολογίας», πού νά ξεδιψούν τήν ψυχή. Αρκεί ο ουρανός νά είναι «χαμηλός», δηλαδή η σχέση μέ τόν «διάκοσμο» τών Αγίων καί τών Αγγέλων νά είναι στενή καί η προσευχητική συνομιλία μέ τόν Θεό νά είναι καρδιακή καί ζωντανή καί όχι τυπική ή απλώς διανοητική.

Είναι φανερό ότι οι εποχές χαρακτηρίζονται από τούς ανθρώπους. Ο Θεός δέν αλλάζει. Είναι «αεί ών», αλλά καί «ωσαύτως ών». Είναι πάντοτε ταπεινός καί ελεήμων καί διαρκώς αναμένει τήν καλή κίνηση τής δικής μας θελήσεως, γιά νά μάς δωρίση τόν Εαυτό Του, νά μάς κάνη, δηλαδή, ανθρώπους όντως τού Θεού, πηγές καί ποταμούς πνευματικής γνώσεως καί χάριτος.

Στόν τόπο μας, ιδιαίτερα τώρα πού περνάμε από τήν στενωπό τής οικονομικής καί κοινωνικής κρίσεως, χρειαζόμαστε τέτοιες πηγές καί τέτοιους ποταμούς. Χρειαζόμαστε πολλούς δασκάλους καί ηγέτες πού νά αρδεύουν τό πνεύμα μας, νά μάς δείχνουν διεξόδους καί νά μάς κάνουν ικανούς νά καταλαβαίνουμε τό νόημα τών ιστορικών γεγονότων, ώστε νά μπορούμε νά αποδεχόμαστε τίς ευθύνες μας καί νά συμμετέχουμε ενσυνείδητα στά δυσχερή έργα τής κοινωνικής καί οικονομικής παλινόρθωσης. Χωρίς νά πειστούμε καί νά εμπνευστούμε δέν μπορούμε εκουσίως νά συμμετέχουμε.

Άδειες στέρνες

Ο Γ. Σεφέρης στό έργο του Μυθιστόρημα, στό δέκατο ποίημα, δέχεται ότι ο τόπος μας «έχει σκεπή τό χαμηλό ουρανό μέρα καί νύχτα», αλλά «δέν έχουμε ποτάμια, δέν έχουμε πηγάδια, δέν έχουμε πηγές», έχουμε «μονάχα λίγες στέρνες, άδειες κι αυτές». Στό ποίημα αυτό εκφράζει τήν κατάσταση τής χώρας μας στίς αρχές τής δεκαετίας τού 30, όπως φυσικά ο ίδιος τήν προσέλαβε. Δέν βρίσκει στόν τόπο μας πηγαίες προσωπικότητες (μάλλον αργότερα, μέσα στήν ίδια δεκαετία, ανακάλυψε τόν Μακρυγιάννη). Όμως ο Μακρυγιάννης, όπως καί ο Παπαδιαμάντης, ήταν πηγές από τό πρόσφατο παρελθόν. Στό τότε παρόν βρίσκει μόνον «άδειες στέρνες», οι οποίες «ηχούν», πιθανώς μέ τό λίγο ξενόφερτο νερό πού στάζει μέσα τους, κι’ αυτόν τόν ήχο τόν χαρακτηρίζει «στεκάμενο» καί «κούφιο». Ήχο πού δέν συνεγείρει σέ καμμιά πρόοδο, πού δέν μεταγγίζει ζωηφόρα νοήματα.

Τό θέμα είναι νά μή φθάσουμε καί εμείς νά «προσκυνούμε άδειες στέρνες», θαυμάζοντας τήν αλλοτινή δημιουργική μας δύναμη, τούς Πατέρες μας, αναλογιζόμενοι: «πώς κάποτε μπορέσαμε νά χτίσουμε τά σπίτια, τά καλύβια καί τίς στάνες μας;», ενώ τώρα δέν μπορούμε νά «χτίσουμε» τίποτα τό άξιο λόγου;
π.Θ.Α.Β.