Γεγονότα καὶ Σχόλια: Πείραμα γιά τό περιτύλιγμα τής τέχνης - Ου παντός...

Πείραμα γιά τό περιτύλιγμα τής τέχνης

Η είδηση πού θά σχολιάσουμε μάς ήλθε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Άναφέρεται σ’ ένα πείραμα πού οργανώθηκε από τήν εφημερίδα Washington Post, ως μέρος μιάς κοινωνικής μελέτης, περί τού τί εκλαμβάνουμε ως σημαντικό, τί μάς αρέσει, καί σέ τί δίνουμε προτεραιότητα.

Γιά τό πείραμα χρησιμοποιήθηκε ένας μεγάλος βιολιστής, ο Τζόσουα Μπέλ, ο οποίος κάθησε σέ ένα κεντρικό σταθμό τού μετρό, δίπλα σέ έναν κάδο σκουπιδιών καί ξεκίνησε νά παίζη τό βιολί του. Έπαιζε γιά περίπου 45 λεπτά μέ ένα βιολί Στραντιβάριους αξίας 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Δύο μέρες νωρίτερα ο Τζόσουα Μπέλ έπαιξε μέ τό ίδιο βιολί σέ ένα κατάμεστο θέατρο τής Βοστώνης, όπου η τιμή ενός «φθηνού» εισιτηρίου ήταν 100 δολάρια. Εκεί ο κόσμος τόν άκουγε μέ προσοχή, κρατώντας ακόμη καί τόν βήχα του, τόν θαύμασε καί τόν καταχειροκρότησε.

Στό μετρό στά 45 λεπτά πού έπαιζε πέρασαν από μπροστά του αρκετές χιλιάδες άνθρωποι (ήταν ώρα αιχμής), οι περισσότεροι πηγαίνοντας στή δουλειά τους. Ελάχιστοι τόν παρατήρησαν. Κανείς δέν τόν αναγνώρισε. Μετρήθηκε ότι 6 στούς χίλιους στάθηκαν γιά νά τόν ακούσουν. Πιό πολύ αιχμαλωτίζονταν από τήν μουσική του παιδιά, τά οποία τραβούσαν οι μητέρες τους γιά νά πάνε στήν δουλειά τους.

Αυτό τό πολύ χαρακτηριστικό πείραμα σχολιάστηκε μέ ποικίλες προϋποθέσεις. Σέ μιά ιστοσελίδα γράφηκε: «Πόσο εξαρτάται η απήχηση τής τέχνης από τήν ίδια καί πόσο από τό περιτύλιγμα;... Θαυμάζουμε έναν πίνακα στόν τοίχο μιάς γκαλερί — θά τόν αναγνωρίζαμε σέ μιά σοφίτα ή στόν τοίχο ενός βουλκανιζατέρ; Θά διαβάζαμε τά κείμενα πού δημοσίευαν μέ ψευδώνυμο ο Τσέχωφ ή ο Παπαδιαμάντης στίς εφημερίδες μέ τήν ίδια διάθεση μέ τήν οποία τά διαβάζουμε σήμερα, πού ξέρουμε ποιοί τά έγραψαν;».

Πρέπει νά πούμε ότι όλα δέν εξαρτώνται από τό περιτύλιγμα, όμως καί τό περιτύλιγμα, οι κατάλληλες συνθήκες, έχουν τήν αξία τους. Είναι απαραίτητες σέ μάς τούς κοινούς ανθρώπους, προκειμένου νά καταλάβουμε ή νά αισθανθούμε καί νά απολαύσουμε ένα έργο τέχνης. Λειτουργούν ως ευγενής υπόδειξη πού μάς εμποδίζει νά τό καταπατήσουμε «όπως οι χοίροι τούς μαργαρίτες».

Ου παντός...

Άν γιά τήν τέχνη είναι απαραίτητες οι κατάλληλες εξωτερικές συνθήκες, πολύ περισσότερο αυτό ισχύει γιά τήν προσευχή, τόν θεολογικό λόγο, τήν τέχνη τής εκκλησιαστικής ζωής.

Η εκκλησιαστική ζωή αγαπά τήν ησυχία. Δέν αγαπά τόν ποικίλης προελεύσεως καί ποιότητος θόρυβο, μέσα στόν οποίο αγριεύουν τά πάθη καί εκθηριώνονται οι Χριστιανοί. Η προσευχή αγαπά τήν κατανυκτικότητα τού Ναού καί τήν αφάνεια τού «ταμιείου». Καί ο θεολογικός εκκλησιαστικός λόγος χρειάζεται κατάλληλα ώτα καί ανοιχτές διαθέσεις γιά νά εκφραστή καί νά ακουστή. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος έλεγε ότι «τό περί Θεού φιλοσοφείν δέν είναι τού καθενός..., ούτε γίνεται πάντοτε, ούτε σέ όλους, ούτε γιά όλα, αλλά μόνο μερικές φορές, καί σέ μερικούς, καί υπό ορισμένες προϋποθέσεις».

Είναι γεγονός ότι μέσα στό θορυβώδες ήθος τής γηπεδικής κερκίδας, πού υποδύεται στό πεζοδρόμιο τήν μορφή εκκλησιαστικών αγώνων, δέν μπορεί νά γίνη ακουστός, ούτε νά καρποφορήση ο εκκλησιαστικός θεολογικός λόγος. Όσο γιά τήν προσευχή, εκεί είναι ιεροσυλία νά αναφέρεται.