Κύριο ἄρθρο: Ἄδικη καί ἄκριτη κριτική

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Παρακολουθοῦμε τά λυπηρά καί ὀδυνηρά γεγονότα πού γί­νον­ται στήν Μέση Ἀνατολή μέ τούς ἐμφυλίους πολέμους, μέ τούς ἀποκεφαλισμούς, τούς διωγμούς, τούς θανάτους μικρῶν παιδιῶν, τίς βίαιες ἁρπαγές ἀθώων ἀνθρώπων καί πολλά ἄλλα ἀπό φανατικούς Μουσουλμάνους.

Ἐπίσης, παρακολουθοῦμε τίς διάφορες τρομοκρατικές ἐνέρ­γειες πού γίνονται ἀπό φανατικά μουσουλμανικά στοιχεῖα, ἐν ὀνόματι τοῦ Μωάμεθ, σέ διάφορα δυτικά Κράτη, ὅπως παλαιότερα στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες τῆς Ἀμερικῆς, καί σέ Εὐρωπαϊκά Κράτη, ὅπως τήν Ἀγγλία καί τώρα πρόσφατα στήν Γαλλία. Οἱ σκηνές πού δείχνουν τά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημερώσεως εἶναι τρομακτικές. Προκαλοῦν φόβο καί τρόμο, ἀλλά καί ἰσχυρό πόνο γιά τά φρικιαστικά ἐγκλήματα.

Πέρα ἀπό τήν συγκίνηση πού μοῦ προκάλεσαν τά γεγονότα αὐτά, ἦρθαν στόν νοῦ μου διάφορες ἄκριτες καί ἄδικες ἐπιθέσεις διαφόρων συγγραφέων γιά τήν στάση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρ­χου καί τῶν Ἐπισκόπων, γενικά τῆς Ἐκκλησίας, ἀπέναντι τῶν Μουσουλμάνων, κατά τήν διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας.

Διάφοροι ἄδικοι συγγραφεῖς κάνουν λόγο γιά τό ὅτι ἡ Ἐκκλησία συμβιβάσθηκε μέ τό Ἰσλαμικό καθεστώς κατά τούς χρόνους τῆς δουλείας, δέν ἀγωνίσθηκε ἐναντίον του, δέν ἄσκησε κριτική καί γενικά ὁ ρόλος της ἦταν προδοτικός. Χωρίς νά ἀποκλείωνται μερικές τέτοιες περιπτώσεις ἀπό Κληρικούς ἐπιλή­σμονες τῆς ἀποστολῆς τους, ὅμως ἡ Ἐκκλησία στό σύνολό της ἀντιστάθηκε σκληρά ἀπέναντι στίς ἰσχυρότατες δυνάμεις πού ἀντιμετώπισε, καί τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι μέ τόν τρόπο της διεφύλαξε τούς Ρωμηούς γιά τετρακόσια χρόνια σκληρῆς δοκι­μασίας καί ἡ Ἐκκλησία βγῆκε ἐλεύθερη ἀπό αὐτήν τήν σκληρή λαίλαπα.

Ἡ οὐσιαστική αὐτή δράση τῆς Ἐκκλησίας φαίνεται καθαρά ἐάν γίνουν οἱ ἀπαραίτητες σύγχρονες συγκρίσεις, καίτοι δέν πρόκειται γιά ἴδιες πραγματικότητες, ἀφοῦ τότε ἡ Ἐκκλησία βρισκόταν σέ πλήρη ἀδυναμία καί τό Μουσουλμανικό Κράτος σέ πλήρη ἰσχύ, ἐνῶ σήμερα τά Κράτη εἶναι ἰσχυρά καί ἔχουν τήν δυνατότητα μέ μεγαλύτερη εὐχέρεια νά ἀντιμετωπίζουν τίς σύγχρονες μεμονω­μένες τρομοκρα­τικές ἐπιθέσεις.

Θά δώσω μερικά συγκριτικά παραδείγματα γιά νά δείξω αὐτό τό πρόβλημα, καίτοι ἀναγνωρίζω ὅτι οἱ σύγχρονες συνθῆκες εἶναι ἀσυγκρίτως καλύτερες ἀπό τίς συνθῆκες πού ἐπικρατοῦσαν κατά τήν διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας.

Σέ σύγχρονα δυτικά Κράτη ἐμφανίζονται διάφορες ἰσλαμι­κές τρομοκρατικές ἐνέργειες πού σκορπίζουν τόν πανικό, τόν φόβο, τήν ἀνασφάλεια. Μόλις γίνει μιά τέτοια τρομοκρατική ἐνέργεια κινητοποιοῦνται ὅλες οἱ ἰσχυρότατες ἀστυνομικές δυνά­μεις καί γενικά ὅλος ὁ Κρατικός μηχανισμός γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος. Παρά ταῦτα ὁ φόβος καί ἡ ἀνασφάλεια δέν φυγαδεύονται. Χρειάζεται νά γίνουν μηνύματα τῶν Προέδρων τῶν Κρατῶν, νά κινητοποιηθῆ ὁ Κρατικός μηχανισμός, νά ἐνεργοποιη­θοῦν οἱ ψυχολόγοι καί οἱ ψυχαναλυτές, νά κινητοποιη­θοῦν ὅλα τά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημερώσεως καί οἱ δημοσιογράφοι τους, ὥστε νά καθησυχάσουν τόν λαό ἀπό τήν φοβία πού ἀναπτύσ­σεται.

Ἔπειτα, τά Κράτη τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ἀντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα γιά τήν ἀσφάλειά τους. Δημιουργήθηκαν πολλές τρο­μο­κρατικές ὀργανώσεις, ἀπό ἀκραίους Μουσουλμάνους, οἱ ὁποῖοι χρησιμο­ποιώντας ὅπλα, μαχαίρια κ.ἄ. προκαλοῦν ἀναστατώσεις στήν περιοχή. Κάτοικοι τῶν Χωρῶν αὐτῶν πού δέν εἶναι Μουσουλμάνοι καλοῦνται νά ἀλλαξοπιστήσουν ἤ νά ἀπομακρυν­θοῦν ἀπό τίς περιο­χές αὐτές ἤ νά καταβάλουν βαρειά φορολογία. Ὁ φόβος καί ὁ τρόμος κυριαρχοῦν σέ αὐτές τίς περιοχές τῆς Μέσης Ἀνατολῆς. Τά ὑπεύθυνα Κράτη προσπαθοῦν νά ἀντιδράσουν στίς ἐπιθέσεις αὐτές μέ σύγχρονα ὅπλα καί γενικότερες ἐνέργειες. Οἱ ὑπεύθυνες Ἐκκλησιαστικές ἀρχές, ὅπως τό Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας καί τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας προσπαθοῦν μέ κάθε τρόπο νά κηρύσ­σουν τήν συναδέλφωση μεταξύ τῶν ὀπαδῶν διαφόρων Θρησκειῶν, νά συντελοῦν στήν ἑνότητα τῶν κατοίκων τῶν περιοχῶν, χωρίς νά χαρακτηρίζωνται προδότες, ἀντίθετα μάλιστα θεωροῦνται εἰρηνευτές σέ αὐτές τίς περιοχές καί ἐμεῖς τούς θαυμάζουμε γιά τό θάρρος τους.

Περίπου τά ἴδια συνέβαιναν κατά τήν διάρκεια τῆς Τουρκο­κρατίας. Ὅταν διαβάση κανείς ἱστορικές πηγές, πού χαρακτη­ρίζονται ἀπό ἀντικειμενικότητα καί σοβαρότητα, διαπιστώνει ὅτι μέσα στήν λαίλαπα τῆς δουλείας, μέ τούς φόρους, τίς ἀλλαξοπιστίες, τίς σφαγές, τό παιδομάζωμα καί πολλά ἄλλα, τό Οἰκουμενικό Πατριαρ­χεῖο ἀντιστάθηκε σθεναρῶς, χρησιμοποιώντας κάθε τρόπο γιά τήν διαφύλαξη τῆς ἑνότητας τῶν Ρωμηῶν καί τήν ἰδιοπροσωπία τοῦ Γένους. Αὐτό θά ἀξιολογηθῆ καλύτερα, ὅταν σκεφθοῦμε ὅτι τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί γενικά ἡ Ἐκκλησία παρά τήν ἐξωτερική ἀδυναμία της, χωρίς ὅπλα καί δύναμη, χωρίς ἰσχυρή προπαγάνδα, ἀντιμετώπιζε τό ἰσχυρό Μουσουλμανικό Κράτος μέ ὅλες τίς δομές του, τήν ἀστυνόμευση καί τόν στρατό.

Ἡ Ἐκκλησία ἀντιστάθηκε σθεναρῶς. Τό Νέον Μαρτυρολόγιον τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου περιγράφει τίς ἰσχυρές πιέσεις πού ἀσκοῦσε πάνω στούς Ρωμηούς τό ἰσχυρό Μουσουλμανικό Κράτος, ἀλλά καί τήν ἡρωϊκή ἀντίσταση τῶν παιδιῶν τῆς Ἐκκλησίας μέ τήν ἔμπνευση καί καθοδήγηση τῶν Ποιμένων της. Αὐτά πού βλέπουμε σήμερα νά γίνωνται ἀπομονωμένα σέ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου, ὅπως διωγμοί, πιέσεις γιά ἀλλαξοπιστίες, μαρτύρια, ἀποκεφαλισμοί κ.ἄ., τά διαβάζουμε σέ αὐτό τό βιβλίο. Ὅπως, ἐπίσης, βλέπουμε καί τήν ἡρωϊκή ἀντίσταση τῶν Νεομαρτύρων, χωρίς νά ἔχουν κάποια προστασία, παρά μόνον τήν πίστη στόν Θεό καί τήν βοήθειά Του.

Ὅταν κανείς κάνη τέτοιες συγκρίσεις, τῆς τότε καί τῆς σημερινῆς πραγματικότητας, τότε θά καταλάβη τήν μεγάλη προσφο­ρά τοῦ μαρτυρικοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί γενικότε­ρα τῆς Ἐκκλησίας ἐκείνη τήν δύσκολη ἐποχή. Ὁπότε, θά ἀντιληφθῆ πόσο ἄδικη καί ἄκριτη εἶναι ἡ κριτική μερικῶν συγγραφέων, ἀριστερῶν κυρίως, ἐναντίον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, κατά τήν διάρκεια τῆς σκληρῆς δοκιμασίας στήν Τουρκοκρατία.

Ὅσοι θέλουν νά κρίνουν τήν στάση τῆς Ἐκκλησίας στήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας, ἄς πᾶνε αὐτόν τόν καιρό στό κέντρο τῶν συγκρούσεων στήν Μέση Ἀνατολή καί σέ ἄλλα μέρη τοῦ κόσμου, γιά νά δράσουν ἀντιστασιακά ἐναντίον τῶν σκληρῶν καθεστώτων πού ὑπάρχουν. Διαφορετικά νά μή ὁμιλοῦν ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς καί κρίνουν ἀδίκως ἀνθρώπους πού μαρτύρησαν κυριο­λεκτικά γιά νά κρατήσουν τήν ὀρθόδοξη πίστη καί τήν ἰδιοπρο­σωπία τοῦ Γένους μας, κατά τήν διάρκεια τῆς σκλαβιᾶς αἰώνων.–