Skip to main content

Κύριο ἄρθρο: «Μεγάλο Σχολεῖο γιά μένα ἦταν ἡ Ἔδεσσα»

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

(Ἀντιφώνηση κατά τήν ἀνακήρυξη τοῦ Σεβασμιωτάτου σέ Ἐπίτιμο Δημότη Ἐδέσσης)

Σεβασμιώτατε,
Κύριε Δήμαρχε,
Κύριε Ἀντιπεριφερειάρχα,
Κύριε Πρόεδρε τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου,
Κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι,
Κύριε Δήμαρχε Γιαννιτσῶν,
Στρατηγέ μου,
Ἐκπρόσωποι τῶν Στρατιωτικῶν καί Ἀστυνομικῶν Ἀρχῶν
Ἀγαπητοί παρόντες,

Αἰσθάνομαι ἀμήχανα καί δέν γνωρίζω πῶς πρέπει νά ἀρχίσω τήν εὐχαριστήρια ἀντιφώνησή μου.

Πρίν σᾶς εὐχαριστήσω θά πρέπει νά ἀναφέρω ἕνα περιστατικό πού εἶναι πολύ συμβολικό γιά ὅλη μου τήν ζωή, ἕνα πείραμα πού ἔκανα ἐδῶ στήν Ἔδεσσα.

1. Ὅταν ζοῦσα ἐδῶ, ἀπό τά πρῶτα χρόνια στήν Ἱερά Μητρόπολη, κάτω ἀπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ μακαριστοῦ Καλλινίκου, διάβασα ὅτι παλαιότερα ἡ Ἔδεσσα ἦταν πόλη τῆς μετάξης, καί θέλησα νά κάνω μιά ἔρευνα γι’ αὐτό, νά μάθω πῶς παράγεται τό μετάξι.

Ἔτσι, βρῆκα μερικούς μεταξοσκώληκες, τούς ἔβαλα σέ ἕνα κουτί, ἔβαλα μέσα σέ αὐτό μερικά φύλλα μουριᾶς καί παρακολουθοῦσα καθημερινῶς τήν ἐξέλιξη. Οἱ μεταξοσκώληκες, πού στό 5ο στάδιο ἀναπτύξεώς τους ἔχουν φοβερή ὄρεξη, γιά μερικές ἡμέρες ἔφαγαν ἀρκετά φύλλα καί ὕστερα ἔπεσαν σέ νάρκη. Ἀκολούθως, ξύπνησαν, ἀνέβηκαν στά κλαδιά πού εἶχα τοποθετήσει καί ἄρχισαν νά παράγουν τό μετάξι, δηλαδή νά κάνουν τό κουκούλι μέσα στό ὁποῖο κλείνονταν. Συνήθως παράγουν ἴνα μήκους 900-1200 μέτρων. Αὐτό λέγεται νύμφωση. Ἦταν πολύ ἐντυπωσιακό. Στόν κατάλληλο καιρό ἡ προνύμφη μετατρεπόταν σέ χρυσαλίδα. Καί μετά ἀπό μερικές ἡμέρες τρυποῦσαν τό κουκούλι καί ἔβγαιναν οἱ χρυσαλίδες γιά νά γεννήσουν ἀργότερα ἄλλους μεταξοσκώληκες. Ὅταν ἤθελα νά κρατήσω τό κουκούλι τό ἔβαζα σέ μιά ὁρισμένη θερμοκρασία στόν φοῦρνο καί θανατωνόταν ἐσωτερικά ἡ προνύμφη. Ἔτσι, μποροῦσε νά ξετυλιχθῆ τό μετάξι.

Κάπως ἔτσι ὁμοιάζει ὅλη μου ἡ ζωή.

Ἐδῶ στήν Ἔδεσσα, μετά τήν ἀποφοίτησή μου ἀπό τήν Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, μελέτησα ἐπισταμένως κείμενα θεολογικά, πατερικά καί ἐπιστημονικά. Ἀσχολήθηκα μέ τό ποιμαντικό ἔργο, βοηθώντας ἀνθρώπους πονεμένους, καί ἀπέκτησα ποιμαντική ἐμπειρία. Ὅπως ὁ φοιτητής ἰατρικῆς σπουδάζει στό Πανεπιστήμιο καί ἔπειτα κάνει τήν πρακτική ἐξάσκησή του, ἔτσι καί ἐγώ ἔκανα ἐδῶ τήν πρακτική μου ἐξάσκηση, σέ ὅλα τά θέματα, ἤτοι θεολογικά, ποιμαντικά, κοινωνιολογικά, ἐμπειρικά, ἐκκλησιαστικά. Μεγάλο Σχολεῖο γιά μένα ἦταν ἡ Ἔδεσσα. Ὅταν μέ ρωτοῦν σέ ὅλο τόν κόσμο πού πηγαίνω γιά ὁμιλίες, ποῦ ἔκανα τίς μεταπτυχιακές σπουδές μου, ἀπαντῶ ἀπερίφραστα στήν  Ἔδεσσα τῆς Μακεδονίας. Ἐδῶ, πέρα ἀπό τήν θεολογική ἐκπαίδευση ἔμαθα καί τήν ἀξία τῆς οἰκουμενικότητας τῆς Ρωμηοσύνης.

Ἔπειτα, ὡς μιά διαφορετική χρυσαλίδα πέταξα πολύ μακριά, πράγμα πού δέν τό κάνει ἐκείνη, στήν Λιβαδειά μέ τόν νῦν Ἀρχιεπίσκοπο, ὁ ὁποῖος μέ δέχθηκε μέ πολλή ἀγάπη∙ στήν Ἀθήνα μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, ὁ ὁποῖος μέ διόρισε σέ πολλά Διοικητικά Συμβούλια, ὡς ἐκπρόσωπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἤτοι στό Ἐθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, στόν Ὀργανισμό κατά τῶν Ναρκωτικῶν, στήν Ἐθνική Ἐπιτροπή κατά τοῦ Ἔϊτζ, στό Κέντρο Ἐρεύνης Εἰδικῶν Λοιμώξεων κ.ἄ.∙ στόν Λίβανο καί τήν Συρία, κατά τήν διάρκεια τοῦ πολέμου, 1988-1991. Τελικά, ἐξελέγην Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου.

Ἀπό τήν ἡμέρα ἐκείνη ἄρχισε ἕνας μεγάλος ἀγώνας ποιμαντικός, ἐκκλησιαστικός, θεολογικός, συγγραφικός, καί θά ἔλεγα καί οἰκουμενικός. Σάν μιά χρυσαλίδα μετακινούμουν σέ ὅλο τόν κόσμο, προσφέροντας τήν γνώση καί τήν ἐμπειρία πού ἀπέκτησα ἐδῶ σέ αὐτήν τήν εὐλογημένη πόλη.

2. Δέν ἐγκατέλειψα καρδιακά ποτέ αὐτήν τήν πόλη. Τήν ἀγάπησα ὡς μιά δεύτερη πατρίδα μου. Ἀκόμη καί τώρα πολλές φορές ὅταν θέλω νά ὁμιλήσω γιά τήν Ναύπακτο ἀναφέρω τό ὄνομα τῆς Ἐδέσσης. Ζῶ ἐδῶ μέ τήν καρδιά μου, αἰσθάνομαι τήν  Ἔδεσσα στόν ὕπνο μου καί στόν ξύπνιο μου.

Ἡ  Ἔδεσσα μέ σημαδεύει παντοῦ. Ὄχι μόνον μέ τήν καρδιακή μνήμη, τίς ἀγαθές ἀναμνήσεις, ἀλλά καί μέ τούς ἀνθρώπους της. Οἱ στενότεροι συνεργάτες μου εἶναι Ἐδεσσαῖοι. Στήν Ναύπακτο ἔχω περίπου δεκαπέντε (15) Ἐδεσσαίους. Μέ Ἐδεσσαῖες μοναχές συγκροτήθηκε ἡ Ἱερά Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου (Πελαγίας), ἡ ὁποία ἐκδίδει τά βιβλία μου καί ἀποστέλλονται σέ ὅλο τόν κόσμο.

Μπορῶ νά σᾶς ἐξομολογηθῶ ὅτι ὁ μεγαλύτερος πειρασμός πού πέρασα ἦταν νά ἀρνηθῶ νά μετατεθῶ στήν Ἔδεσσα ὡς Μητροπολίτης, μετά τήν κοίμηση τοῦ μακαριστοῦ Χρυσοστόμου. Τότε δέχθηκα πολλές πιέσεις γιά νά ἀποδεχθῶ τήν μετάθεση, ἀλλά ἐπειδή εἶχα δηλώσει γραπτῶς ὅτι δέν θά δεχθῶ μετάθεσή μου σέ ἄλλη Μητρόπολη, γι’ αὐτό ἀρνήθηκα. Ἀλλά αὐτό ἦταν καί ἰδιαίτερη εὐλογία γιά μένα, γιατί ἐργάσθηκα γιά νά γίνη ἐδῶ Μητροπολίτης ὁ ἀγαπητός μου Ἰωήλ, καί χαίρομαι πολύ γι’ αὐτό. Μοῦ δίνει μεγάλη ἄνεση νά ἔρχομαι, ἀλλά αἰσθάνομαι εὐλογία πού ἐπικοινωνῶ μαζί του. Εἶναι ἕνας λαμπρός Ἐπίσκοπος γεμάτος ἀρετές καί διαθέτει μεγάλη ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους. Ἄλλωστε, τά γνωρίζετε ὅλα αὐτά.

Ἔτσι, ἡ πόλη αὐτή μέ τροφοδότησε πνευματικά, μέ ἄνδρωσε ἐκκλησιαστικά, μέ ἐνέπνευσε ἱεραποστολικά, μέ γέμισε ἡσυχαστικά. Οἱ καταρράκτες τῆς Ἐδέσσης εἶναι γιά μένα συμβολικό τῆς μετάγγισης τῆς παραδόσεως καί τῆς εὐλογίας. Κοντά δέ στόν Γέροντά μου, μακαριστό Καλλίνικο, ἔζησα μοναδικές ἡμέρες, τίς ὁποῖες περιέγραψα σέ βιβλία. Ἀλλά καί ἡ ἀγάπη τῶν Ἐδεσσαίων στό πρόσωπό μου ἦταν καί εἶναι μοναδική. Πολλές φορές τό εἶπα ὅτι στήν ζωή μου, ἀπό τά παιδικά, τά ἐφηβικά, τά νεανικά καί τά ἱερατικά μου χρόνια «χόρτασα» ἀγάπη. Δέν στερήθηκα τίποτε.

3. Στήν ἀρχή ἀνέφερα τό περιστατικό τοῦ μεταξοσκώληκα καί τῆς χρυσαλίδας. Αὐτό ἔπαιξε μεγάλο ρόλο στήν ζωή μου.

Ἡ ἐπιστήμη τῆς μοριακῆς βιολογίας διδάσκει ὅτι τά βιώματα τῆς πρώτης ἡλικίας μας χαράσσονται στόν ἐγκέφαλο, στόν φλοιό, νεοφλοιό, τόν ἱππόκαμπο, τόν ἀμυγδαλοειδῆ πυρήνα, τό διαφανές διάφραγμα, τόν ἕλικα τοῦ προσαγωγίου καί αὐτά καθορίζουν ἐν πολλοῖς τίς ἀντιδράσεις τοῦ ἀνθρώπου στίς καταστάσεις πού ἀντιμετωπίζει στήν ζωή του. Ἡ ζωή μου στήν Ἔδεσσα, ἡ μελέτη πού ἔκανα, οἱ γνώσεις πού ἀπέκτησα, ἡ ἀγάπη πού γνώρισα μοῦ ἔδωσαν πολλά ἐφόδια στήν ζωή μου, στά δύσκολα προβλήματα πού πέρασα στά μετέπειτα χρόνια μου.

Ἡ θεολογία τῶν Πατέρων, ἡ ποιμαντική διακονία μέ βοήθησαν νά ἀντιμετωπίσω ὅλα τά ρεύματα πού συνάντησα.

Ἡ σύγχρονη δυτική φιλοσοφία ἔχει ἀπομακρυνθῆ ἀπό τόν σχολαστικισμό καί τόν διαφωτισμό καί διακρίνεται ἀπό τίς ἀπόψεις τῶν ὑπαρξιστῶν φιλοσόφων. Γιά παράδειγμα, ὁ Χάϊντεγκερ στό βιβλίο του «Εἰσαγωγή στήν Μεταφυσική» ἀρχίζει μέ τό βασικό ἐρώτημα τῆς μεταφυσικῆς, «γιατί νά ὑπάρχουν τά ὄντα καί ὄχι τό τίποτα». Καί στό βιβλίο του «Εἶναι καί χρόνος» προσδιορίζει τά τρία γνωρίσματα τοῦ ἀνθρώπου, πού εἶναι ἡ «ἐγκατάλειψη», ἡ «ἔκσταση» καί ἡ «παροντικότητα». Δίδει δέ μεγαλύτερη σημασία στό ὑπαρξιακό παρά στό ὑπαρκτικό. Αὐτή ἡ ἄποψη προσεγγίζει λίγο τήν ὀρθόδοξη θεολογία καί ἀνθρωπολογία.

Ἡ σύγχρονη ψυχολογία ἔχει προχωρήσει πέρα ἀπό τήν γνωσιακή καί συμπεριφοριστική ψυχολογία καί ἔφθασε στήν ὑπαρξιακή ψυχολογία καί στίς ἡμέρες μας συνδέθηκε μέ τήν νευροεπιστήμη. Γιά παράδεγιμα, ὁ Βίκτωρ Φράνκλ, ἐκφραστής τῆς ὑπαρξιστικῆς ψυχολογίας, κάνει λόγο γιά τήν τραγική τριάδα (ἐνοχές, πόνος, θάνατος), τίς νοογενεῖς νευρώσεις, τό νόημα ζωῆς καί τήν ἐλευθερία. Ὁ Γιάλομ πού συνεχίζει τό ἔργο του, συνδέει τήν ὑπαρξιακή ψυχολογία τοῦ Φράνκλ μέ τήν ὑπαρξιακή φιλοσοφία τοῦ Νίτσε. Οἱ θεωρίες τοῦ Φράνκλ πλησιάζουν κάπως τήν θεραπευτική ἀγωγή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Ἡ σύγχρονη κοινωνιολογία ἀναδεικνύει ὅτι τά κοινωνικά προβλήματα δέν καθορίζονται ἀπό τήν φράση «ἡ θρησκεία εἶναι τό ὄπιον τοῦ λαοῦ», ἀλλά ὅτι ἡ θρησκεία εἶναι τό κέντρο τοῦ πολιτισμοῦ. Ἔτσι, ὁ Μάξ Βέμπερ ἔχει ἀποδείξει ὅτι ὑπάρχει σχέση μεταξύ τῆς προτεσταντικῆς ἠθικῆς καί τοῦ πνεύματος τοῦ καπιταλισμοῦ, ὅπως φαίνεται ἔντονα στήν σύγχρονη νοοτροπία τῆς Εὐρώπης σέ σχέση μέ τήν οἰκονομική κρίση στήν Ἑλλάδα. Αὐτό ἐπισημαίνεται ἀπό τόν ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό, στόν ὁποῖον γίνεται λόγος γιά τήν φιλαυτία, πού ἀντιμάχεται τήν φιλοθεΐα καί τήν φιλανθρωπία.

Καταλαβαίνετε, λοιπόν, τήν ἐπικαιρότητα τῆς Ρωμαίϊκης παραδόσεώς μας.

Θά ἤθελα νά ἐπανέλθω στό θέμα τῆς σημερινῆς ἡμέρας, τό ὅτι ἔχω τήν τιμή νά ἀνακηρυχθῶ ἐπίτιμος δημότης αὐτῆς τῆς πόλεως. Εὐχαριστῶ τόν Δήμαρχο Ἐδέσσης κ. Δημήτριο Γιάννου, τόν Πρόεδρο τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου κ. Φίλιππο Γκιοῦρο, τούς Ἀντιδημάρχους, τά Μέλη τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου, τόν κ. Ἄρη Παπαγιάννη καί ὅλους τούς παρόντες καί νά τούς διαβεβαιώσω ὅτι μοῦ ἔδωσαν μεγάλη χαρά σήμερα.

Τελειώνω ἀναφερόμενος στήν ἐτυμολογία τῆς λέξεως Ἔδεσσα. Γνωρίζω ὅτι, κατά τήν ἐπικρατέστερη ἐκδοχή, εἶναι φρυγικική λέξη καί σημαίνει πύργος ἤ πόλη μέσα στό νερό. Ἐγώ, ὅμως, θυμᾶμαι μιά ἄλλη ἐτυμολογία πού ἔδινε ὁ μακαριστός Καλλίνικος. Ἔλεγε: «Ἡ λέξη Ἔδεσσα εἶναι ἀόριστος τοῦ ρήματος δένω, γιατί δένει τούς ἀνθρώπους πού τήν γνωρίζουν». Τοῦ ἀπαντοῦσα: «Πῶς συμβαίνει αὐτό, ἀφοῦ γράφεται μέ δύο σίγμα καί ὄχι μέ ἕνα;». Ἐκεῖνος ἀπαντοῦσε ὅτι αὐτό σημαίνει ὅτι δένει δυό φορές τούς ἀνθρώπους.

Ἐγώ, ὅμως, προσθέτω ὅτι γράφεται μέ τρία σίγμα γιατί δέθηκα μέ τήν Ἔδεσσα τρεῖς φορές, ἐπειδή ἔζησα σέ αὐτήν τήν Πόλη 18 χρόνια, ἐπειδή τήν κουβαλάω στήν καρδιά μου καί ἐπειδή εἶμαι ἐπίτιμος δημότης της. Νά προσθέσω καί ἕνα τέταρτο σίγμα; Ἐπειδή μέ ἀγαπᾶτε.

Εὐχαριστῶ πολύ.

ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ

  • Προβολές: 3994