Skip to main content

Ὁ Ναυπάκτου Ἱερόθεος στόν Ραδιοφωνικὸ Σταθμὸ τῆς Ἐκκλησίας 12 Μαΐου 2020

05 60bΤήν Τρίτη 12 Μαΐου 2020 ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος μίλησε μέ τήν δημοσιογράφο Κατερίνα Χουζούρη στόν Ραδιοφωνικό Σταθμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέ ἀναφορά σέ ἕνα ἄρθρο τοῦ Σεβασμιωτάτου στό Περιοδικό «Κ» τῆς Κυριακάτικης Καθημερινῆς, πού εἶχε τίτλο «Ἡ παιδεία τοῦ νέου ἰοῦ».

Μπορεῖτε νά ἀκούσετε τήν ἐκπομπή ΕΔΩ.

Τήν Τρίτη 12 Μαΐου τό πρωΐ ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος μίλησε μέ τήν δημοσιογράφο Κατερίνα Χουζούρη στόν Ραδιοφωνικό Σταθμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέ ἀναφορά σέ ἕνα ἄρθρο τοῦ Σεβασμιωτάτου στό Περιοδικό «Κ» τῆς Κυριακάτικης Καθημερινῆς, πού εἶχε τίτλο «Ἡ παιδεία τοῦ νέου ἰοῦ».

Κατερίνα Χουζούρη (Κ.Χ.): Ἔχουμε τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεο.
Σεβασμιώτατε, Χριστός Ἀνέστη!

Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ἱερόθεος (Ν.Ι.): Ἀληθῶς Ἀνέστη, καί χρόνια πολλά σέ σᾶς καί στούς ἀκροατές σας.

 

Κ.Χουζούρη. Σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμά γι’ αὐτήν τήν δυνατότητα τῆς ἐπικοινωνίας.  Σεβασμιώτατε, στήν «Καθημερινή» τῆς Κυριακῆς διάβαζα ἕνα κείμενό σας σέ ἕνα ἐρώτημα πού τέθηκε ὄχι μόνο σέ σᾶς καί σέ ψυχιάτρους, γιά τό τί θά ἀφήση μέσα μας ἡ πανδημία. Σκεφτόμουν, Σεβασμιώτατε, ὅτι δέν εἶναι ἡ πρώτη φορά πού ἡ ἀνθρωπότητα ἀντιμετωπίζει μία πανδημία. Ὡστόσο οἱ γενιές μας μέχρι στιγμῆς δέν ἔχουν ἀντιμετωπίσει κάτι ἀντίστοιχο. Πολλοί κάνουν λόγο γιά πόλεμο μόνο πού στόν συμβατικό πόλεμο ἔχεις ἀπέναντί σου τόν ἐχθρό, τόν βλέπεις τόν ἐχθρό θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ἐνῶ τώρα τόν ἐχθρό δέν μποροῦμε νά τόν δοῦμε. Ἡ ἐπιστημονική κοινότητα σέ ὅλον τόν κόσμο βλέπουμε ὅτι προσπαθεῖ νά τόν προσεγγίση, ἐμεῖς οἱ πολίτες θά ἔλεγε κάνεις εἴμαστε μᾶλλον αἰφνιδιασμένοι ἀπό αὐτό πού μᾶς ἔχει συμβῆ, κάποιοι λένε καί ξεβολεμένοι ἀπό τήν καθημερινότητά μας, μπῆκαν νέες λέξεις στό λεξιλόγιό μας, ὅπως ἡ λέξη κανονικότητα μιλᾶμε γιά τήν ἐπιστροφή σέ μία κανονικότητα, ἆραγε σέ ποιά κανονικότητα; Γιατί, ὅπως λένε οἱ εἰδικοί, μᾶλλον στήν «κανονικότητα» μέσα σέ εἰσαγωγικά, τῆς ἐποχῆς πρό κορωνοϊοῦ μᾶλλον θά ἀργήσουμε νά ἐπιστρέψουμε. Εἶναι μία πανδημία, ἕνα φαινόμενο, ἕνα γεγονός πού δοκιμάζει, θά ἔλεγε κανείς, τίς ἀνθρώπινες σχέσεις καί τίς σχέσεις μέσα στήν κοινότητα. Σᾶς παρακαλέσαμε σήμερα νά μιλήσουμε λίγο πάνω σ’ αὐτό τό θέμα, νά μᾶς πῆτε λίγο τήν γνώμη σας γι’ αὐτό πού ἐπικρατεῖ καί στήν συνέχεια, ἄν θέλετε, νά δοῦμε καί τί ἔχει νά πῆ ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας γι’ αὐτό τό θέμα.

Ν.Ι. Εὐχαριστῶ πολύ γιά τήν πρόσκληση νά συμμετάσχω σέ αὐτήν τήν συζήτηση.

Κατ’ ἀρχάς θέλω νά πῶ ὅτι θέσατε πάρα πολλά ζητήματα, πού γιά τά ζητήματα αὐτά τά ὁποῖα θέσατε θά μποροῦσα νά μιλάω ὧρες. Νά ἀρχίσω νά τά πῶ λίγο σύντομα.

Τό πρῶτο πού θέλω νά πῶ εἶναι ὅτι μοῦ ζήτησαν ἀπό τήν «Καθημερινή» νά γράψω αὐτό τό κείμενο στό περιοδικό της «Κ». Αὐτό ἔγινε τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα καί μάλιστα μέσα σέ ὅλη αὐτήν τήν προσπάθεια τήν ὁποία ἔκανα νά ἐνημερώσω τούς δημοσιογράφους, ἐπειδή τότε ἤμουν ἐκπρόσωπος τύπου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ὁπότε σέ ἕνα διάλειμμα, τό μεσημέρι κάθισα καί τό ἔγραψα αὐτό μέ τίτλο «ἡ παιδεία τοῦ νέου ἰοῦ», ὅτι δηλαδή ὁ ἰός θά δημιουργήση μία κατάσταση, θά ἀλλάξη τίς συνθῆκες, ὅπως τό εἴπατε καί ἐσεῖς. Ἔγραψα αὐτό τό κείμενο καί δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Κ» τῆς «Καθημερινῆς».

Πράγματι ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει περάσει ἀπό πολλές τέτοιες πανδημίες, ἄν σκεφθῆ κανείς ὅτι ὁλόκληροι λαοί ἐξαφανίστηκαν, ἰδίως στήν Δυτική Εὐρώπη, ἀπό τέτοιες πανδημίες, τότε καταλαβαίνει τό πρόβλημα τό ὁποῖο ὑπάρχει σέ τέτοιες περιπτώσεις. Ἀλλά, βεβαίως, στήν ἐποχή μας πού ἡ ἐπιστήμη ἔχει φτάσει στό ἀπόγειο τῆς δόξας καί ὅλοι μιλοῦν γιά τήν ἐπιστήμη καί πραγματικά ἔκανε πολλά ἐπιτεύγματα, νομίζω ὅτι αὐτός ὁ νέος ἰός ταπείνωσε καί τήν ἰατρική κοινότητα καί τήν ἐπιστημονική κοινότητα. Ταπείνωσε τόν ἀλαζόνα καί ὑπερφίαλο ἄνθρωπο, κυριολεκτικά τόν ταπείνωσε. Καί ἄν σκεφθῆ κανείς ὅτι αὐτός ὁ συγκεκριμένος ἰός εἶναι ἕνα μικρό μικρό σωματίδιο δέν εἶναι κἄν ὀργανισμός. Οἱ ἰοί δέν εἶναι ὀργανισμοί, δέν ἔχουν μέσα τους μεταβολισμό, εἶναι κάτι μεταξύ ἀβίων καί ἐμβίων ὄντων, καί μπαίνουν σάν πειρατές μέσα στό κύτταρο καί χρησιμοποιοῦν τήν δομή τοῦ κυττάρου.

Ἄν σκεφθῆ κανείς ὅτι αὐτόν τόν ἰό δέν μπορεῖ νά τόν δῆ κανείς μέ ἕνα μικροσκόπιο –ἔχω μπεῖ σέ ἐρευνητικά κέντρα στήν Ἀμερική καί εἶδα μέ μικροσκόπιο τό κύτταρο, βλέπει κανείς ὅλα τά κύτταρα καί τά καρκινικά κύτταρα– αὐτόν τόν ἰό δέν μποροῦν νά τό δοῦν μέ τό μικροσκόπιο οὔτε κἄν μέ ἠλεκτρονικό μικροσκόπιο, ἀλλά ἀπλῶς τό ἠλεκτρονικό μικροσκόπιο τόν φωτογραφίζει. Λένε οἱ εἰδικοί ὅτι σέ ἕνα κεφάλι καρφίτσας μπορεῖ νά χωρέσουν 100 ἑκατομμύρια ἰοί. Καταλαβαίνετε τώρα γιά τί πράγμα μιλᾶμε.

Καί αὐτός ὁ ἰός μπαίνει μέσα στό κύτταρο μέ ἕναν εἰδικό τρόπο ξεκλειδώνει ἄς ποῦμε τήν κλειστή πόρτα τοῦ κυττάρου, μπαίνει μέσα μέ μία πρωτεΐνη τήν ὁποία ἔχει, χρησιμοποιεῖ τήν δομή τοῦ κυττάρου, πολλαπλασιάζεται μέσα στό κύτταρο, τό σκοτώνει καί μετά πηγαίνει σέ ἄλλα κύτταρα καί γίνεται ὅλο αὐτό τό πρόβλημα.

Καί προσπαθεῖ τώρα ὁλόκληρη ἡ ἐπιστημονική κοινότητα νά βρῆ μία λύση, νά βρῆ πρῶτα πρῶτα κάποια φάρμακα, νά βρῆ τά ἐμβόλια, νά βρῆ τήν δυνατότητα πού θά δημιουργηθῆ ἡ ἀνοσία στόν ἀνθρώπινο ὀργανισμό.
Πάντως ταπείνωσε τόν ὑπερφίαλο καί τόν ἀλαζόνα ἄνθρωπο. Ἡ ἀλαζονεία εἶναι ἡ ὕβρις, κατά τήν ἀρχαία σημασία, ἡ ὕβρις εἶναι ὅταν κανείς παρουσιάζεται ὡς θεός. Ἔ, λοιπόν, τόν ταπείνωσε.

 

Κ.Χ. Σεβασμιώτατε, ὅπως πολύ σωστά ἐπισημάνατε, ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει ἀντιμετωπίσει πανδημίες στό παρελθόν, θά μπορούσαμε ἴσως νά ποῦμε ὅτι ἐνδεχομένως μέχρι τήν περίοδο τοῦ Διαφωτισμοῦ ὁ ἄνθρωπος πού δέν εἶχε καί τά μέσα καί μέ τίς δυνάμεις τῆς ἐποχῆς προσπαθοῦσε μέ περισσότερη ταπείνωση νά ἀντιμετωπίση τό θέμα, ἐννοῶ ἀπό τήν περίοδο τοῦ Διαφωτισμοῦ θεοποιεῖ τήν ἐπιστήμη καί οὐσιαστικά, ὅπως εἴπατε, κι ἐμεῖς σήμερα ταπεινωνόμαστε γιατί μᾶλλον θεωρούσαμε ὅτι μποροῦμε νά ἀντιμετωπίσουμε ὅ,τι μᾶς συμβεῖ, ὅτι ἡ ἐπιστήμη εἶναι σέ πολύ καλό δρόμο, τήν εἴχαμε βάλει πάνω ἀπό ὅλα, δέν ξέρω ἄν μποροῦμε να τό ποῦμε.

Ν.Ι. Σίγουρα ἡ ἐπιστήμη ἔχει πολλή πρόοδο, εἶναι ἀλήθεια αὐτό, ἀλλά δέν πρέπει τίποτα νά ἀπολυτοποιεῖται καί δέν μπορεῖ κανείς νά θεωρήση τήν ἐπιστήμη ὡς θεό. Θέλω νά πῶ δηλαδή ὅτι θά βρεθῆ τρόπος νά ἀντιμετωπισθῆ ὁ ἰός σίγουρα, δέν θά ἀφήση ἔτσι καί ὁ Θεός, ἀλλά καί ἡ ἐπιστημονική κοινότητα ἤδη ἀνακαλύπτει μερικά φάρμακα.

Ἀλλά τό θέμα εἶναι ὅτι αὐτός ὁ ἰός, ὅπως εἴπατε πολύ ὡραῖα προηγουμένως, θά ἔχουμε μία προκορωναϊκή ἐποχή καί μετακορωνοϊκή ἐποχή. Θά μᾶς μάθη νά ἀλλάξουμε λίγο τρόπο ζωῆς καί ἤδη μᾶς ἔχει μάθει.

Νά σᾶς πῶ χθές εἶχα μία ἐπικοινωνία μέ ἕναν ἁγιορείτη μοναχό μέ πῆρε τηλέφωνο γιά κάποιον λόγο καί συζητούσαμε καί γιά τό θέμα αὐτό καί λέει: «ἐδῶ στό Ἅγιον Ὄρος μερικοί εἶπαν ὅτι αὐτός ὁ ἰός εἶναι ἡσυχαστής», τόν ὀνομάζουν ἡσυχαστή, «μᾶς ἔχει μάθει νά κάνουμε ἡσυχασμό», δηλαδή νά κάνουμε προσευχή, νά μένουμε στό κελλί μας.

Αὐτό τό εἶπε καί ἡ Ἱερά Σύνοδος σέ μία ἀπόφαση τήν ὁποία ἐξέδωσε τήν 1η Ἀπριλίου καί εἶπε ὅτι θά μᾶς μάθη νά μένουμε στό σπίτι μας, νά κάνουμε προσευχή, νά βροῦμε τήν καρδιά μας, ὅσοι βέβαια ἔχουν τό ἐνδιαφέρον αὐτό.

Ἔτσι, λοιπόν, θά μάθουμε καί ἐμεῖς νά σεβόμαστε τόν διπλανό μας. Μέχρι τώρα περνᾶμε μία ἴωση καί δέν δίνουμε σημασία καί πηγαίνουμε στήν Ἐκκλησία καί κολλᾶμε ὅλο τό ἐκκλησίασμα. Μοῦ ἔλεγε κάποιος ὅτι πῆγε σέ ἕνα Μοναστήρι δίπλα ἦταν κάποια γυναίκα πού εἶχε τήν ἴωση καί φτερνιζόταν καί μετά ὅλο τό Μοναστήρι κόλλησε αὐτήν τήν ἴωση. Βέβαια ἀντιμετωπίζεται, ἄν εἶναι μία ἁπλή ἴωση πού κάνει τόν κύκλο της, ἀλλά τώρα θά μάθουμε νά σεβόμαστε τόν διπλανό μας, θά μάθουμε καί ἐμεῖς ὅταν ἔχουμε ὑποψία ὅτι ἔχουμε κάποια ἀσθένεια, νά παίρνουμε τά προφυλακτικά μέτρα, νά μήν πλησιάζουμε τόν ἄνθρωπο πού ἀγαπᾶμε.

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό «Πηδάλιον» λέει ὅτι ἐκεῖνος πού σέ περίοδο πανώλης πού δέν ἀντιμετωπίζεται μέ φάρμακα, ἐάν ἔχη μέσα του μία ἀσθένεια, πού κολλάει τόν ἄλλον καί ὁδηγεῖται ὁ ἄλλος στόν θάνατο, τότε ἀντιμετωπίζεται ὡς φονέας, ὡς φονευτής. Δηλαδή, δέν εἶναι κάτι πού λέμε δέν πειράζει ἐγώ νά κάνω τό καθῆκον μου, ἐγώ νά πάω ἐκεῖ πού θέλω καί δέν μέ ἐνδιαφέρει ἐάν κολλήση ὁ ἄλλος. Πρέπει νά μάθουμε νά εἴμαστε καί εὐγενεῖς. Ἕνα πολύ μεγάλο δίδαγμα τό ὁποῖο θά βγῆ ἀπό τήν ὑπόθεση αὐτή. Θά μάθουμε νά προσευχόμαστε στό σπίτι μας καί ὅταν ἐκκλησιαζόμαστε νά λαμβάνουμε τά μέτρα μας. Εἴμαστε ἄρρωστοι, νά πᾶμε λίγο πιό πέρα, μία γυναίκα μπορεῖ νά ἀνέβη στόν γυναικωνίτη, ἤ ἐνδεχομένως νά μήν ἐκκλησιαστῆ ἐκείνη τήν ἡμέρα.

 

Κ.Χ. Νά περιμένουμε νά γίνουμε καλά καί δέν εἶναι μόνο ὁ κορονοϊός, ἁπλή ἴωση μία γρίπη εἶναι κολλητική. Ἄν εἴμαστε ἀσθενεῖς καί πᾶμε στήν ἐκκλησία, μπορεῖ νά κολλήσουμε ἕναν συνάνθρωπό μας ἀπό ἕνα παιδάκι μέχρι ἕναν ἄνθρωπο τρίτης ἡλικίας καί νά ἀποβῆ μοιραῖο γι’ αὐτόν.

Θέλω νά σᾶς ρωτήσω καί κάτι ἄλλο. Μιλᾶμε τώρα γιά τήν ἑπόμενη μέρα, ἔχουμε ξεκινήσει νά μιλᾶμε γιά τήν ἐποχή μετά τόν κορονοϊό, σᾶς προβληματίζει καθόλου τό θέμα τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων; Δηλαδή αὐτήν τήν περίοδο μαθαίνουμε ὅτι πρέπει νά κρατᾶμε ἀποστάσεις, ἴσως τό ἔχετε δεῖ καί ἐσεῖς στήν περιοχή σας, περπατᾶμε στό δρόμο καί ὅταν ἔρχεται κάποιος κοντά μας, ἀπομακρυνόμαστε γιά λόγους ἀσφαλείας, δέν ἀνταλλάσουμε χειραψία, θά ἔλεγε κανείς ὅτι παρατηρεῖται μία ἀπόσταση μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, πιστεύετε ὅτι αὐτό, γιατί εἶναι ἡ ἄλλη πλευρά, εἴπατε τήν μία ὄψη πρίν, ὑπάρχει καί ἡ ἄλλη ὄψη, μήπως ὅμως μᾶς ἀπομακρύνει αὐτό ἀπό τούς συνανθρώπους μας αὔριο, ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία μᾶς μιλάει γιά τήν κοινότητα μήπως κάπου τήν ἐποχή μετά τόν κορονοϊό χαθῆ ἡ ἔννοια τῆς κοινότητας;

Ν.Ι. Ναί, αὐτό εἶναι ἀλήθεια. Δηλαδή, ὁ κορονοϊός, ὁ covid-19 ὅπως λέγεται ἐπιστημονικά, θά μᾶς προσφέρη θετικά σημεῖα. Δηλαδή, θά μᾶς μάθη νά σεβόμαστε τούς ἄλλους, νά ἀποφεύγουμε ἀκόμη καί νά τούς πλησιάζουμε ὅταν ἔχουμε κάποια ἴωση, θά μᾶς μάθη νά εἴμαστε εὐγενεῖς πρός τούς ἄλλους καί νά ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἔχει καί ἀρνητικά σημεῖα.

Θά ἔλεγα ὅτι ὑπάρχουν δύο τέτοια ἀρνητικά σημεῖα: τό πρῶτο εἶναι νά κάνη ἕναν φοβισμένο ἄνθρωπο καί μία φοβισμένη κοινωνία, αὐτό πού εἴπατε καί ἐσεῖς προηγουμένως δηλαδή νά φοβᾶται τό καθετί καί φυσικά νά φοβᾶται τόν θάνατο. Γιατί ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει καί ὑποκείμενα νοσήματα, ἔχει πίεση, ἔχει ζάχαρο καί ὁτιδήποτε ἄλλο, φοβᾶται τό καθετί καί φοβᾶται τόν θάνατο. Εἶναι φοβερό πράγμα νά αἰσθάνεται κανείς ὅτι εἶναι ἕνα φοβισμένο ὄν, ὅτι φοβᾶται τό παραμικρό, δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, τά περιμένει ὅλα ἀπό τήν ἐπιστήμη. Αὐτό εἶναι τό ἕνα ἀρνητικό πού θά δημιουργήση.

Τό ἄλλο ἀρνητικό πού θά δημιουργήση, καί τό βλέπουμε καί στίς μέρες μας, εἶναι ἕνας ναρκισσιστικός παλικαρισμός. «Ἐμένα δέν μέ πιάνει τίποτε, ἐμένα δέν μέ νοιάζει τίποτα». Τό βλέπουμε, ὅτι πηγαίνουν στίς πλατεῖες οἱ ἄνθρωποι σάν νά μή συμβαίνη τίποτε καί μέσα στήν αἰχμή τῆς κρίσεως.

Ἄρα βλέπουμε δύο καταστάσεις ἀνθρώπων: Ἡ μία εἶναι νά εἶναι κλεισμένοι μέσα στά σπίτια τους καί νά μή βγαίνουν καθόλου καί νά νά μήν ἔχουν καμμία ἐπικοινωνία μέ τούς ἀνθρώπους, παρά μόνο μέσα ἀπό τό τηλέφωνο ἀπό τά ἠλεκτρονικά μέσα καί τό Skype, καί τό ἄλλο δημιουργεῖ αὐτή τήν θρασύτητα, τόν παλληκαρισμό, τόν ναρκισσισμό. Ὁ ναρκισσιστής ἄνθρωπος εἶναι φοβερό πράγμα καί μάλιστα ὅταν αὐτό συνδέεται μέ μία δύναμη τήν ὁποία ἔχει καί αἰσθάνεται ὅτι κυριαρχεῖ τῶν πάντων, δέν τόν ἐνδιαφέρει καί δέν τόν ἀκουμπάει τίποτε.

Ὁπότε χρειάζεται καί ἐδῶ ὁπωσδήποτε μία θεραπεία. Δηλαδή πρέπει νά χρησιμοποιήση κανείς ὅλη τήν νηπτική παράδοση πού ἔχει ἡ Ἐκκλησία μας μέ τούς λογισμούς, μέ τήν ταπείνωση, μέ τήν ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Θεός διευθύνει τήν ζωή μας, μέ τήν ἀγάπη πρός τούς ἄλλους, μέ τήν ἔξοδο ἀπό τήν φιλαυτία μας.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ἕνας Πατέρας τοῦ 7ου αἰώνα, ἔχει τονίσει ὅτι, τό μεγαλύτερο πάθος πού ἀπασχολεῖ τόν ἄνθρωπο εἶναι ἡ φιλαυτία καί ὅταν λέη φιλαυτία, τό ἐννοεῖ ὡς «τήν ἄλογο τοῦ σώματος φιλία», δέν εἶναι ἁπλῶς ἀγαπῶ τόν ἑαυτό μου, τό συνδέει καί τό συγκεκριμενοποιεῖ στό σῶμα του, δηλαδή ἡ παράλογος ἀγάπη πρός τό σῶμα του, δηλαδή «ἐγώ νά εἶμαι καλά, νά μήν πεθάνω» κλπ. Αὐτή ἡ φιλαυτία, λέει ὁ ἅγιος Μάξιμος, ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στήν μισοθεΐα, δέν ἀγαπᾶ τόν Θεό, δέν ἐνδιαφέρεται γιά τόν Θεό, ἐνδιαφέρεται μόνο γιά τό σῶμα του καί στό μίσος ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων. Ὅσο κανείς ἀποβάλλει τήν φιλαυτία του τόσο ἀποκτᾶ τήν φιλοθεΐα, ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τήν φιλανθρωπία, ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο.

Ὁπότε εἶναι θέματα τά ὁποῖα κυρίως στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ τήν νηπτική παράδοση καί τήν ὅλη ἡσυχαστική ζωή μαθαίνουμε, ἀλλά βέβαια, ἐπειδή στήν Δύση ἔγινε ἡ ἀποθέωση τῆς ἐπιστήμης πού περιορίζεται στήν λογικοκρατία, γι’ αὐτό καί ἀναπτύχθηκαν ἄλλα συστήματα, ὅπως ἡ ὑπαρξιακή ψυχολογία, ὑπαρξιακή φιλοσοφία, γιατί ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μόνο ἐγκέφαλος, δέν εἶναι μόνο λογική, δέν εἶναι μόνο ἡ ἐπιστήμη πού ἐνδιαφέρεται μόνο γιά τήν ὑγεία τοῦ σώματος, ἔχει καί ἄλλες ἀνάγκες, ἔχει ψυχικές ἀνάγκες.

 

Κ.Χ. Σεβασμιώτατε, θέλω νά προλάβω νά σᾶς ρωτήσω γιά δύο θέματα ἀκόμη, γιά τό θέμα τῆς θείας Λειτουργίας, ἴσως τό ἀκούσατε καί ἐσεῖς ὅλη αὐτήν τήν περίοδο πού διανύσαμε....

Ν.Ι. Ἐγώ ἄν τό ἔχω ἀκούσει, γιατί ἐπί ἕνα μήνα εἶχα 100 περίπου ἐμφανίσεις στά μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης καί τί δέν ἄκουσα.

 

Κ.Χ. Ἦταν μία δοκιμασία καί αὐτή καί τό καταλαβαίνουμε. Θέλω ὅμως νά σᾶς ρωτήσω τό ἑξῆς ἐπειδή τό ἔχω ἀκούσει αὐτές τίς μέρες, ξέρετε κάποιοι συνάνθρωποί μας αὐτήν τήν περίοδο πού κληθήκαμε νά κάνουμε ὑπακοή στήν Ἱερά Σύνοδο καί σέ αὐτό πού εἶπε ἡ Ἱερά Σύνοδος ὅτι ἰσχύει γιά ὅλους μας, δηλαδή νά μείνουμε στό σπίτι εἶναι κάτι πού εἶπε ἡ Σύνοδος καί τό τονίσατε καί ἐσεῖς πάντα στίς συνεντεύξεις σας, ἀπό ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο. Κάποιοι εἶπαν, «ἐγώ θέλω νά πάω ἐκκλησία, θέλω νά κοινωνήσω, δέν μέ ἐνδιαφέρει». Ὑπάρχει ὅμως καί ἡ ἄλλη ἄποψη πού ἀκούγεται τώρα ὅτι μία χαρά ἦταν νά ἀκοῦμε τή λειτουργία, νά βλέπουμε τή λειτουργία ἀπό τήν τηλεόραση, εἶναι ἀνάγκη νά ταλαιπωρηθοῦμε νά πᾶμε στήν ἐκκλησία, τώρα πού θά ἀνοίξουν οἱ ἐκκλησίες. Νά μᾶς πῆτε δυό λόγια γιατί φαίνεται πολλές φορές ὅτι ἐμεῖς οἱ λαϊκοί ἔχουμε λίγο πρόβλημα στό θέμα τῆς ὑπακοῆς.

Ν.Ι. Εὐχαριστῶ πάρα πολύ γιά τήν ἐρώτηση αὐτή. Βεβαίως ὑπάρχουν αὐτοί οἱ κίνδυνοι ὅπως εἴπαμε τά θετικά καί τά ἀρνητικά τοῦ covid-19, ἔτσι πρέπει νά ποῦμε τά θετικά καί τά ἀρνητικά τοῦ τρόπου τῆς ἀντιμετωπίσεως αὐτῆς τῆς καταστάσεως.

Ἕνα ἀπό τά θετικά κατά τήν περίοδο πού εἴμασταν κλεισμένοι μέσα στά σπίτια, ὅσοι ἦταν μέσα στά σπίτια, γιατί ἐμεῖς λειτουργούσαμε, εἶχαν τήν δυνατότητα μέ τά ἠλεκτρονικά μέσα τό ραδιόφωνο, τήν τηλεόραση, τό διαδίκτυο νά μετέχουν. Αὐτό ἦταν μία ἀνάγκη, τό εἶπε ἡ Σύνοδος, ἦταν ἕνα κατ’ οἰκονομίαν μέσον καί μία ἀνάγκη γιά τήν περίπτωση αὐτή. Αὐτό δέν μπορεῖ νά συνεχιστῆ. Δέν μπορεῖ νά παραμένουμε μέσα στό σπίτι μας καί νά λέμε: «τί ὡραῖα πού εἴμαστε καθόμαστε μέσα στήν ἡσυχία μας καί ἔχουμε τό διαδίκτυο καί παρακολουθοῦμε».

Τό δεύτερο εἶναι, πράγματι, αὐτό πού τονίσατε καί ἐγώ τό εἶδα σέ ὅλη τήν ἔκτασή του αὐτό τό θέμα τῆς ἀνυπακοῆς, νά τό πῶ καλύτερα τῆς αὐτονομίας. Σήμερα ὅπως ὑπάρχει ἡ φιλαυτία, ὑπάρχει ἕνα μεγάλο ἁμάρτημα, θά ἔλεγα ἕνα πάθος, τῆς αὐτονομίας· θεολογική αὐτονομία, ἐκκλησιολογική αὐτονομία καί πνευματική, θά ἔλεγα, αὐτονομία.

Θεολογική αὐτονομία, εἶναι ὅταν μάθαμε μερικά πράγματα ἐμεῖς οἱ θεολόγοι στό Πανεπιστήμιο καί δέν ὑπολογίζουμε τήν Σύνοδο, γιατί ὁ καθηγητής τάδε μᾶς εἶπε αὐτό καί τό ἄλλο, δηλαδή ὁ καθηγητής τῆς Πατρολογίας μᾶς εἶπε ἐκεῖνο καί δέν ὑπολογίζει κανείς τήν Σύνοδο, γιατί στέκεται στό τί τοῦ εἶπε ὁ καθηγητής, καί τό εἶπε ἕνας καθηγητής, ὄχι ὅλοι οἱ καθηγητές.

Ἔπειτα ὑπάρχει αὐτονομία ἐκκλησιαστική, δηλαδή ἐνεργοῦμε σάν νά εἴμαστε μόνοι μας, ἐνῶ ἔχουμε Ἱερά Σύνοδο, δέν εἴμαστε ἀσύντακτοι. Εἶναι χαρακτηριστικό καί πολύ σημαντικό νά τό πῶ αὐτό, ὅταν ἐκλέγεται ἕνας Μητροπολίτης, ἐκλέγεται γιά νά ποιμάνη μία Μητρόπολη. Πρίν ἀπό τήν χειροτονία του θά δώση μία ὑπόσχεση, θά δώση διαβεβαίωση ἐνώπιον τοῦ ἐκκλησιάσματος καί ἐνώπιον αὐτῶν πού θά τόν χειροτονήσουν. Εἶναι λοιπόν ὑπόσχεση τήν ὁποία δίνει «πείσομαι δέ ἐσαεί καί προθύμως ἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς καί τῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ ὡς ἀνωτάτῃ ἐκκλησιαστικῇ ἀρχῇ». Τό λέει ὅτι θά κάνη ὑπακοή στήν Ἱερά Σύνοδο καί μετά χειροτονεῖται. Καί ἀφοῦ χειροτονηθῆ, πηγαίνει στό Προεδρικό Μέγαρο καί ἐκεῖ δίνει τήν διαβεβαίωση, πού εἶναι μία μορφή ὅρκου ἐνώπιον τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας καί τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ὅτι θά τηρήση τό Σύνταγμα καί τούς νόμους τῆς Πολιτείας. Ἔπειτα, ὅταν μετά ὁ Ἀρχιερεύς λειτουργῆ, λέει «ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Συνόδου τῆς ὀρθοτομούσης τόν λόγον τῆς σῆς ἀληθείας».

Ἑπομένως ἐμεῖς οἱ Μητροπολίτες πρέπει νά κάνουμε ὑπακοή στήν Ἱερά Σύνοδο, εἶναι αὐτό τό ὁποῖο εἴχαμε ὑποσχεθῆ καί γι’ αὐτό μᾶς χειροτόνησαν. Δέν μπορεῖ νά λέμε ὅτι ἡ Ἱερά Σύνοδος ἔκανε λάθος. Ἄν ἔκανε κάποιο λάθος, μπορεῖ νά τό διορθώση. Ὁ ἴδιος ὁ Ἀρχιερεύς ὁ ὁποῖος διαπίστωσε ὅτι ἔγινε λάθος σέ μία ἀπόφαση θά στείλη ἕνα ἔγγραφο στήν Σύνοδο θά πῆ «Μακαριώτατε, νομίζω ὅτι τό θέμα εἶναι ἔτσι, ἔτσι, ἔτσι» καί χωρίς νά πάρη δημοσιότητα τό ἔγγραφο.

Γιατί καί αὐτό εἶναι ἕνας ἄλλος ἐκκλησιολογικός ἰός καί θεολογικός, νά στέλνουμε στήν Σύνοδο ἕνα ἔγγραφο καί ἀμέσως νά τό στέλνουμε σέ ὅλα τά μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης καί σέ ὅλο τό διαδίκτυο. Θά τό στείλω στήν Σύνοδο καί ἡ Σύνοδος θά τό σκεφτῆ καί θά τό ἀποφασίση. Τό ἴδιο ἀκριβῶς καί ὁ Ἱερέας. Ὁ Ἱερέας δέν πρέπει νά κάνη ὑπακοή στόν Ἐπίσκοπό του; Ἀλλά πῶς θά ζητήση ὁ Ἐπίσκοπος ὑπακοή ἀπό τόν Ἱερέα, ὅταν ὁ ἴδιος ἐνδεχομένως ἔχη διαφορετικές απόψεις ὡς πρός τήν Ἱερά Σύνοδο;

 

Κ.Χ. Ἄν θά μπορούσαμε δηλαδή νά τό δοῦμε ὡς σχῆμα ὑποθέτω ὅτι ἐννοεῖτε ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος κάνει ὑπακοή στήν Σύνοδο, ὁ Ἱερέας στόν Ἐπίσκοπο καί ἐμεῖς στόν Ἱερέα, ἐννοῶ οἱ λαϊκοί.

Ν.Ι. Βεβαίως αὐτό εἶναι τό σχῆμα, δηλαδή αὐτό τό ὁποῖο τό ἔχω τονίσει κατά κόρον ὅτι τό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι συνοδικό, ἀλλά ὄχι μόνο συνοδικό, γιατί μερικοί παραμένουν στήν συνοδικότητα, ἀλλά εἶναι καί ἱεραρχικό. Ἡ θεία Λειτουργία εἶναι μία συνοδική πράξη, εἴμαστε ὅλοι μέσα στήν θεία Λειτουργία, ἀλλά εἶναι καί ἱεραρχικό τό σύστημα, δέν εἶναι μόνο συνοδικό, ὑπάρχει ἱεράρχηση. Στήν θεία Λειτουργία τί εἶναι; Εἶναι ὁ λαός πού πηγαίνει καί συμμετέχει, εἶναι οἱ ἄνθρωποι πού ἐργάζονται γιά τήν καλή εὐταξία, εἶναι οἱ ψάλτες, εἶναι ὁ διάκονος, εἶναι οἱ Ἱερεῖς, εἶναι ὁ Ἐπίσκοπος πού λειτουργεῖ, ὑπάρχει μία ἱεραρχικότητα, μία διαβάθμιση. Νά μή μένουμε μόνο στήν συνοδικότητα, εἴμαστε συνοδικό σύστημα καί νά παραβλέπουμε τήν ἱεραρχικότητα.

Ἔπειτα, μερικοί μέ τό ζόρι ἐπιμένουν στούς Ἱερεῖς καί στούς πνευματικούς νά κοινωνήσουν. «Θέλω νά κοινωνήσω». «Μά δέν πρέπει νά κοινωνήσης». «Θέλω νά κοινωνήσω, χωρίς τήν ἄδεια τοῦ πνευματικοῦ ἤ μέ τήν ἄδεια τοῦ πνευματικοῦ, χωρίς τήν ἄδεια τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ἐπισκόπου». Γιατί ὁ Ἐπίσκοπος, ὅπως καί ἡ Ἱερά Σύνοδος εἶπε νά παραμείνουμε στό σπίτι μας αὐτόν τόν καιρό καί νά ἀπέχουμε ἀπό τίς ἀκολουθίες, ἀπό τήν θεία Λειτουργία καί τήν θεία Κοινωνία. Μερικοί θέλουν νά κοινωνήσουν. Δέν ἔχουν καταλάβει ὅτι ἡ θεία Κοινωνία δέν εἶναι ἀτομικό μας δικαίωμα, εἶναι δῶρο τῆς Ἐκκλησίας, δῶρο πού δίνει ὁ Θεός διά τῆς Ἐκκλησίας.

Ἔτσι θά ἔλεγα αὐτήν τήν περίοδο πού ὑπῆρχε ὁ ἰός covid ἀναπτύχθηκαν ἐμφαντικότατα, τό εἶδα καθαρά, καί ἄλλοι ἰοί, θεολογικοί ἰοί, ἐκκλησιολογικοί ἰοί καί ἰοί πνευματικοί, ὅταν π.χ. κάποιος ἔλεγε ἐμένα ὁ Γέροντάς μου μοῦ εἶπε ἐκεῖνο. Τί θά πῆ ὁ Γέροντάς σου σοῦ εἶπε αὐτό; Ἡ Ἐκκλησία τί εἶπε, ἡ Σύνοδος τί εἶπε.

 

Κ.Χ. Σεβασμιώτατε, ἔχουμε τρία λεπτά καί θέλω νά σᾶς ρωτήσω κάτι τελευταῖο. Ἀναφερθήκατε καί ἐσεῖς σ’ αὐτό, γιά τό γεγονός τοῦ θανάτου. Ἔχετε γράψει πρίν πολλά χρόνια ἕνα βιβλίο γιά τόν θάνατο. Ξέρετε αὐτές τίς μέρες πολλοί ἄνθρωποι ἔχασαν δικούς τους καί θά ἔλεγε κανείς μέ ἕναν σκληρό τρόπο. Θυμίζουμε ὅτι οἱ ἄνθρωποι πού νόσησαν καί πέθαναν ἀπό κορονοϊό, πέθαναν μόνοι τους καί ἐννοῶ χωρίς τούς δικούς τους ἀνθρώπους κοντά τους, δύσκολο γι’ αὐτούς δύσκολο καί γιά τούς ἀνθρώπους πού ἔμειναν πίσω. Δυό λόγια θέλω νά μᾶς πῆτε στό κλείσιμο. Τό εἴπαμε στό ξεκίνημα, εἴπατε καί ἐσεῖς, δέν ἔχει περάσει αὐτός ὁ ἰός καί εὐχόμαστε προφανῶς νά σταματήσουν νά πεθαίνουν ἄνθρωποι ἀπό τόν κορονοϊό. Βλέπουμε ὅτι τόν τελευταῖο καιρό ὑπάρχει μία μείωση, ὡστόσο κάθε φορά πού φεύγει ἕνας ἄνθρωπος εἶναι κάτι συγκλονιστικό νομίζω γιά ὅλους μας. Ἤθελα νά μᾶς πῆτε δυό λόγια.

Ν.Ι. Πραγματικά, ὁ θάνατος εἶναι ἕνα φοβερό γεγονός. Γιατί; Διότι διασπᾶ τήν ἑνότητα μεταξύ δύο ἀνθρώπων, προσωρινή βέβαια, γιατί ἐμεῖς στήν Ἐκκλησία πιστεύουμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν πηγαίνει στό ἀπόλυτο μηδέν. Ὑπάρχει ἡ ψυχή καί ὑπάρχει ἑνότητα μέ ἕναν διαφορετικό τρόπο μέσα ἀπό τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τήν θεία Λειτουργία, μέσα ἀπό τά μνημόσυνα καί τά λοιπά. Ἀλλά ὡστόσο μέ τόν θάνατο ὑπάρχει ἡ ἔλλειψη τῶν ἀνθρώπων. Εἶναι αὐτό ἀκριβῶς πού ἔκανε τήν Σύνοδο, ἐπειδή ὁ θάνατος εἶναι ὀδυνηρός καί αὐτός ὁ θάνατος μέ τόν covid-19 ἀπό ὅ,τι λένε οἱ ἐπιστήμονες εἶναι ὀδυνηρός θάνατος, εἶναι ὁ θάνατος τῆς ἀσφυξίας. Καί μετά δέν θέλαμε νά φτάσουμε στήν περίπτωση πού εἶχαν ἄλλες χῶρες νά πεθαίνη ὁ ἄνθρωπος καί νά τόν τσουβαλιάζουν καί νά πηγαίνουν νά τόν ἐνταφιάσουν χωρίς νά εἶναι κανείς παρών ἤ ἐλάχιστοι παρόντες στήν ἐξόδιο ἀκολουθία.

Εἶναι ἕνα φοβερό γεγονός ὁ θάνατος ὄντως. Καθένας πρέπει νά λαμβάνη ὅλα τά μέτρα του ἀπό κεῖ καί πέρα νά ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Νά ξέρουμε ὅτι ὁ θάνατος δέν εἶναι τό τελευταῖο συμβάν στήν ζωή μας, ὅτι ὑπάρχει ζωή μετά τόν θάνατο. Νά μήν ἀπολυτοποιοῦμε τήν βιολογική ζωή, ὑπάρχει καί ἄλλη ζωή. Καί ἐν πάσῃ περιπτώσει νομίζω ὅτι ὅσοι ἄνθρωποι αὐτήν τήν περίοδο ἔχασαν τούς δικούς τους ἀνθρώπους καί ταλαιπωρήθηκαν πολύ χρειάζονται τήν ἀγάπη μας, χρειάζονται τήν προσευχή μας γιατί περνοῦν μία δοκιμασία καί ὅταν χάνη κανείς δικό του ἄνθρωπο, τότε πραγματικά εἶναι σάν νά περνάη ἕναν βαρύ χειμώνα, ἔστω καί ἄν εἶναι μέσα στήν Ἄνοιξη.

 

Κ.Χ. Σεβασμιώτατε, σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τόν χρόνο πού μᾶς διαθέσατε σήμερα καί γιά ὅλα ὅσα εἴχαμε τήν δυνατότητα νά συζητήσουμε μαζί σας.

Ν.Ι. Νά εἶστε καλά καί ἐγώ εὐχαριστῶ πολύ.

Κ.Χ. Χριστός Ἀνέστη, σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμά.

  • Προβολές: 2382