Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνὸς: Οἱ Ἅγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες, 9 Μαρτίου

«Διήλθομεν διά πυρός καί ὕδατος...»

Πρωτοπρεσβύτερου π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα 

Στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας µας ξεχωριστὴ θέση κατέχουν οἱ Μάρτυρες, οἱ ἅγιοι ἐκεῖνοι πού ἔδωσαν τὴν μαρτυρία τους γιά τόν ἅγιο Τριαδικό Θεό καί τήν ἑσφράγισαν μέ τό μαρτύριό τους, πού ὁμολόγησαν τόν Χριστό, Θεάνθρωπο Σωτήρα τοῦ κόσµου καὶ ὑπόγραψαν τὴν ὁμολογία αὐτή µέ τὸ αἵμα τους. Βίωσαν στήν ὕπαρξή τους καί δίδαξαν μέ τό παράδειγμά τους τήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου, ὄντες ζωντανά µέλη τοῦ ἀναστημένου Σώµατος τοῦ Χριστοῦ, τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας Του. Ἐδιώχθηκαν, ἐφυλακίστηκαν, ὑπέμειναν φρικτά βασανιστήρια, ἀλλά δέν τόν ἀρνήθηκαν. Αὐτό δέν ὀφείλεται ἁπλῶς στήν Φυσική τους ἀνδρεία ἤ τήν ἰσχυρή τους θέληση, ἀλλά στό ὅτι ἦσαν ἑνωμένοι µέ τόν Χριστό, εἶχαν ἀδιάλειπτη νοερά προσευχή, εἶχαν προσωπική πείρα τῆς ὑπάρξεώς Του. Μέ τά µάτια τῆς ψυχῆς τους, τόν καθαρό τους νοῦ, ὅπως οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι "τόν εἶδαν καί τόν ἐψηλαφησαν”. Γι' αὐτό ἐγνώριζαν πολύ καλά ὅτι ζωή δέν εἶναι ἡ βιολογική ὕπαρξη, ἀλλὰ ὁ Χριστός. "Ἐμοί γάρ τό ζῆν Χριστός καὶ τό ἀποθανεῖν κέρδος” (Ἀπ. Παῦλος). 

Ἀνάμεσα στὸν χορό τῶν Μαρτύρων λαμπρή θέση κατέχουν οἱ ἅγιοι σαράντα Μάρτυρες, πού µαρτύρησαν πρίν ἀπό δεκαέξι αἰώνες, στήν Σεβάστεια τοῦ Πόντου καί πού ἡ µνήµη τους ἐπιτελεῖται τήν 9ην Μαρτίου. Ἐπειδή δέν ἀρνήθηκαν τόν Χριστό, φυλακίστηκαν καί στήν συνέχεια ὑποχρεώθηκαν νά μποῦν γυμνοί στά παγωμένα νερά τῆς λίµνης. Μέσα στήν παγωμένη λίμνη προσεύχονταν, ἀλλά καί ἔδιναν κουράγιο ὁ ἕνας στόν ἄλλο: "μή ἀποκάμωμεν ὦ συστρατιῶται δριμὺς ὁ χειµών, ἀλλά γλυκύς ὁ Παράδεισος, προκαλεῖ πόνον ἡ πῆξις τοῦ αἵματος, ἀλλά εἶναι γλυκειά ἡ ἀπόλαυσις τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν.... 

Γκρέμισαν τά εἴδωλα τῆς ἐποχῆς τους. Κατήργησαν τήν λατρεία τῶν δαιμόνων, τήν σατανολατρεία, ἀφοῦ "τά εἴδωλα τῶν ἐθνῶν (εἶναι) δαιμόνια". Πόσο σπουδαίο εἶναι αὐτό, μποροῦμε νά τό καταλάβουµε πολύ καλά, ἀφοῦ δυστυχῶς καὶ στίς µέρες µας ἐξαπλώνεται ἡ σατανολατρεία, λατρεύονται σύγχρονα εἴδωλα, ἐνῶ ἀντίθετα γκρεμίζοντοι ἤ καίγονται Ὀρθόδοξοι Ναοί, ὅπου προσκυνεῖται καί λατρεύεται ὁ ἀληθινός Θεός. Εἴδωλο µπορεῖ νά γίνη τό κάθε τί, ὅταν αὐτονομήται, ὅταν ξεχωρίζεται ἀπό τόν Θεό. παύει νά θεωρήται δῶρο Του, ἀπολυτοποιεῖται καὶ στήν συνέχεια λατρεύεται.  Εἴδωλο μπορεῖ νά γίνη καί ὁ ἑαυτός µας "αὐτείδωλον ἐγενόμην (Μεγάλος κανών), ἡ οἰκογένειά µας, τά παιδιά μας, τό χρῆμα, ἡ ὑγεία κ.λ.π.

Γιά τό γκρέµισµα τῶν συγχρόνων εἰδώλων χρειάζονται σύγχρονοι Μάρτυρες. Τέτοιοι εἶναι ὅσοι βιώνουν στήν προσωπική τους ζωή τό μαρτύριο τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τόν ἐπίπονο ἀγώνα γιά κάθαρση ἀπό τά πάθη. "Ὅσοι ἀπόκτησαν ἀδιάλειπτη νοερά προσευχή καί μποροῦν νά διακρίνουν τό κτιστό ἀπό τό ἄκτιστο, τό θεϊκό ἀπό τό δαιμονικό, τήν ἀλήθεια ἀπό τήν πλάνη. Αὐτοί εἶναι οἱ μεγαλύτεροι εὐεργέτες τῆς ἀνθρωπότητος, ἀφοῦ διασώζουν τήν ἀνθρώπινη ἐλευθερία, ἀλλά καί τήν ἴδια τήν ὕπαρξη, ἀφοῦ ἀπό τίς σατανολατρεῖες δέν ἀπουσιάζουν καί οἱ ἀνθρωποθυσίες.

Τό περιστατικό πού ἀκολουθεῖ ἔχει σχέση µέ ἕνα τέτοιο ἅγιο, τήν µητέρα ἑνός ἀπό τούς σαράντα μάρτυρες, καί δείχνει τόν τρόπο συμπεριφορᾶς πρὸς τά παιδιά µας καί γενικότερα τήν σωστή ἀντιμετώπιση τῶν γεγονότων τῆς ζωῆς µας, τά ὁποία δέν πρέπει νά τά βλέπουμε κοντόφθαλµα, ἀλλά ὑπό τό πρίσμα τὴς αἰωνιότητος καὶ σέ σχέση µέ τόν σωτηριολογικό τους χαρακτήρα. "Ὅταν ξηµέρωσε, ἐπειδή οἱ ἅγιοι ἦσαν μέν λιποθυμισµένοι, ἀκόμη δέ ἦσαν ζωντανοί, συνετρίβησαν τά σκέλη τους καί ἔτσι παρέδωσαν τὶς ψυχές τους στά χέρια τού θεού. Ἕνας ὅμως ἀπό τούς σαράντα μάρτυρες, τόν Μελίτωνα, δέν τόν θανάτωσαν, ἐπειδή ἦταν νέος καί δυνατός, ἀλλά τόν ἄφησαν νά ζήση µέ τήν ἐλπίδα ὅτι θά ἀρνηθῆ τελικά τὸν Χριστό. Ἡ µητέρα του, ὅταν τόν εἶδε ζωντανόν, φοθήθηκε µήπως, ἐπειδή ἦταν πολύ νέος, δειλιάσει καί βρεθεῖ ἀνάξιος τῆς τιμῆς καί τῆς τάξεως τῶν συστρατιωτῶν του, γι’ αὐτό κάθησε κοντά του καί προσπαθοῦσε νά τοῦ δώση θάρρος. "Παιδί µου γλυκύτατον, ἔλεγε, παιδί ἤδη τοῦ οὐράνιου Πατέρα, κάνε ὑπομονή ἀκόμα λίγο, γιά νά γίνης τέλειος µάρτυς Χριστοῦ, µή φοβηθῆς τά βασανιστήρια ὁ Χριστός εἶναι παρών ἀόρατως καί σέ θοηθᾶ, ἀκόμα λίγο παιδί µου... µετά ἀπό αὐτά θά γευθῆς µεγάλη χαρά, ἡδονή, ἄνεση, εὐφροσύνη καί ἄλλα ἀγαθά τά ὁποῖα θά ἀπολαύσης ἀφοῦ θά συµβασιλεύης µέ τόν Χριστό καί θά πρεσβεύης σ᾿ Αὐτόν καί γιά µένα τήν µητέρα σου". Στήν συνέχεια, ἐπειδή οἱ στρατιῶτες ἔβαλαν τά λείψανα τῶν ἁγίων πάνω σέ ἅμαξες, τόν γιό της ὅμως τόν ἄφησαν µέ τήν ἐλπίδα νά ζήση, τότε ἡ καλή καί ἀνδρεία μητέρα του τόν ἐσήκωσε πάνω στούς ὤμους της καί ἀκολουθοῦσε τίς ἅμαξες, διότι ἐπίστευε ὅτι τότε θά δῆ ζωντανό τόν γιό της, ὅταν τόν δῆ γιά τόν Χριστό πεθαµένον. Ὅταν δέ παρέδωσε τήν ψυχή του, φερόμενος πάνω στούς ὤμους της ἔχαιρε καί ἐσκύρτα γιά τό χαροποιόν τέλος τοῦ παιδιοῦ της. Ἀπόθεσε δέ τό λείψανό του εκεῖ ὅπου ἦσαν τά λείψανα τῶν ἄλλων μαρτύρων, γιά νά εἶναι καί τό σῶμα του µαζί τους, ἀφοῦ µαζί του ἦταν καί ἡ ψυχή του”. (Συναξαριστής 'Αγίου Νικοδήμου τοῦ ἁγιορείτου). 

Ἡ ζωντανή κοινωνία µέ τόν θεάνθρωπο ἐλευθερώνει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν τυραννία τῶν εἰδώλων. Αὐτή ἄλλωστε εἶναι ἡ ἀληθινή έλευθερία.