Γεγονὸς καὶ σχόλιο: Πρό τοῦ ὁλοκαυτώματος

Ὁ Κόνραντ Λόρεντς, πού ἦταν παλαιότερα καθηγητής στό Πανεπιστήμιο τῆς Βιέννης καί τό 1973 ἔλαβε τό βραβεῖο Νόμπελ Ἰατρικῆς καί Φυσιολογίας, ἔγραψε ἕνα βιβλίο μέ τίτλο «τά 8 θανάσιμα ἁμαρτήματα τοῦ πολιτισμοῦ μας».

Τό ὄγδοο καί τελευταῖο ἁμάρτημα εἶναι «τά πυρηνικά ὅπλα». Μεταξύ τῶν ἄλλων γράφει γιά τό λεγόμενο αὐτό «ἁμάρτημα»:

«Ἀσφαλῶς ἕνας τρελός ἤ ἕνας ψυχοπαθής, πού ἡ ψυχοπάθειά του δέν ἔχει διαγνωστεῖ, εἶναι δυνατό νά φτάσει νά "πατήσει τό κουμπί" καί ἀκόμα, ἕνα ἁπλό ἀτύχημα μπορεῖ νά ἑρμηνευτεῖ, ἀπό τήν ἀντίπαλη πλευρά, σάν ἐπίθεση καί νά ἐξαπολύσει τό ὁλοκαύτωμα. Ὡστόσο, ἐκεῖνο πού μποροῦμε νά κάνουμε ἐναντίον τῆς βόμβας εἶναι ἀπόλυτα φανερό καί ἀναμφισβήτητο. Φτάνει νά μήν τήν κατασκευάσουμε καί νά μήν τήν ρίξουμε. Ἄν λάβουμε ὑπ’ ὄψη τήν ἀπίστευτη συλλογική βλακεία τῆς ἀνθρωπότητας, τότε καταλαβαίνουμε ὅτι αὐτό εἶναι ἀρκετά δύσκολο νά τό ἐπιτύχουμε».

Ἀκριβῶς σέ αὐτό τό σημεῖο βρισκόμαστε αὐτή τήν ἐποχή, ὅτι ὑπάρχουν ὄχι μόνον πυρηνικά ὅπλα, ἀλλά καί βιολογικά καί χημικά, τά ὁποῖα εἶναι ἕτοιμα νά ἐνσπείρουν τόν τρόμο καί τόν φόβο στήν ἀνθρωπότητα.

Τό κυριότερο εἶναι ὅτι πολλοί ἀπό ὅσους χειρίζονται τά Ἐθνικά καί Διεθνῆ θέματα εἶναι ἄρρωστοι ἀπό κάθε πλευρά, ὅπως πολύ ὡραῖα τό διατυπώνει ὁ Λόρεντς, εἶναι εἴτε «τρελοί» εἴτε «ψυχοπαθεῖς» πού δέν ἔχουν διαγνωσθῆ ὡς τέτοιοι, εἴτε ἀνήκουν στήν «συλλογική βλακεία τῆς ἀνθρωπότητος». Καί αὐτό, βέβαια, ἐκφράζει καί τήν κατάσταση τῶν λαῶν, ὁπότε δημιουργοῦνται πολλά προβλήματα.

Ἀλλά τό ὄγδοο ἁμάρτημα τοῦ πολιτισμοῦ μας, πού εἶναι «τά πυρηνικά ὅπλα ἤ «ἡ ἀπειλή τοῦ ἀτομικοῦ ὀλέθρου», εἶναι συνάρτηση τῶν ἄλλων ἑπτά «ἁμαρτημάτων», πού εἶναι κατά τόν Λόρεντς τά ἀκόλουθα:

«Ὁ ὑπερπληθυσμός πού νεκρώνει τήν ἱκανότητα τῆς ἀνθρωπίνης ἐπαφῆς καί ἀπελευθερώνει τά ἐπιθετικά ἔνστικτα», «ἡ καταστροφή τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος τοῦ ἀνθρώπου», «ὁ ἐξοντωτικός γιά τό ἀνθρώπινο πνεῦμα πυρετός τῆς τεχνολογικῆς ἐξέλιξης», «ἡ ἀπώλεια τῆς εὐαισθησίας καί ἡ ἀντικατάστασή της ἀπό τήν βία», «ἡ γενετική κατάπτωση καί φθορά», «ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τίς πραγματικές ἠθικές ἀξίες καί τό μῖσος ἀνάμεσα στίς γενιές», «ἡ αὐξανόμενη προσκόλληση τῶν ἀνθρώπων σέ ἰδεολογίες καί δόγματα».

Ὁ Λόρεντς τά βλέπει αὐτά μέσα ἀπό τήν δική του ὀπτική γωνία, ἀλλά ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι βλέπουμε τήν ἁμαρτία ὡς ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό, ὁπότε «νοῦς ἀποστάς τοῦ Θεοῦ ἤ δαιμονιώδης γίνεται ἤ κτηνώδης», κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Ὁ Ρῶσος λογοτέχνης Ντοστογιέφσκι ἔγραφε, κρίνοντας τίς ἀπόψεις τοῦ Νίτσε γιά τόν «ὑπεράνθρωπό» του, ὅτι «δίχως Θεό ὅλα ἐπιτρέπονται».

Ὁ ἄνθρωπος δίχως τόν Θεάνθρωπο Χριστό γίνεται θηριάνθρωπος, καταλήγει στήν «ἀποχαύνωση» καί «τήν θανάσιμη χαλάρωση τῶν αἰσθημάτων», ὁπότε δέν τόν ἐνδιαφέρει τό ὅτι προξενεῖ τόν θάνατο στούς ἄλλους ἀνθρώπους καί στίς κοινωνίες. Ὁ ἄνθρωπος, καί μάλιστα ὁ ἄρρωστος ἄνθρωπος, εἶναι τό μεγαλύτερο πρόβλημα τῆς κοινωνίας, ὁ ἄνθρωπος «δίχως Θεό» ἤ μέ ἕναν θεό τῆς φαντασίας καί τῆς ἰδεολογίας.

Ν. Ι.