Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ἅγιος Βουκόλος Ἐπίσκοπος Σμύρνης, 6 Φεβρουαρίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἅγιος Βουκόλος χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος καί καταστάθηκε στήν Σμύρνη ἀπό τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Θεολόγο καί Εὐαγγελιστή, ὁ ὁποῖος εἶχε τήν μέριμνα καί ἐπιστασία τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ἑπομένως, εἶναι ἀποστολικός Πατήρ τῆς Ἐκκλησίας καί τιμᾶται ὡς ὁ πρῶτος Ἐπίσκοπος τῆς Σμύρνης. Εἶχε ἔνθεο ζῆλο καί μαρτυρικό φρόνημα καί διακόνησε τόν λαό τοῦ Θεοῦ μέ περισσή αὐταπάρνηση καί θυσιαστική ἀγάπη. Πολέμησε τίς αἱρέσεις πού νόθευαν τήν πίστη, ἀλλά ἀγάπησε τούς ἀνθρώπους, ἐπειδή αὐτό πού ἤθελε ἦταν ἡ διαφύλαξη τῆς ἀμωμήτου πίστεως, ἀλλά καί ἡ σωτηρία τῶν αἱρετικῶν, καθώς καί τῶν εἰδωλολατρῶν, μέ τήν μετάνοια. Καί ὅπως σημειώνει ὁ ἱερός Συναξαριστής, ὁ σεπτός αὐτός Ἱεράρχης, συμπεριφερόταν στούς εἰδωλολάτρες μέ ἱλαρότητα, ἀγάπη, διάκριση, προσήνεια καί καλωσύνη. Πρόσεχε νά μή τούς ἐρεθίζη, ἐπειδή αὐτό πού ἐπιθυμοῦσε ἦταν νά τούς ἑλκύση στήν πίστη, καί, ὄντως, μέ τήν συμπεριφορά του καί τό φωτεινό του παράδειγμα ἥλκυσε πολλούς.

Πρίν τήν κοίμησή του ἐξέλεξε καί χειροτόνησε ὡς διάδοχό του τόν ἅγιο Ἱερομάρτυρα Πολύκαρπο.

Ἐτελειώθη ἐν εἰρήνῃ.

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅτι ὁ Ἱερός Ναός τοῦ ἁγίου Βουκόλου στήν Σμύρνη σώθηκε ἀπό τήν καταστροφική φωτιά τοῦ 1922, ἐπειδή περιβαλλόταν ἀπό πυκνοδομημένο κλοιό κατοικιῶν. Χρησιμοποιήθηκε ἀρχικά ὡς ἀποθήκη, ἀργότερα ὡς αἴθουσα συναυλιῶν, ὡς ἀρχαιολογικό μουσεῖο καί ὡς χῶρος ἀποθήκευσης ἀρχαιοτήτων. Τό 2011 ἀποκαταστάθηκε καί στό ἐσωτερικό τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ ἀποκαλύφθηκαν ἁγιογραφίες. Καί τό 2014, ἤτοι 92 χρόνια μετά τήν Μικρασιατική Καταστροφή, τελέσθηκε καί πάλι στόν Ἱερό αὐτό Ναό ἡ θεία Λειτουργία.

Ὁ βίος του καί ἡ πολιτεία του μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα:

Πρῶτον. Ἡ ἐπικοινωνία μέ τούς ἄλλους δέν εἶναι πάντοτε κάτι τό ἁπλό καί εὔκολο, ἐπειδή, συνήθως, ἐνεργοῦν τά ἀνθρώπινα πάθη, τά ὁποῖα ὑψώνονται ὡς τεῖχος ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους καί τούς ἐμποδίζουν νά συνεννοηθοῦν. Μάλιστα, κάποιες φορές ἡ συνεννόηση μεταξύ τῶν ἀνθρώπων γίνεται ἀπό δύσκολη ἕως ἀδύνατη, λόγῳ καί τῆς διαφορετικῆς ἀντιλήψεώς τους γιά τά διάφορα θέματα, ἀλλά καί ἐπειδή σέ μερικές λέξεις καί ὅρους δίδει καθένας ἄλλο νόημα. Γι’ αὐτό πολλές φορές ἄλλα λέει ὁ ἕνας καί ἄλλα καταλαβαίνει ὁ ἄλλος. Ἐν πάσῃ περιπτώσει, ὅταν κανείς συνομιλῆ μέ τούς ἄλλους -ἔστω καί ἄν δοκιμάζη δυσκολία στήν συνεννόηση ἤ διαφωνῆ μέ τίς ἀπόψεις τους, τήν συμπεριφορά τους καί τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους- θά πρέπει νά τό κάνη μέ σεβασμό, εὐγένεια καί ἱλαρότητα. Ὅπως, ἐπίσης, ὅταν θέλη νά βοηθήση κάποιους συνανθρώπους του πού τό ἔχουν ἀνάγκη, θά πρέπει νά τό κάνη μέ διάκριση, χωρίς νά τούς στενοχωρήση καί νά τούς φέρη σέ δύσκολη θέση.

Ὁ Κληρικός, στά πλαίσια τῆς ποιμαντικῆς του διακονίας, θά πρέπει νά εἶναι πολύ προσεκτικός στήν ἐπικοινωνία του μέ τούς ἄλλους, ἰδιαιτέρως ὅταν πρόκειται γιά ἀνθρώπους πού ἔχουν διαφορετική ἀντίληψη γύρω ἀπό τά θέματα τῆς πίστεως, ἀλλά καί ἄλλον τρόπο ζωῆς. Θά πρέπει νά ἀσκῆ τήν διακονία του, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, κυρίως μέ τήν ἀγάπη, τήν ἔνταση τῆς προσευχῆς, καί τό φωτεινό του παράδειγμα. Ἄλλωστε, τό κήρυγμα, κατά τόν ἅγιο Σιλουανό τόν Ἀθωνίτη, «πάντοτε ὀφείλει νά προέρχεται ἐξ ἀγάπης• τότε θά ἔχη ὠφέλεια καί αὐτός πού κηρύττει καί αὐτός πού τό ἀκούει». «Ἐάν μέμφεσθε» τούς ἀνθρώπους, εἶπε ὁ ἅγιος Σιλουανός σέ κάποιον Ἀρχιμανδρίτη, ὁ ὁποῖος ἐργαζόταν ἱεραποστολικά μεταξύ τῶν ἑτεροδόξων, «τότε ἡ ψυχή τοῦ λαοῦ δέν θά σᾶς ἀκούση καί δέν θά προέλθη ὠφέλεια». Ὁ ἅγιος Σιλουανός τό τηροῦσε αὐτό στήν ζωή του, δηλαδή δέν ἐρχόταν ποτέ σέ σύγκρουση μέ τόν συνομιλητή του. Γι’ αὐτό, ὅπως σημειώνει ὁ βιογράφος του, ἅγιος Σωφρόνιος ὁ Ἁγιορείτης, ὅταν διαφωνοῦσε κάποιος μέ τούς λόγους του, ὁ ἅγιος Σιλουανός δέν προσπαθοῦσε νά τόν πείση «γιά νά μή προσβάλη ὅ,τι εἶναι ἱερό γιά ἐκεῖνον, ἀλλά σιωποῦσε», ἐπειδή πίστευε ὅτι «ἡ σωτηρία ἔγκειται στήν κατά Χριστόν ταπείνωση». Καί «ἕνεκα αὐτῆς τῆς ταπεινώσεως ἤθελε μέ ὅλη τήν ψυχή του νά κατανοήση κάθε ἄνθρωπο μέ τόν καλύτερο τρόπο», ἀφοῦ «σέ κάθε ἄνθρωπο, μέ λεπτότητα διαισθανόταν τήν παρουσία ζωντανῆς ψυχῆς, ἱκανῆς νά ἀγαπήση τόν Χριστό».

Ὅταν κάποιος ἀντιμετωπίζεται ἀπό τόν συνομιλητή του μέ ἀγένεια, ἐπιθετικότητα καί ἀγριότητα, τότε ἤ κλείνεται στόν ἑαυτό του ἤ ἀντεπιτίθεται. Καί στήν περίπτωση αὐτή, ἀναπόφευκτα, ἐπέρχεται σύγκρουση, καί προκαλοῦνται ἀποτελέσματα ἐντελῶς ἀντίθετα ἀπό τά προσδοκώμενα. Μιά λαϊκή παροιμία λέγει ὅτι «τό ψωμί τρώγεται καλύτερα μέ τό μέλι παρά μέ τό ξύδι». Καί, ὅπως γίνεται φανερόν, μέ τούς λόγους αὐτούς ὑπονοεῖται ἡ ἀγάπη, ἡ πραότητα, ἡ καλωσύνη καί ἡ εὐγενική συμπεριφορά πρός ὅλους ἀνεξαιρέτως τούς ἀνθρώπους, καί πρός αὐτούς τούς οἰκείους, ἐπειδή σέ καμμιά περίπτωση ἡ οἰκειότητα δέν καταργεῖ τήν εὐγένεια καί τόν σεβασμό.

Δεύτερον. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἔλεγαν ὅτι «ὅμοιος ὁμοίῳ ἀεί πελάζει», δηλαδή ὁ ὅμοιος συναναστρέφεται πάντοτε μέ τόν ὅμοιό του. Καί αὐτό εἶναι φυσικό, καί τό βλέπουμε νά ἐπαληθεύεται συνεχῶς σέ ὅλες τίς ἐποχές, καί στήν δική μας. Εἶναι δέ παρόμοιος αὐτός ὁ λόγος μέ αὐτό πού λέμε καί ἐμεῖς σήμερα, «πές μου μέ ποιόν πᾶς νά σοῦ πῶ ποιός εἶσαι». Μέ ἄλλα λόγια, ὅταν βλέπη κανείς τόν τρόπο ζωῆς καί συμπεριφορᾶς ἑνός ἀνθρώπου, τότε μπορεῖ νά καταλάβη καί τούς φίλους του ἤ ὅταν βλέπη τούς φίλους του, τότε καταλαβαίνει πραγματικά τό ποιός εἶναι καί ἐκεῖνος. Μέσα σέ αὐτήν προοπτική, ὅταν κανείς συναντᾶ ἕναν ἅγιο, τότε μπορεῖ νά καταλάβη ὅτι πίσω ἀπό αὐτόν κρύβεται κάποιος ἄλλος ἅγιος, ὁ ὁποῖος τόν βοήθησε πνευματικά καί τόν ἀνέδειξε, καί ὅτι μετά ἀπό αὐτόν θά ἀκολουθήσουν καί ἄλλοι. Βέβαια, ὑπάρχουν πάντοτε καί οἱ ἐξαιρέσεις, οἱ ὁποῖες, ὅμως, ἐπιβεβαιώνουν τόν κανόνα. Καί ὁ κανόνας πού ἐπιβεβαιώνεται εἶναι ὁ λόγος πού εἶπε ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός, ὅτι «πᾶν δένδρον ἀγαθόν καρπούς καλούς ποιεῖ, τό δέ σαπρόν δένδρον καρπούς πονηρούς ποιεῖ». Καί ὅτι «οὐ δύναται δένδρον ἀγαθόν καρπούς πονηρούς ποιεῖν, οὐδέ δένδρον σαπρόν καρπούς καλούς ποιεῖν». Καί τόν λόγο αὐτόν τόν βλέπουμε νά ἐφαρμόζεται ἐπακριβῶς στόν βίο τοῦ ἁγίου Βουκόλου, ὁ ὁποῖος χειροτονήθηκε ἀπό τόν ἅγιο Ἰωάννη, τόν Ἀπόστολο, Εὐαγγελιστή καί Θεολόγο, καί αὐτός, στήν συνέχεια, χειροτόνησε τόν ἅγιο Ἱερομάρτυρα Πολύκαρπο.

Ἡ συναναστροφή μέ τούς ἁγίους καί μέ αὐτούς πού ἀγωνίζονται νά ἐπιτύχουν τόν προσωπικό τους ἁγιασμό, αὐξάνει τήν ἀγάπη στόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους. Ἐπίσης, δημιουργεῖ ἔμπνευση γιά μεγαλύτερο πνευματικό ἀγώνα, ἀλλά καί ζῆλο γιά τήν μετάδοση τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, μέ «ἱλαρότητα, ἀγάπη, διάκριση, προσήνεια, καλωσύνη καί, κυρίως, μέ τό φωτεινό παράδειγμα».