Γεγονὸς καὶ σχόλιο: Ὁ πνευματικός νόμος

Ἀπό τήν πρώτη ἡμέρα πού πῆγα στήν Ἔδεσσα κοντά στόν Γέροντά μου, ἅγιο Καλλίνικο Μητροπολίτη Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας, ἄκουγα συνεχῶς τήν φράση «δυνάμει τοῦ νόμου τοῦ πνευματικοῦ». Δηλαδή, ἐπειδή ὅλα τά ἔγγραφα τότε ἄρχιζαν μέ τήν φράση «Δυνάμει τοῦ νόμου», καί ἐπικαλοῦνταν τόν σχετικό νόμο, ἐκεῖνος ἔπαιρνε ἀφορμή ἀπό αὐτό καί ἐπανελάμβανε «δυνάμει τοῦ νόμου τοῦ πνευματικοῦ», γιά ὅλα τά θέματα τῆς ζωῆς μας.

Ὅταν ἡ μητέρα του τόν ρωτοῦσε στήν ἀρχή τῆς Κληρικῆς του ζωῆς γιατί νηστεύει περισσότερο ἀπό ὅ,τι ἔπρεπε, ἀπαντοῦσε: «Δυνάμει τοῦ νόμου, μάνα». Ἡ μητέρα του ξαναρωτοῦσε: «Ποιός νόμος, Καλλίνικε, λέει νά μή τρῶμε κανονικά;». Ἐκεῖνος ἀπαντοῦσε: «Ὁ νόμος ὁ πνευματικός, μάνα».

Συχνά, λοιπόν, ἑρμήνευε τά διάφορα γεγονότα τῆς κοινωνικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς μέ τήν φράση: «Δυνάμει τοῦ νόμου τοῦ πνευματικοῦ». Αὐτό σημαίνει ὅτι ἀπέφευγε νά δώση ὀρθολογικές καί λογικοκρατικές ἀπαντήσεις στά διάφορα γεγονότα τῆς ζωῆς, γιατί πάντοτε ἔβλεπε κάποιους ἄλλους νόμους πού εἶναι ἰσχυρότεροι ἀπό τούς συνηθισμένους κοινωνικούς καί διοικητικούς νόμους. Τελικά, εἶναι ὁ Θεός πού διευθύνει τόν κόσμο καί δημιουργεῖ, μέ διαφόρους τρόπους, ἁρμονία καί δικαιοσύνη στά πράγματα τῆς ζωῆς μας.

Πράγματι, ὅπως θεωροῦμε ὅτι ὑπάρχουν στήν φύση οἱ λεγόμενοι «φυσικοί νόμοι», ὅπως ὑπάρχουν οἱ λεγόμενοι ἀπό τούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας «πνευματικοί λόγοι» ἤ «λόγοι τῶν ὄντων», ἔτσι ὑπάρχουν οἱ πνευματικοί νόμοι.

Ἀκούγοντας ἀπό τόν Γέροντά μου γιά τούς «νόμους τούς πνευματικούς», διάβασα τό σχετικό βιβλίο τοῦ Ἀββᾶ Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ γιά τά 200 κεφάλαια «περί πνευματικοῦ νόμου». Πρόκειται γιά κείμενο μεγάλης ἀξίας πού ἀναφέρεται σέ πνευματικά θέματα, ἀλλά ἔχει καί κοινωνικές ἐφαρμογές.

Γιά παράδειγμα, γράφει κάπου: «Ἐκεῖνος πού ἔχει πνευματικό χάρισμα καί συμπαθεῖ ἐκείνους πού δέν ἔχουν, μέ τή συμπάθεια φυλάγει τό χάρισμα. Ὁ ἀλαζόνας καί ὑπερήφανος θά τό χάσει ἀπό τούς ἀλαζονικούς λογισμούς του». Εἶναι ὄντως ἐκπληκτικός ὁ λόγος αὐτός πού δείχνει ὅτι δέν πρέπει μόνον νά ἔχουμε χαρίσματα, ἀλλά νά ἐνδιαφερόμαστε γιά τό πῶς θά τά φυλάξουμε μέ τήν συμπάθεια στούς ἄλλους.

Ἀλλοῦ γράφει: «Μήν προσπαθεῖς νά λύσεις κάποιο δύσκολο πρόβλημα μέ φιλονικία, ἀλλά μέ τά μέσα πού ἐπιβάλλει ὁ πνευματικός νόμος, δηλαδή μέ τήν ὑπομονή, τήν προσευχή καί τήν ἁπλότητα τῆς ἐλπίδας».

Μπορεῖ κανείς στό βιβλίο αὐτό νά βρῆ πνευματικά διαμάντα πού δείχνουν τί εἶναι ὁ πνευματικός νόμος, πού εἶναι ἀδιόρατος καί ἄπιαστος στούς ὑπερήφανους ἀνθρώπους.

Ὅταν ἐπισκεπτόμουν, ἀπό φοιτητής ἀκόμη, τό Ἅγιον Ὄρος, ἄκουγα τούς μοναχούς νά μιλοῦν γιά τόν ἀδυσώπητο χαρακτήρα τοῦ πνευματικοῦ νόμου. Ὁ μακαριστός π. Θεόκλητος Διονυσιάτης μοῦ ἔλεγε ὅτι ἔβλεπε καθαρά τήν ἐνέργεια τοῦ πνευματικοῦ νόμου νά ἰσχύη καί στό Ἅγιον Ὄρος. Ὅταν κάποιος κατηγοροῦσε τόν ἄλλον, σχεδόν πάντα ἔκανε τό ἴδιο λάθος. Διαλύθηκαν Μοναστήρια καί μοναχικές ἀδελφότητες, ἔγιναν καταστροφές, ἀπό τίς κατακρίσεις τῶν μοναχῶν καί τήν ἀντιμοναχική τους συμπεριφορά. Καί ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔκανε λόγο γιά τήν ἐνέργεια τοῦ πνευματικοῦ νόμου.

Αὐτό τό βλέπουμε καί στήν κοινωνία. Ὅταν κάποιος σκάβη τόν λάκκο τοῦ ἄλλου, δηλαδή ἐπιδιώκει νά τόν ἐξαφανίση, ἔρχεται ἕνα ἀπρόσμενο γεγονός, κάποια ἀπροσεξία καί μπαίνει ὁ ἴδιος μέσα σέ αὐτόν τόν λάκκο. Προγραμματίζουμε κάτι γιά δικό μας ὄφελος σέ βάρος τοῦ ἄλλου καί ὅλα ἀνατρέπονται ἀπό ἕνα μικρό λάθος μας ἤ μιά μικρή μεταβολή.

Αὐτό σημαίνει ὅτι πρέπει νά ἐνεργοῦμε, νά ἀποφασίζουμε, νά σκεφτόμαστε πάντοτε μέ φόβο Θεοῦ, κυρίως μέ σύνεση καί δικαιοσύνη, γιατί οἱ πνευματικοί νόμοι εἶναι ἀδυσώπητοι, εἶναι σκληροί.

Ν. Ι.