Ἡ πίστη τῶν ἁγίων

Τό νέο βιβλίο τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου

Πρόλογος

Ὑπάρχει ἕνα σημαντικό χωρίο στήν Καθολική Ἐπιστολή τοῦ Ἀδελφοθέου Ἰούδα πού δίνει τόν ὁρισμό τί εἶναι ἡ πίστη. Γράφει: «Ἀνάγκην ἔσχον γράψαι ὑμῖν παρακαλῶν ἐπαγωνίζεσθαι τῇ ἅπαξ παραδοθείσῃ τοῖς ἁγίοις πίστει.» (Ἰούδ. α΄, 3). Ἔτσι, κατά τόν Ἀδελφόθεο Ἰούδα ἡ πίστη παραδόθηκε ἀπό τόν Θεό, εἶναι Ἀποκάλυψη-Φανέρωση τοῦ Θεοῦ καί ὄχι ἀνακάλυψη τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν λογική του.

Αὐτό σημαίνει ὅτι αὐτή ἡ πίστη παραδόθηκε στούς ἁγίους, οἱ ὁποῖοι βρίσκονταν σέ μιά πνευματική κατάσταση γιά νά παραλάβουν. Κάθε παράδοση καί παραλαβή προϋποθέτει σχέση, κοινωνία, συνάντηση τοῦ Θεοῦ μέ τούς ἀνθρώπους, ὅπως ἔγινε ἀπό τόν ἄσαρκο Λόγο στούς Πατριάρχες καί Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί τούς Ἀποστόλους καί τούς Πατέρες στήν Καινή Διαθήκη καί τήν Ἐκκλησία. Ἡ πίστη δέν παραδίδεται στούς φιλοσόφους καί τούς στοχαστές, ἀλλά στούς ἁγίους, πού διά τῆς καθαρτικῆς ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ μετέχουν τῆς φωτιστικῆς καί θεοποιοῦ ἐνεργείας Του.

Ἀκόμη, ἡ πίστη αὐτή παραδόθηκε «ἅπαξ» τοῖς ἁγίοις, κατά τήν θεοπτία. Ὅταν ὁ φίλος τοῦ Θεοῦ φθάση στήν θεοπτία μετέχει τοῦ Ἀσάρκου καί Σεσαρκωμένου Λόγου. Κυρίως αὐτό τό «ἅπαξ» ὁλοκληρώθηκε τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, κατά τήν ὁποία τό Ἅγιον Πνεῦμα ἀπεκάλυψε «τήν πᾶσαν ἀλήθειαν» (Ἰω. ιστ΄, 13) ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι Σῶμα Χριστοῦ, καί μέσα στήν Ἐκκλησία ὁ ἄνθρωπος γίνεται, διά τῶν Μυστηρίων, μέλος τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, καί μετέχει τοῦ Ζῶντος Θεοῦ. Ἡ Πεντηκοστή εἶναι ὁ ὕψιστος βαθμός τῆς θείας Ἀποκαλύψεως, καί κάθε ἅγιος, ὅταν μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ στήν Ἐκκλησία φθάνη στό ὕψος τῆς Πεντηκοστῆς, μετέχει τῆς ἅπαξ τοῖς ἁγίοις παραδοθείσης πίστης. Γι’ αὐτό ὑπάρχει ταυτότητα ἐμπειριῶν μεταξύ τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων.

Ἐμεῖς πού εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας μέ τό Βάπτισμα καί τό Χρίσμα καί κοινωνοῦμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ παρακαλούμαστε ἀπό τόν Ἀδελφόθεο Ἰούδα «ἐπαγωνίζεσθαι» νά τηροῦμε τήν πίστη πού παραδόθηκε στούς ἁγίους «ἅπαξ», κατά τήν θεοπτία τους, μέ «ἄρρητα ρήματα», τήν ὁποία οἱ ἅγιοι μᾶς παρέδωκαν μέ κτιστά ρήματα, νοήματα καί εἰκονίσματα.

Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική μαθητεία. Ὑπάρχει ἡ ἀποκαλυφθεῖσα καί παραδοθεῖσα πίστη στούς ἁγίους στήν θεοπτία, καί ἐμεῖς ὀφείλουμε ὡς μαθητές νά τήν διδασκόμαστε ἀπό τούς καθηγητές τῆς Πεντηκοστῆς, δηλαδή τούς ἁγίους, καί νά ἀγωνιζόμαστε νά τήν διαφυλάσσουμε καί νά τήν τηροῦμε.

Στήν ἐποχή μας ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀποκαλυφθεῖσα πίστη-παράδοση μέσα στήν Ἐκκλησία, ἀλλά παράλληλα κυκλοφοροῦν καί ἄλλες ξένες παραδόσεις πού στηρίζονται στόν στοχασμό, τήν φαντασιώδη γνώση, τίς ἑτεροδιδασκαλίες καί δημιουργοῦν σύγχυση. Γράφονται διάφορα βιβλία πού περιλαμβάνουν μιά «πίστη» ἡ ὁποία, ὅμως, ἀπομακρύνεται ἀπό τήν ταυτότητα, τήν ἐμπειρία καί τήν διδασκαλία τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων. Γι’ αὐτό καί ἀπαιτεῖται νά παρουσιάζεται μέ καθαρό τρόπο ἡ ἀποκαλυφθεῖσα καί παραδοθεῖσα πίστη «ἅπαξ τοῖς ἁγίοις», ἀφοῦ ἡ Πεντηκοστή εἶναι ἡ βάση τῆς Ὀρθοδόξου διδασκαλίας καί τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας.

Αὐτόν τόν σκοπό ἐξυπηρετεῖ καί τό βιβλίο αὐτό. Εἶναι μιά σύνοψη τῶν δύο τόμων μέ τίτλο Ἐμπειρική Δογματική, κατά τίς προφορικές διδασκαλίες τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη, πού ἔχουν ἐκδοθῆ, καί λειτουργεῖ ὡς ἕνα μικρό ἀπόσταγμα τῆς Ὀρθοδόξου Δογματικῆς. Ὅπου ὑπάρχουν φράσεις ἐντός εἰσαγωγικῶν καί δέν ὑπάρχει παραπομπή στήν Ἁγία Γραφή ἀνήκουν κυρίως στόν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη.

Εἶναι καί αὐτό τό βιβλίο ἕνα μικρό θεολογικό μνημόσυνο στόν μεγάλο θεολόγο τοῦ 20οῦ αἰῶνος π. Ἰωάννη Ρωμανίδη, ὁ ὁποῖος συνεδύασε τήν θεολογία μέ τήν θεοπτία, τήν Δογματική μέ τόν ἡσυχασμό, τά Μυστήρια μέ τήν ἄσκηση, τήν λογική λατρεία μέ τήν νοερά λατρεία. Νομίζω ὅτι ὅσα περιέχονται στό βιβλίο αὐτό εἶναι τό ἀπόσταγμα τῆς ὀρθοδόξου πατερικῆς διδασκαλίας τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί ἡ βάση τῆς θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἔγραφα τήν 9η Μαρτίου 2025
Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας
+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος

Περιεχόμενα

Πρόλογος

Α´ Ἀποκάλυψη καί Παράδοση

1. Ἡ ἐμπειρία τῆς ἀποκαλύψεως

1. Ἡ ἀξία τῆς ἐμπειρίας - πείρας
2. Ἡ ἐμπειρία ὡς βάση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας
3. Ἀποκάλυψη καί ἐμπειρία
4. Ἐμπειρία καί εἴδη ἐμπειριῶν
5. Γνήσια ἐμπειρία
6. Μεταφορά τῆς ἐμπειρίας

2. Οἱ φορεῖς τῆς ἀποκαλύψεως

1. Θεούμενοι
2. Ἡ ἑνότητα Προφητῶν, Ἀποστόλων καί Πατέρων
3. Προφῆτες
4. Ἀπόστολοι
5. Πατέρες
6. Ἅγιοι

3. Τά μνημεῖα τῆς ἀποκαλύψεως

1. Ἄρρητα-ἄκτιστα ρήματα καί κτιστά ρήματα καί νοήματα
2. Ἡ «Παρακαταθήκη τῆς πίστεως»
3. Ἁγία Γραφή
4. Παλαιά καί Καινή Διαθήκη
5. Ἱερά Παράδοση καί παραδόσεις

Β´ Ἐμπειρική Θεολογία

1. Δόγμα, ὅροι καί ἠθική

1. Δόγμα καί Ὅροι
2. Ἠθική ὡς ἀσκητική

2. Ἡ θεολογία περί τῆς Ἁγίας Τριάδος

1. Δόγμα καί μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος
2. Πρόσωπα, οὐσία καί ἐνέργεια
3. Ἄκτιστο καί κτιστό

3. Ἡ δημιουργία τοῦ κόσμου

1. Ἡ δημιουργία τῆς κτίσεως
2. Ἡ δημιουργία τῶν ἀγγέλων
3. Ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου

4. Ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου

1. Ἡ προπτωτική ζωή τῶν Πρωτοπλάστων
2. Τό προπατορικό ἁμάρτημα
3. Οἱ συνέπειες τῆς πτώσεως
4. Ἡ κληρονόμηση τῆς ἁμαρτίας
5. Παλαιός καί νέος Ἀδάμ

5. Ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ

1. Ἐμπειρικά γεγονότα
2. Χριστός-Μεσσίας
3. Ἡ Γέννηση καί ἡ Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ
4. Ἡ ἀποκάλυψη τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Χριστοῦ
5. Τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ

6. Ἡ Ἐκκλησία ὡς Σῶμα Χριστοῦ καί κοινωνία θεώσεως

1. Ἄκτιστη καί κτιστή Ἐκκλησία
2. Τό μυστήριο τῆς Πεντηκοστῆς
3. Ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία
4. Σκοπός τῆς Ἐκκλησίας
5. Ἡ πνευματική τελείωση τῶν Χριστιανῶν
6. Τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας
7. Αἱρέσεις καί Σύνοδοι
8. Ἀθεΐα, θρησκεία, Ἐκκλησία

7. Ἡ μετά θάνατον ζωή

1. Ὁ θάνατος τοῦ ἀνθρώπου
2. Ἡ μέση κατάσταση τῶν ψυχῶν
3. Παράδεισος καί Κόλαση
4. Ἡ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου