Skip to main content

Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ἀββᾶς Δωρόθεος, 13 Αὐγούστου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ὁ ἀββᾶς (=πατήρ) Δωρόθεος εἶναι μεγάλη ἀσκητική μορφή τοῦ 6ου αἰῶνος, πού ὅμως στόν πολύ κόσμο παραμένει ἄγνωστη. Ὡστόσο, σέ αὐτούς πού ἀγαποῦν τήν μελέτη τῶν πατερικῶν κειμένων εἶναι γνωστός ἀπό τό βιβλίο μέ τίς θαυμάσιες ὁμιλίες του καί τό ὁποῖο θά μνημονεύσουμε πιό κάτω.

Σέ νεαρή ἡλικία ἐγκαταβίωσε σέ κοινόβιο Μοναστήρι, στό ὁποῖο ἡγούμενος ἦταν ὁ ἀββᾶς Σέριδος. Σέ κοντινή ἀπόσταση ἀπό τό Μοναστήρι ζοῦσαν τότε οἱ δυό μεγάλοι ἀσκητές Βαρσανούφιος καί Ἰωάννης, οἱ ὁποῖοι εἶναι γνωστοί ἀπό τό βιβλίο “Βίβλος Βαρσανουφίου καί Ἰωάννου”, πού περιέχει τίς σοφές ἀπαντήσεις πού ἔδιδαν σέ διάφορα ἐρωτήματα πνευματικῆς φύσεως. Ἐπειδή ἤσαν ἔγκλειστοι, ἐλάμβαναν γραπτῶς τίς ἐρωτήσεις καί πάλι γραπτῶς ἔδιναν τίς ἀπαντήσεις. Αὐτούς τούς ἁγίους ἠσυχαστᾶς, τούς εὐλαβεῖτο πάρα πολύ καί μέ τήν σύμφωνη γνώμη τοῦ ἡγουμένου Σερίδου τούς συμβουλευόταν γιά κάθε σοβαρό θέμα, πού εἶχε σχέση μέ τήν πνευματική του πορεία καί χωρίς τήν σύμφωνη γνώμη τούς τίποτα δέν ἔπραττε. Στό συναξάριο τοῦ ὁσίου Δωροθέου ἀναφέρονται ἐρωτήσεις του πρός τούς μεγάλους αὐτούς ἀσκητᾶς, καθώς καί οἱ σοφές ἀπαντήσεις πού λάμβανε. Ἀναφέρουμε ἕνα μόνο παράδειγμα. Κάποτε ὁ λογισμός τόν ξεσήκωσε νά φύγη ἀπό τό Μοναστήρι καί νά πάη στήν ἔρημο, γιά νά ζήση μέ περισσότερη ἡσυχία καί προσευχή, ἀφοῦ στό Νοσοκομεῖο τῆς Μονῆς, ὅπου διακονοῦσε, εἶχε πολλούς περισπασμούς καί δέν εὕρισκε ἡσυχία καί ἀρκετό χρόνο γιά προσευχή καί ἀνησυχοῦσε μήπως ἔτσι “χάση τήν ψυχή τού”. Φανέρωσε τόν λογισμό του στόν ἀββᾶ Ἰωάννη, ὅπως τό συνήθιζε, καί στήν συνέχεια τοῦ ἔκανε ὑπακοή. Ἡ πραγματικά θεόπνευστη συμβουλή τοῦ μεγάλου ἀσκητοῦ σημάδεψε τήν ζωή καί τήν μεγάλη πνευματική πορεία τοῦ νεαροῦ τότε μοναχοῦ Δωροθέου. Τοῦ εἶπε ὅτι ἡσυχία εἶναι το νά φυλάσση κανείς τήν καρδιά του ἀπό δόσεως καί λήψεως καί ἀνθρωπαρεσκείας καί τῶν λοιπῶν ἐνεργειῶν. Γιά νά δρέψη τούς καρπούς τῆς ἡσυχίας πρέπει πρῶτα νά βγάλη φύλλα τῆς ἀσκήσεως καί τῆς πρακτικῆς ζωῆς. Δηλαδή νά κάνη ὑπακοή καί ὑπομονή. Ἀλλά καί ὁ ἀββᾶς Βαρσανούφιος, πού εἶχε καί αὐτός ἐρωτηθεῖ, ἔδωσε τήν ἴδια ἀπάντηση. Ἔτσι ὁ Δωρόθεος παρέμεινε στήν ὑπακοή, τήν διακονία καί τήν ὑπομονή καί σημείωσε μεγάλη πρόοδο στήν πνευματική ζωή.

Ὅταν ὅμως ἦλθε τό “πλήρωμα τοῦ χρόνου”, ἀναχώρησε στήν ἔρημο, σέ ὥριμη πλέον πνευματική ἡλικία. Ἤθελε νά ζήση καί νά τελειώση τήν ζωή του ὡς ἡσυχαστής. Ὁ Θεός ὅμως εἶχε ἄλλα σχέδια γι’ αὐτόν, ἀφοῦ τόν ἤθελε ποιμένα καί ὁδηγό ψυχῶν. “Όσο ἀπέφευγε τήν εὐθύνη, τόν περισπασμό καί τήν δόξα, τόσο αὐτά τόν καταδίωκαν”. Γύρω του μαζεύτηκε ἕνας μεγάλος ἀριθμός μοναχῶν, γεγονός πού τόν ἀνάγκασε νά συστήση Μοναστήρι. Στό βιβλίο, πού ἀναφέραμε στήν ἀρχή, καί πού τιτλοφορεῖται: “Ἀββᾶ Δωροθέου - Ἔργα ἀσκητικά”, ἀναφέρονται οἱ λόγοι καί οἱ διδασκαλίες πρός τούς μαθητές του. “Οι διδασκαλίες αὐτές εἶναι μᾶλλον προφορικές ὁμιλίες, πού μᾶς διασώθηκαν μέ χειρόγραφά των ἀκροατῶν του, οἱ ὁποῖοι ἀρχικά κατέγραψαν τά κεντρικώτερα σημεῖα καί νοήματα κάθε θέματος καί ἀργότερα μέ τήν ἐπίβλεψή του τά ἀνέπτυξαν”. Μερικές ἀπό αὐτές εἶναι: “Γιά τήν ἀποταγή”, “γιά τήν ταπεινοφροσύνη”, “γιά τήν συνείδηση”, “γιά τό κτίσιμο καί ἁρμολόγημα τῶν ἀρετῶν τῆς ψυχής”, “γιά τό ὅτι πρέπει νά φροντίζουμε νά κόβουμε γρήγορα τά πάθη πρίν ἐξοικειωθεῖ μαζί τους ἡ ψυχή”, “γιά τίς ἅγιες νηστείες” κ.λ.π. Πρόκειται γιά καταπληκτικές ὁμιλίες, πού δίνουν ἀπάντηση σέ μεγάλα ὑπαρξιακά ἐρωτήματα, δημιουργοῦν ἔμπνευση, ἀλλά καί ἔφεση γιά βίωση τῆς ὀρθόδοξης πνευματικῆς ζωῆς.

Μελετώντας κανείς τόν ὅσιο Δωρόθεο κατανύσσεται καί ἀνάβει μέσα του ὁ πόθος γιά προσευχή. Ταυτόχρονα αἰσθάνεται στήν ψυχή μιά παρηγοριά καί μιά γλυκύτητα. Ξεχνάει τόν πόνον καί τά βάσανά του, μᾶλλον διδάσκεται τρόπους νά τά ὑπερβαίνη. Αἰσθάνεται ἀκόμα, θά ἔλεγα, καί ἔλεγχο συνειδήσεως, ἀλλά ὄχι ἀπελπισία καί ἀπόγνωση. Θλίψη γιά τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες, ἀλλά καί ἐλπίδα ἀφοῦ ὑπάρχει μετάνοια. Βαθύς ἀνατόμος τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, εἶναι ἀκριβολόγος, ἀλλά καί γεμάτος ἐπιείκεια. Ἄλλωστε ἔτσι συμβαίνει μέ ὅλους τους Ἁγίους. Ὅσο αὐστηροί εἶναι στόν ἑαυτό τους, τόσο ἐπιεικεῖς εἶναι στούς ἄλλους.

Στήν συνέχεια θά ἀναφέρω πολύ σύντομα καί ἐπιλεκτικά, κάποια ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο μέ τίς ὁμιλίες του, τό ὁποῖο εἶμαι σίγουρος ὅτι ἄν ἀρχίσουμε νά τό μελετοῦμε, θά τό ἀγαπήσουμε πολύ καί θά θέλουμε νά ἐντρυφοῦμε σέ αὐτό.

“Τίποτα δέν ξεγυμνώνει τόσο τόν ἄνθρωπο καί δέν τόν ὁδηγεῖ στήν ἐγκατάλειψη, ὅσο ἡ καταλαλιά, ἡ κατάκριση καί ἡ ἐξουδένωση τοῦ πλησίον. Καταλαλιά εἶναι το νά διαδίδης μέ λόγια τίς ἁμαρτίες καί τά σφάλαματα τοῦ πλησίον, π.χ. ἔκανε ἐκεῖνο ἤ τό ἄλλο. Κατάκριση εἶναι το νά κατηγορήση κανείς τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο, λέγοντας ὅτι αὐτός εἶναι ψεύτης, ὀργίλος κλ.π.”. “Πιστέψτε μέ, ὅτι καί ἀπό τά πάθη καί τούς πολέμους ἀνακουφίζεται ὅποιος μέ ἐπίγνωση ὑπηρετεῖ ἕναν ἄρρωστο”. “Τίποτα ἀπολύτως δέν σβύνει τά πάθη, ὅπως ἡ εὐσπλαχνία”. “Κανένας ἀπ’ αὐτούς πού λένε ψέματα δέν ἑνώθηκε μέ τόν Θεό”. “Ποτέ δέν πρέπει νά πιστεύης στίς ὑποψίες σου, γιατί εἶναι ψεύτικες καί βλάπτουν. Ἐπειδή δέν ὑπάρχει τίποτα βαρύτερο ἀπό τίς ὑποψίες. Εἶναι τόσο πολύ βλαβερές, γιατί μένουν πολύν καιρό μέσα μας καί ἀρχίζουν νά μᾶς πείθουν νά νομίζουμε ὅτι βλέπουμε καθαρά, πράγματα πού οὔτε ὑπάρχουν οὔτε ἔχουν γίνει”. (Ἔκδ. “ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ” 1983).

Εἴθε νά ἀποκτήσουμε ἔμπνευση καί ἔφεση γιά πνευματικό ἀγώνα, μέ τήν μελέτη τῶν λόγων, ἀλλά καί μέ τίς θεοπειθεῖς πρεσβεῖες του.

ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ

  • Προβολές: 3529