Γερασίμου Στυλιανοῦ: Πεντηκοστιανοί

Γερασίμου Στυλιανοῦ, Θεολόγου

Ὀνομασία - Ἱστορία

Οἱ Πεντηκοστιανοί ἔλαβαν τό ὄνομά τους ἀπό τήν ὀνομασία τῆς “Ἐκκλησίας τους”, πού τήν ἀποκαλοῦν “Ἐκκλησία τῆς Πεντηκοστής”. Ὅμως κάθε ὁμάδα γιά νά διαφοροποιεῖται καί νά διακρίνεται ἀπό τίς ἄλλες προσθέτει συμπληρωματικά ὀνόματα τῆς κύριας ὀνομασίας, ὅπως π.χ. Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Πεντηκοστῆς κ.λ.π. ἤ συναντῶνται μέ ἄλλες ὀνομασίες, ὅπως ἡ Ἐκκλησία τῆς Προφητείας κ.λ.π. Ἔλαβαν τό ὄνομα “Ἐκκλησία τῆς Πεντηκοστής”, ἐπειδή πιστεύουν ὅτι ἡ Πεντηκοστή πού ἔγινε τότε, ἐπαναλαμβάνεται προσωπικά σέ κάθε πιστό, πού ἀναγνωρίζει τόν Χριστό καί τόν δέχεται ὡς σωτήρα του. Ὑποστηρίζουν ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐπισκέπτεται τόν πιστό, ὅπως καί τότε, γεγονός πού μπορεῖ νά συμβῆ στόν δρόμο, στήν ἐργασία, στό σπίτι, στήν πλατεία. Ἀπό τήν στιγμή αὐτή ὁ πιστός θεωρεῖται ἀναγεννημένο μέλος τῆς Ἐκκλησίας.

Οἱ ρίζες τῶν Πεντηκοστιανῶν βρίσκονται στίς ὀνομαζόμενες “Κινήσεις Ἁγιότητας”, πού ἐμφανίστηκαν στήν Εὐρώπη καί στήν Ἀμερική μετά ἀπό τήν ἔμπνευση τῶν ἱεροκηρύκων Μούντι καί Σάνκυ. Οἱ Ἀμερικανοί αὐτοί πρωτεργάτες τῆς νέας κίνησης κήρυξαν πῶς ἡ πραγμάτωση τῆς “ἁγιότητας” ἀκολουθεῖ μετά τήν μεταστροφή καί τήν ἀναγέννηση καί ἀποτελεῖ “τρίτη χάρη”. Αὐτή ἡ “ἀνώτερη πνευματική κατασταση” ὀνομάστηκε “βάπτισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος”. Ἄκομη ὑποστήριξαν πῶς ἡ χάρη γίνεται αἰσθητή μέ τήν γλωσσολαλιά. Ἡ αἵρεση τῆς “τρίτης χάρης” καταδικάστηκε ἀπό τήν “κίνηση τῆς ἁγιότητας” μέ συνέπεια νά σχηματιστοῦν ἰδιαίτερες κοινότητες καί τό 1911 ἡ “Πεντηκοστιανή Ἐκκλησία Ἁγιότητας”. Μιά ἄλλη ὁμάδα ὑπό τήν ἡγεσία τῶν βαπτιστῶν κηρύκων ὀνομάστηκε “Κίνηση τῆς ὄψιμης βροχής” καί ἰσχυρίζεται πῶς βρισκόμαστε στούς ἐσχάτους καιρούς. Μιά ἄλλη κίνηση σχηματίστηκε ὑπό τήν ἡγεσία τοῦ A. J. Tolminson καί ὀνομάστηκε Church of God.

Ἡ κίνηση πρόσφερε στούς ὀπαδούς τῆς ἀπάντηση σχετικά μέ τήν “βεβαιότητα” τῆς σωτηρίας. Τό χάρισμα τῆς γλωσσολαλιᾶς ἀπετέλεσε τήν ἀπόδειξη γιά τό “βάπτισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος”, πού μάλιστα προερχόταν ἀπό “ἀνωθεν” καί δέν μποροῦσε νά ἀμφισβητηθῆ. Παράλληλα ὁ πιστός ὑπερτεροῦσε ἔναντι ἐκείνων πού δέν εἶχαν αὐτή τήν ἐμπειρία καί γινόταν πιά ἀνεξάρτητος ἀπό τό περιβάλλον του. Κάποιος ἄλλος ὁ Charles H. Parcham ἄνοιξε στό Houston σχολή γιά τήν ἐκπαίδευση τῶν Πεντηκοστιανῶν κηρύκων. Σέ αὐτήν, τό 1905, ἐντάχθηκε ὁ νέγρος κήρυκας W. J. Seymour. Τό 1906 προσκλήθηκε σέ μιά “κοινότητα ἁγιότητας” μέ ἀποτέλεσμα νά “κατέλθη τό Πνεύμα” σέ αὐτήν. Ὁ ἴδιος ἄλλωστε ἵδρυσε τήν πρώτη καθαρή Πεντηκοστιανή ὁμάδα. Δηλαδή ἡ Πεντηκοστιανή αἵρεση ἄρχισε νά διαιρεῖται ὡς πρός τήν διδασκαλία καί τήν πράξη. Ὁ Εὐσέβιος Παπαστεφάνου πού θεωρεῖται ὁ ἱδρυτής τῆς κίνησης “ὀρθόδοξοι χαρισματικοί” θεωρεῖ τήν διαδραμάτιση αὐτῶν τῶν γεγονότων σάν τήν σύγχρονη πεντηκοστή. Ἤδη οἱ Πεντηκοστιανοί ἔχουν ὀπαδούς σέ πολλά σημεῖα κι ἄλλων ἠπείρων ἐκτός της Ἀμερικῆς. 

Διαστάσεις καί ὑποδιαιρέσεις τῆς Πεντηκοστιανῆς Κίνησης

Ἀπ’ τήν Πεντηκοστιανή κίνηση ἀπορρέει πλῆθος πεντηκοστιανῶν ὁμάδων. Ὅσο διασπῶνται, τόσο δημουργοῦνται νέες ὁμάδες. Οἱ πιό γνωστές ἀνθοῦν στίς Η.Π.Α. καί ἐκπροσωποῦνται μέ διάφορα ὀνόματα στήν Ἑλλάδα. Ἀπ’ τήν “Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ”, πού ἱδρύθηκε ἀπ’ τόν Α.Τ. Τόμιλσον, ἐξελίχθηκε μιά ἀνεξάρτητη Πεντηκοστιανή ὁμάδα, πού ὀνομάστηκε “Ἀρχέγονη Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ”, ἐνῶ ἀπό τό 1909 εἶχε ἀποσπασθεῖ μιά ἄλλη ὁμάδα πού ὀνομάστηκε “Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ τῆς Cleveland Tennesse”. Πρέπει νά ἀναφέρουμε ὅτι οἱ δύο γυιοί τοῦ Τόμλισον ἵδρυσαν δύο διαφορετικές ὁμάδες. Ἡ πρώτη ὀνομάζεται “Ἐκκλησία τοῦ Θεού” καί ἡ δεύτερη “Παγκόσμια Κεντρικά Γραφεῖα Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ”. Ὁ Θωμᾶς Γκάρ, πού προερχόταν ἀπό Προοτεσταντική ὁμάδα, ἱδρύει στήν Βόρεια Καρολίνα τήν ὁμάδα “Garr Avditorum”. Ἄλλοι Πεντηκοστιανοί τό 1924 ἵδρυσαν ὁμάδα στήν Καλιφόρνια, μέ τό ὄνομα “Σκηνή πίστεως”. Στίς Η.Π.Α. ἄλλες ὁμάδες εἶναι ἡ “Συνάθροιση τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὄρους”, ἡ “Ἐκκλησία τοῦ Ἰησού”, ἡ “Βιβλική Ἐκκλησία τοῦ Θεού”, ἡ “Προοδευτική κίνηση τοῦ Σχολείου τῆς Βίβλου”. Ἀξιοσημείωτη εἶναι ἡ ὁμάδα “Γενικό Συμβούλιο τῶν θείων Συγκεντρώσεων”, ὅπου διατηρεῖ ὅλα τα στοιχεῖα τῆς Πεντηκοστιανῆς διδασκαλίας καί τό μόνο πού προσθέτουν στήν διδασκαλία τούς εἶναι ὅτι ἡ φύση τῆς ἁγιότητος δέν εἶναι στατική, ἀλλά προοδευτική. Συνοθύλευμα τῶν Πεντηκοστιανῶν ὁμάδων εἶναι ἡ “Πεντηκοστιανή Ἐκκλησία Ἁγιότητος”, πού ἱδρύθηκε τό 1911 καί συγκεντρώνει κι αὐτή ὅλα τα στοιχεῖα τῆς Πεντηκοστιανῆς διδασκαλίας.

Ἡ “Κογκρεγκεσιοναλική Ἐκκλησία Ἁγιότητος” εἶναι μιά πεντηκοστιανή ὁμάδα πού ἐφαρμόζει τή νίψη τῶν ποδιῶν καί τόν περιορισμό στίς διαλεκτικές σχέσεις. Ἡ “Ἱεραποστολή Ἀποστολικῆς Πίστεως” ἔχει ἱεραποστολικό ὀργανωτικό πλαίσιο καί ἱδρύθηκε ἀπό τήν Μίννη Χάνσον καί τήν Μ. Γουάϊτ. Οἱ “Διεθνεῖς Πεντηκοστιανές Συναθροίσεις” εἶναι ἡ ὁμάδα πού χρησιμοποιεῖ τό λάδι, τήν ἐπίθεση τῶν χειρῶν καί τό βάπτισμα στό νερό. Γεγονός εἶναι ὅτι ἡ Πεντηκοστιανή αἵρεση ἐμφανίζεται στήν Ἑλλάδα τό 1927. Ο Μ. Κοῦνας ἱδρύει τήν “Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ τῆς Πεντηκοστῆς”, ἐνῶ τό 1938 ὁ Χ. Μάμαλης ἵδρυσε στήν Ἑλλάδα τήν “Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Πεντηκοστῆς”, στήν ὁποία πρωτοστάτησε ὁ Λ. Φέγγος. Εἶναι ἡ μεγαλύτερη στήν Ἑλλάδα καί ὑπάγεται τό 70% τῶν Πεντηκοστιανῶν τῆς Ἑλλάδος. Στήν χώρα μᾶς ἑδρεύουν 100 Ἐκκλησίες μέ ποιμένες, ἐνῶ τά θυσιαστήρια, μικρές ὁμάδες ἀνθρώπων, πλησιάζουν τά 200. Κύριο ἀντικείμενό τους εἶναι ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἐνῶ γιά νά κοινωνήσουν τούς ἐπισκέπτονται ποιμένες “ἐπισκοποι”, δίνοντάς τους ἄρτο καί οἶνο, προσπαθώντας νά συμβολίσουν τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου. Γιά ἄλλες κινήσεις Πεντηκοστιανές, καθώς καί γιά τήν διδασκαλία τους, θά ἀναφερθοῦμε σέ ἑπόμενο ἄρθρο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Παρέμβασης.