Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Μεγαλομάρτυς Προκόπιος, 8 Ιουλίου

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Στην απόλυση της ακολουθίας του Γάμου, η Εκκλησία μας έχει ορίσει να μνημονεύεται το όνομα του αγίου Μεγαλομάρτυρος Προκοπίου, επειδή θέλει να έχουν οι νεόνυμφοι την ευλογία του Αγίου στο ξεκίνημα της νέας τους κοινής πορείας στην ζωή και να προκόψουν. Όπως δόθηκε και σε εκείνον το όνομα Προκόπιος για να προκόψη. Και μάλιστα του δόθηκε από τον ίδιο τον Χριστό ενώ βρισκόταν ο Άγιος στην φυλακή εξ αιτίας του ότι ομολόγησε δημοσίως ότι είναι Χριστιανός και αρνήθηκε να προσφέρη θυσία στα είδωλα. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει ότι ο Χριστός τον έλυσε από τα δεσμά και τον μετονόμασε σε Προκόπιο για να προκόψη στο μαρτύριο.

Ο Νεανίας, αυτό ήταν το ειδωλολατρικό του όνομα, έζησε τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, την εποχή κατά την οποία αυτοκράτορας της Ρώμης ήταν ο μεγάλος διώκτης των Χριστιανών Διοκλητιανός. Ο πατέρας του ήταν Χριστιανός και η μητέρα του ειδωλολάτρισσα. Εκείνη την εποχή δεν ήταν σπάνιο το φαινόμενο αυτό, δηλαδή ο ένας από τους δύο συζύγους να είναι Χριστιανός και ο άλλος ειδωλολάτρης. Κατά την διάρκεια του εγγάμου βίου συνέβαινε να γνωρίση ο ένας από τους δύο συζύγους την αληθινή πίστη και στην συνέχεια να βαπτισθή και να γίνη μέλος της Εκκλησίας.

Ο πατέρας του αγίου, όπως φαίνεται στα συναξάρια, δεν πρόλαβε να του ομιλήση για τον Χριστό και με το βάπτισμα να τον κάνη μέλος της Εκκλησίας, γιατί απέθανε πολύ νωρίς μετά την γέννηση του γιού του. Έτσι ο Νεανίας, μεγάλωσε με την μητέρα του η οποία, όπως ελέγχθη πιο πάνω, ήταν ειδωλολάτρισσα και μάλιστα φανατισμένη, όπως θα δούμε στην συνέχεια.

Η μητέρα του, βέβαια, τον αγαπούσε και φρόντισε για την επαγγελματική του αποκατάσταση. Μάλιστα πλήρωσε πολλά χρήματα στον αυτοκράτορα και τους αυλικούς του, με αποτέλεσμα να διορισθή Δούκας της Αλεξάνδρειας.

Με την καθοδήγηση της μητέρας του έγινε ένας φανατισμένος ειδωλολάτρης, ο οποίος εδίωκε με μανία τους Χριστιανούς. Κάποτε ξεκίνησε για τα Ιεροσόλυμα με σκοπό να διώξη τους Χριστιανούς και συνέβη σε αυτόν κάτι ανάλογο με εκείνο που συνέβη στον Απόστολο Παύλο. Άκουσε τον Χριστό να τον ερωτά γιατί τον καταδιώκει και στην συνέχεια είδε στον ουρανό έναν κρυστάλλινο σταυρό. Όπως ο Απ. Παύλος, έτσι και αυτός επίστευσε στον Χριστό και από διώκτης των Χριστιανών έγινε κήρυκας του Ευαγγελίου.

Η μεταστροφή του αυτή είχε σαν αποτέλεσμα και την αλλαγή του τρόπου ζωής του. Από φανατισμένος διώκτης των Χριστιανών έγινε προστάτης τους. Έπαυσε να προσφέρη θυσίες στα άψυχα είδωλα και αυτό, όπως ήταν φυσικό, δεν άργησε να φθάση στα αυτιά του Αυτοκράτορα. Η νίκη του αγίου Προκοπίου επί των Σαρακηνών, οι οποίοι λεηλατούσαν τα περίχωρα της πόλης την οποία διοικούσε, είχε σαν αποτέλεσμα να παρακινηθή από την μητέρα του να ευχαριστήση τους ψεύτικους θεούς των ειδώλων προσφέροντάς τους θυσία. Αυτός, βέβαια, αρνήθηκε να το κάνη λέγοντάς της ότι ενίκησε με την δύναμη του Χριστού. Τότε εκείνη τον κατήγγειλε με αποτέλεσμα να συλληφθή και να βασανισθή σκληρά. Είναι φανερόν το που μπορεί να οδηγήση τον άνθρωπο ο τυφλός φανατισμός, αφού τον έστειλε στον βέβαιο θάνατο εκείνη που τον γέννησε και τον μεγάλωσε.

Η αντίδραση του αγίου Προκοπίου μπροστά στην συμπεριφορά αυτή της μητέρας του ήταν φυσικά η αναμενόμενη. Την εκδικήθηκε... με την αγάπη. Εκείνη τον οδήγησε στον θάνατο και αυτός της “χάρισε” την αθανασία. Η αληθινή αγάπη του, η δύναμη της προσευχής του και τα θαύματα που τέλεσε με την δύναμη του Χριστού, την έκαναν να αλλάξη γνώμη και να ομολογήση με παρρησία την πίστη της στον Χριστό και να σφραγίση αυτή της την ομολογία με το αίμα της. Κατετάγη στον κατάλογο των αγίων μαρτύρων ώς αγία Θεοδοσία και γιορτάζει την ίδια ημέρα με τον γιό της.

Ο άγιος Προκόπιος πραγματικά πρόκοψε στην ζωή του. Για την μεγάλη του αγάπη και τον ένθεο ζήλο του να βιώση το Ευαγγέλιο στην προσωπική του ζωή, αλλά και να το μεταδώση και στους άλλους, έλαβε ως δώρο από τον Θεό το χάρισμα της πνευματικής ανδρείας. Όταν κατάλαβε, μετά την αποκάλυψη του Χριστού, σε τί μεγάλο αμάρτημα είχε πέσει, από άγνοια βέβαια, δεν απελπίστηκε, αλλά μετενόησε ειλικρινά και στράφηκε προς τον Θεό ζητώντας Του να τον συγχωρήση και να τον ελεήση. Έδειξε πραγματική ανδρεία στους μεγάλους πειρασμούς που αντιμετώπισε και στα σκληρά βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε, χωρίς να καμφθή, χωρίς να δειλιάση έστω και στο ελάχιστον. “Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στην εποχή μας που καταλαμβάνονται από απελπισία, όταν υποπέσουν σε έναν πειρασμό, όταν διαπράξουν μια μεγάλη αμαρτία. Από το ένα μέρος βλέπουν την κατάστασή τους ή την αδυναμία του εαυτού τους και από το άλλο το ύψος της πνευματικής ζωής και απογοητεύονται. Πέφτουν στην απόγνωση. Με την απόγνωση συνδέεται η ακηδία. Ακριβώς εκεί χρειάζεται η πνευματική ανδρεία... Μια ανδρεία ψυχή και όταν ακόμη αμαρτήση και όταν ακόμη αισθάνεται ή βιώνη τον σκοτασμό του νού, και όταν προσκυνήση τον διάβολο, που θεωρείται η μεγαλύτερη αμαρτία, και τότε δεν απογοητεύεται, αλλά στρέφεται στον Θεό και ζητά συγχώρηση, βέβαιη ότι ο Θεός θα την ελεήση... Πρέπει να σημειωθή ότι είναι ενδεχόμενο να υπάρχη ανδρεία ή από υποκρισία ή από υλικό συμφέρον. Η πραγματική όμως πνευματική ανδρεία εκπορεύεται έσωθεν, είναι απαύγασμα της καθαρής καρδιάς. Δεν πρόκειται περί ισχυρού χαρακτήρος, περί δυνατής προσωπικότητος, περί καταλλήλου παιδείας, αλλά περί αναγεννημένης από την Χάρη του Θεού καρδιάς”. (Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου, Το πολίτευμα του Σταυρού, σελ. 169 - 171).

Και σήμερα οι πειρασμοί είναι πολλοί και οι δυσκολίες για την βίωση της αυθεντικής πνευματικής ζωής μεγάλες. Γι’ αυτό και έχουμε ανάγκη από τις ευχές και τις προσευχές του αγίου Προκοπίου, προκειμένου να αποκτήσουμε ανδρείο φρόνημα. Γιατί τότε θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και τις δυσκολίες και να προκόψουμε στην ζωή μας.