Ἡ Ξύλινη Θεολογικὴ Γλῶσσα

Συχνά παρατηρῶ ὅτι πολλοί θεολόγοι χρησιμοποιοῦν µιά ξύλινη θεολογική γλῶσσα γιά νά ἀναπτύξουν τίς ἀπόψεις τους. Ἀλλά τί ἐννοῶ, ὅταν κάνω λόγο γιά ξύλινη θεολογική γλῶσσα; 

Ὁ ὅρος αὐτός χρησιμοποιεῖται σήµερα γιά νά δηλώση ἕνα κενό, φλύαρο πολιτικό λόγο. Νομίζω ὅτι µιά τέτοια ξύλινη γλῶσσα διακρίνεται ἀπό τέσσερα στοιχεῖα. 

Πρῶτον. Εἶναι κατασκεύασμα ἰδεολογικό καί πρός χάρη τῆς ἰδεολογίας. Καθορίζεται ἀπό µερικά κέντρα καί ἔχει µέσα της µιά συγκεκριμένη σκοπιμότητα. Ἡ γλῶσσα αὐτή χρησιμοποιεῖται εὐκαίρως - ἀκαίρως, χωρίς νά τήν καταλαβαίνη αὐτός πού τή χρησιμοποιεῖ καί βεβαίως χωρίς νά τήν καταλαβαίνει καί ὁ συζητητής. Ὁπότε ἡ συζήτηση δέν μπορεῖ νά ἐπεκταθῆ δημιουργικά. Τά κατασκευάσµατα εἶναι ἰδεολογικά «κλισέ», πού εἶναι προστατευτικά φράγµατα τῆς πνευματικῆς πενίας καί ἔνδειας. Μέ αὐτήν τήν γλῶσσα κόβεται ὁ διάλογος. 

Δεύτερον. Ἡ ξύλινη γλῶσσα χρησιμοποιεῖται ὄχι γιά νά διασαφηνίση κάτι, ἀλλά γιά νά τό καλύψη ἀκόμη περισσότερο, ὥστε ὅσοι ἀκοῦνε νά µή καταλαβαίνουν πολλά πράγµατα καί ἔτσι ὁ συνομιλητής νά ξεφεύγη ἀπό διάφορες παγίδες καί νά θεωρῆται νικητής. Κυρίως διακρίνεται ἀπό τήν χρήση ἀφηρημένων οὐσιαστικῶν χωρίς ρῆμα. 

Τρίτον. Δέν ἔχει πλαστικότητα, δέν διακρίνεται γιά τήν ἔκφραση τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας. Περιορίζεται κανείς σέ µιά ὀρολογία τήν ὁποία τοῦ ἔμαθε, ὕστερα ἀπό ἐπίπονη ἄσκηση, ὁ καθοδηγητής του καί δέν µπορεῖ νά ἐκφράση µέ δικά του λόγια τά ἴδια πράγματα. Ἔτσι, µέ τήν χρησιμοποιούμενη ξύλινη γλώσσα χρωματίζονται οἱ ἄνθρωποι ἀνάλογα µέ τά χρώματα τῶν πολιτικῶν σχηματισμῶν. 

Τέταρτον. Ἡ ξύλινη γλώσσα δέν ἔχει σχέση µέ τόν προσωπικό πόνο, τήν προσωπική τραγωδία καὶ τήν περιπέτεια τοῦ καθενός. Καί τά τέσσερα αὐτά γνωρίσματα συνιστοῦν καί χαρακτηρίζουν καί τόν ξύλινο θεολογικό λόγο, ὅταν εἶναι ἰδεολογικός, ὅταν δέν ἔχει προσωπική ἔκφραση καί πλαστικότητα καί δέν ἔχει καμμιά σχέση µέ τόν προσωπικό πόνο καὶ τήν ἀναζήτηση ἐλευθερίας καί λύτρωσης, ὅταν συσκοτίζει περισσότερο τά πράγµατα. Ἕνας θεολογικός ὅρος πού στέκεται στόν ἰδεολογικό χῶρο, στόν ἐγκέφαλο καί δέν εἶναι ἔκφραση τῆς καρδιᾶς ἤ δέν γίνεται θεραπευτικό φάρμακο δέν ἀναπαύει τόν ἄνθρωπο. 

Βέβαια, ὅταν μιλῶ γιά ξύλινο θεολογικό λόγο, δέν ἐννοῶ τούς ὅρους τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, γιά τήν κατάρτιση τῶν ὁποίων χρειάστηκαν ἀγῶνες καὶ θυσίες τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ὅροι τῶν Συνόδων ἔχουν ἰσχύ, ἀλλά θά πρέπει νά τούς κάνουμε ζωή, βίωµα, τόσο στἠν προσωπική µας ζωή, ὅσο καί στήν ζωή τῆς κοινότητας καί τῶν Χριστιανῶν.Τό πρόβληµα εἶναι ὅταν στεκόµαστε σέ μερικές ὁρολογίες, τίς ὁποῖες πλάθουµε ἐμεῖς, γιά νά ἐντυπωσιάζουμε καί νά κυριαρχοῦμε στήν συζήτηση. 

Γιά παράδειγµα, ὅταν ὁμιλοῦμε θεολογικά γιά τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι οὐσιαστικό θέµα γιά τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία, καί ταυτόχρονα ἀρνούμαστε τόν ἡσυχαστικό τρόπο ζωῆς ἤ τόν χαρακτηρίζουµε ὡς νεοηθικισµό, τότε αὐτή εἶναι ξύλινη θεολογική γλώσσα. 

Ν.Ι.