Skip to main content

Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἕνας ἄσημος ἅγιος; - Δυτικοί Μουσουλμάνοι

Ἕνας ἄσημος ἅγιος;

Διαβάζοντας ἕνα –ἀδημοσίευτο ἀκομη– κείμενο τοῦ Ἄπ. Ζορμπά γιά τό διήγημα τοῦ Παπαδιαμάντη «Ὁ Κακόμης» σταμάτησα σέ μιά φράση, πού ἐκφράζει, κατά τήν γνώμη μου, τόν «ἀνεστραμμένο», γιά τήν τυπική λογική, κόσμο τῆς ὀρθόδοξης ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας. Ὁ Κακόμης στήν τελευταία φάση τῆς ζωῆς τοῦ ἐπέλεξε τό ἐπάγγελμα τοῦ «βαστάζου», δηλαδή τοῦ χαμάλη, διότι τό θεωροῦσε ὡς τό πιό ἐλεύθερο ἐπάγγελμα. Ὁ Παπαδιαμάντης δέν ἐπεξηγεῖ τήν ἄποψη αὐτή τοῦ ἥρωά του, ἴσως γιατί τήν θεωροῦσε αὐτονόητη γιά τούς ἀναγνῶστες του ἤ, πάλι, ἐπειδή ἤθελε νά ἀφήση τόν «χαμάλμπαση» (ἀρχιχαμάλη) Ἀποστόλη Κακόμη, χωρίς λογοτεχνικά φίλτρα καί συγγραφικούς παραμορφωτικούς φακούς, αὐθεντικό στήν κρίση καί τήν ἀφομοιωτική εὐαισθησία τῶν ἀναγνωστῶν.

Ὁ Παπαδιαμάντης μέ τόν «Κακόμη» διδάσκει τήν ἐλευθερία τοῦ ταπεινοῦ φρονήματος, πού κατακτᾶται μέ ἐλεύθερο ἀσκητικό ἀγώνα. Ὅταν οἱ συντοπίτες του γιά πρώτη φορά τόν εἶδαν στόν τόπο τῶν δημοπρασιῶν μέ τήν «χαμαλίκαν» τόν ρώτησαν:

«–Τί τρέχει Ἀποστόλη;... Ἀποφάσισες νά γίνης χαμάλης;
–Αυτό εἶναι τό πλέον ἐλεύθερο ἐπάγγελμα, ἀπήντησεν ὁ Κακόμης ἄλλο καλύτερο δέν ηὔρα».

Σέ μιά πρόχειρη –ἁπλῶς φιλολογική– ἀνάγνωση τῆς ἀπάντησης τοῦ Κακόμη μπορεῖ κανείς νά ὑποψιασθῆ εἰρωνία ἤ αὐτοσαρκασμό. Μέσα στό πλαίσιο ὅμως τῆς ἀσκητικῆς παραδόσεως τῆς Φιλοκαλίας ἡ φράση «ἄλλο καλύτερο δέν ηὔρα» σημαίνει ἀναζήτηση ἀσκητικῶν μέσων γιά τήν βίωση τῆς ἀληθινῆς ἐλευθερίας, ἡ ὁποία ὑπάρχει μέσα στό πνεῦμα τῆς ταπεινώσεως. Ὁ Ἄπ. Ζορμπάς τιτλοφορεῖ τό κείμενό του μέ τό ἐρώτημα «Ἀποστόλης Κακόμης –ἕνας ἄσημος ἅγιος;» καί σημειώνει, ὡς σχόλιο στήν ἐπιλογή τοῦ Κακόμη: «Μπορεῖ νά ὑποστηριχθεῖ ὅτι ἡ ἐπιλογή αὐτή πού κάνει ὁ κεντρικός ἥρωας ἔχει τό στοιχεῖο βαθύτατης χριστιανικῆς ταπεινώσεως, ὅπως χριστιανικώτατη εἶναι καί ἡ ὑπόλοιπη βιοτή του, ἡ ἐν μέρει μονήρης καί κάπως ρεμπέτικη».

Μέ βάση τήν περιγραφή τοῦ Παπαδιαμάντη ὁ Κακόμης στό τέλος τῆς ζωῆς τοῦ πορευόταν πρός τήν κορυφή τῆς ἀνεστραμμένης πυραμίδας τῆς ὀρθόδοξης ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας. Ἡ πυραμίδα αὐτή –ὅπως μᾶς διδάσκει ὁ μακαριστός ἀρχιμανδρίτης Σωφρόνιος– ἔχει τήν κορυφή τῆς κάτω. Ὁπότε ὅλο το βάρος τῆς τό σηκώνει ἡ κορυφή της. Αὐτοί πού πορεύονται πρός αὐτήν σηκώνουν, σάν «ἀρχιβαστάζοι», τά βάρη ὅλου του κόσμου. Μιμοῦνται τόν Χριστό πού ἀνεκλήθη στή φάτνη τῶν ἀλόγων.

Σέ αὐτήν τήν ταπείνωση ἔβρισκε φαίνεται ὁ Κακόμης τήν ἐλευθερία τοῦ Θεοῦ.

Δυτικοί Μουσουλμάνοι

Ὁ Μητροπολίτης μας κ. Ἱερόθεος ἔχει ὑποστηρίξει μέ ἰσχυρά ἐπιχειρήματα ὅτι οἱ δυτικοί Χριστιανοί κατανοοῦν περισσότερό τους Μουσουλμάνους παρά ἐμᾶς τούς ὀρθοδόξους. Ἡ ἄποψη αὐτή νομίζω ὅτι ἐνισχύεται ἀπό τούς «αὐτοπροσηλυτισμούς» στό Ἰσλάμ τῶν Ἰταλῶν πρεσβευτῶν στήν Σαουδική Ἀραβία Τορκουάτο Καρντίλι καί τοῦ προκατόχου τοῦ Μάριο Σιαλότζα. Ὑποψιάζομαι –ἐπηρεασμένος ἀπό σχόλιο τῆς ἐφημερίδας Ἐπενδυτής– ὅτι ἐκεῖ βρῆκαν τόν πυρήνα τοῦ πολιτισμοῦ τούς ἀπαλλαγμένο ἀπό τόν ἠθικισμό καί τήν λογικοκρατία.

π.Θ.Α.Β.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

  • Προβολές: 2918