Γράφτηκε στις .

Ἐπίκαιροι Σχολιασμοί: Πίσω ἀπὸ τὰ αἵματα τῆς Μαδρίτης

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Θωμᾶ Βαμβίνη

Οἱ βόμβες στὸν περιφερειακὸ σιδηρόδρομο τῆς Μαδρίτης ἦταν, ὅπως δείχνουν τὰ πράγματα, μιὰ ἀπὸ τὶς ὀδυνηρότερες, μέχρι τώρα, φάσεις τοῦ ἀκήρυκτου πολέμου μεταξὺ τοῦ πληγωμένου Ἰσλὰμ καὶ τῆς ὑπεροπτικῆς Δύσης. Ἡ ἀνάλυση τῶν πολιτικῶν, πολιτιστικῶν καὶ οἰκονομικῶν παραμέτρων αὐτῆς τῆς αἱματηρῆς σύγκρουσης ἔχει ἀνοίξει ἕνα πολὺ ἐνδιαφέρον πεδίο ἔρευνας γιὰ τοὺς ἀρθρογράφους τῶν πολιτικῶν ἐφημερίδων. Ἐμεῖς ἐδῶ ὅμως δὲν θὰ ἀναλωθοῦμε σὲ τέτοιου εἴδους ἀναλύσεις, γιατί μᾶς ἐνδιαφέρει πιὸ πολὺ τὸ πνεῦμα ποὺ κρύβεται πίσω ἀπὸ τὰ αἵματα τῆς Μαδρίτης· μᾶς ἐνδιαφέρει, δηλαδή, ἡ θεολογικὴ παράμετρος τῶν γεγονότων, ἡ ὁποία πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι εἶναι μᾶλλον ἡ πιὸ σημαντική.

Ὁ τρόπος ποὺ ἐπέλεξε ἡ Ἀλ Κάϊντα νὰ χτυπήση τὴν Δύση εἶναι σύμφωνος μὲ τὶς ἐπιταγὲς τοῦ Κορανίου. Ἡ πίστη στὸ ἱερὸ βιβλίο τοῦ Ἰσλὰμ συνδέεται μὲ τὸ σπαθὶ καὶ τὴν σφαγὴ τῶν ἀπίστων. Κάπως ἀντίστοιχα, βέβαια, πορεύτηκαν καὶ οἱ Χριστιανοὶ τῆς Δύσης στὶς σταυροφορίες τους καὶ στὶς ἀποικιοκρατικὲς ἱεραποστολές τους. Οἱ ἀντιλήψεις καὶ τῶν δύο γιὰ τὴν πίστη, κρινόμενες κάτω ἀπὸ τὸ φῶς τῆς διδασκαλίας τοῦ ἀπ. Παύλου, εἶναι ἀποκυήματα τοῦ "σαρκικοῦ" καὶ τοῦ "ψυχικοῦ" ἀνθρώπου. Ἀπουσιάζει ἀπὸ αὐτὲς τὸ ταπεινὸ καὶ εἰρηνικὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ποὺ ζεῖ μέσα στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἀντίθετα, λοιπόν, μὲ ὅλους αὐτούς, ὁ "πνευματικὸς" ἄνθρωπος –ὁ ἄνθρωπος ποὺ ζεῖ καὶ ἀναπνέει μέσα στὸ θεανθρώπινο μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας- δὲν γνωρίζει τί θὰ πῇ βία καὶ τρομοκρατία· δὲν εἶναι ἱκανὸς νὰ τραυματίση σωματικὰ ἡ ψυχικὰ κανένα ἄνθρωπο, οὔτε νὰ τοῦ περιορίση ἔστω ἐλάχιστα τὴν ἐλευθερία του.

Κάτι κοινό, ὅμως, ποὺ ὑπάρχει σ' ὅλα τὰ "στρατόπεδα" εἶναι μάρτυρες. Γι' αὐτὸ στὶς μέρες μας εὔλογα γεννιέται στὸ νοῦ πολλῶν ἀνθρώπων τὸ ἐρώτημα( Σὲ τί διαφέρει ἕνας μάρτυρας τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ, ὅπως εἶναι τὰ ἑκατομμύρια τῶν μαρτύρων ποὺ ὑμνεῖ ἡ 'Ἐκκλησια μας στὰ μηναία της, ἀπὸ ἕνα νεαρὸ μάρτυρα τοῦ 'Ἰσλαμ, ὁ ὁποῖος ζωσμένος ἐκκρηκτικὰ σπέρνει τὸν ὄλεθρο στὶς τάξεις τῶν ἀνυποψίαστων ἀντιπάλων του( Καὶ ὁ ἕνας καὶ ὁ ἄλλος μέσα στὶς κοινότητες τῶν ὁμοθρήσκων του δοξάζεται ὡς ἅγιος μάρτυρας. Αὐτὸ εἶναι ἕνα πρόβλημα "πίσω ἀπὸ τὰ αἵματα τῆς Μαδρίτης, τῆς Ἱερουσαλὴμ ἡ τῆς Βαγδάτης", τὸ ὁποῖο μᾶς προκαλεῖ νὰ δοῦμε τὴν ἀβυσσαλέα ποιοτικὴ διαφορὰ ποὺ ὑπάρχει ἀνάμεσα στὶς θεολογικὲς ἀντιλήψεις τῶν Ἰσλαμιστῶν καὶ τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν.

Συγκρίνοντας, λοιπόν, τοὺς δύο μάρτυρες, τὸ πρῶτο ποὺ μποροῦμε νὰ ποῦμε εἶναι ὅτι διαφέρουν ριζικὰ στὸ ἄμεσο ἀποτέλεσμα τοῦ μαρτυρίου τους. Στὴ μιὰ περίπτωση ὑπάρχει ἀγάπη ἀκόμη καὶ πρὸς τοὺς ἐχθροὺς (στὴν πραγματικότητα ἐχθροὶ γιὰ τὸν χριστιανὸ μάρτυρα δὲν ὑπάρχουν( γι' αὐτό, ὅπως διαβάζουμε στὰ συναξάρια τους, κατὰ τὴν ὥρα τοῦ μαρτυρίου τους μποροῦσαν νὰ προσεύχονται γιὰ ὅλο τὸν κόσμο, ἀκόμη καὶ γιὰ τοὺς δημίους τους. Ἡ ἀδιατάρακτη εἰρήνη τῆς ψυχῆς τους, ἡ μεγάλη ἀγάπη τους καὶ τὰ θαύματα ποὺ συνήθως τελοῦνταν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἀθλήσεώς τους, μεταμόρφωναν στὴν κυριολεξία τὶς ψυχὲς τῶν δημίων τους καὶ πολλοὺς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ὁδηγοῦσαν στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ καὶ στὸ μαρτύριο. Στὴν ἄλλη περίπτωση ἡ κινητήρια δύναμη εἶναι ἕνα "ἱερὸ μῖσος", μιὰ δικαιολογημένη τις πιὸ πολλὲς φορὲς ἀγανάκτηση, ἡ ὁποία μέσα στὸ θρησκευτικὸ πλαίσιο τοῦ Ἰσλαμισμοῦ ἀντὶ νὰ θεραπευθῇ ἱεροποιεῖται. Αὐτὴ ἡ "ἱερὴ ὀργὴ" δὲν ἔχει καμμιὰ σχέση μὲ τὴν ἀνάσταση, δὲν ἔχει καμμιὰ σχέση μὲ τὴ νίκη τῆς ζωῆς· σπέρνει παντοῦ τὸ θάνατο καὶ ἑδραιώνει τὸν τρόμο καὶ τὸ μῖσος.

Εἶναι σαφὲς ὅτι αὐτὴ ἡ διαφορὰ τῶν ἀποτελεσμάτων ὀφείλεται στὶς διαφορετικὲς προϋποθέσεις τῶν δύο μορφῶν τοῦ μαρτυρίου. Γι' αὐτὸ εἶναι χρήσιμο, μέσα στὴν σύγχυση τοῦ καιροῦ μας, κατὰ τὸν ὁποῖο τὸ φῶς λέγεται σκοτάδι καὶ τὸ σκοτάδι φῶς, νὰ ἐπαναδιατυπώνουμε τὶς βασικὲς ἀλήθειες, ποὺ συνδέονται μὲ τὰ θεμέλια τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.

Ὁ χριστιανὸς μάρτυρας δὲν ἐπιζητεῖ τὸ θάνατο· γνώρισε τὴν ἀληθινὴ ζωὴ στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ὁπότε δὲν ἐπιθυμεῖ νὰ χωρισθῇ ἀπὸ Αὐτὸν μὲ ὁποιοδήποτε ἀντάλλαγμα στὸν κόσμο. Αὐτή, βέβαια, ἡ γνώση τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι μιὰ ἀνυπόστατη διανοητικὴ γνώση, ἀλλὰ εἶναι ἐμπειρία τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, τὸ "μαρτύριο τοῦ αἵματος" δὲν εἶναι μιὰ πράξη ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ τὸν ἐνθουσιασμὸ μιᾶς στιγμῆς. Εἶναι τὸ φυσικὸ ἀποτέλεσμα μιᾶς ὁλόκληρης ζωῆς, εἶναι καρπὸς τῆς ἀναγέννησης ὁλόκληρης τῆς ὕπαρξης τοῦ ἁγίου. Ἡ δύναμη, μὲ λίγα λόγια, τῶν μαρτύρων τῆς πίστης μας δὲν εἶναι δική τους ἀνθρώπινη δύναμη· ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ παραθεωρήση τὸ θάνατο. 'Ἀπεναντι του φυσιολογικὰ δειλιάζει. Ἡ ὑπέρβαση τοῦ θανάτου γίνεται μόνο μὲ τὴν ἐμπειρία τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ, μὲ τὴ γεύση τῆς αὐθεντικῆς ἀθάνατης ζωῆς. Ἡ δύναμη τῶν μαρτύρων τῆς πίστης μας εἶναι ἡ δύναμη τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία μέσα στὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας ἔγινε καὶ δική τους ζωή.

Εἶναι γεγονός, βέβαια, ὅτι ὑπάρχουν καὶ "ἐγκόσμιοι μάρτυρες" ποὺ δὲν ἐλπίζουν σὲ ἀνάσταση, ποὺ δὲν ἔχουν γευθεῖ τὴ δύναμη τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ μέσα τους. Εἶναι πράγματι σοβαρὸ τὸ ἐρώτημα( πὼς αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι παραθεωροὺν τὸ θάνατο( Κατ' ἀρχὴν πρέπει νὰ ὑπογραμμίσουμε ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι μιὰ ἰδιαίτερη ὑπόσταση, ποὺ στέκεται ἀπέναντι στὰ γεγονότα ποὺ συναντᾶ στὴν ζωή του καὶ σὲ ὅ,τι ἔχει ἱερὸ μὲ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο, ὁπότε χρειάζεται τὸ σεβασμό μας, κυρίως σὲ τέτοιες ἀκραῖες ἐπιλογές του. Γενικὰ ὅμως εἶναι γνωστὸ ὅτι ἡ ὑπερβολικὴ ὀργὴ καὶ τὸ ἱεροποιημένο μῖσος ἐγκλωβίζουν τὸν λογισμὸ μέσα στὸ πνεῦμα τῆς ἐκδίκησης, μέσα στὸ ὁποῖο ἡ μεγαλύτερη δυνατὴ βλάβη τῶν ἀντιπάλων ἡ ἡ συγκλονιστικὴ μετάδοση ἑνὸς μηνύματος φαντάζει ἀξιολογότερη καὶ ἀπὸ τὴν ζωὴ τοῦ ἴδιου του "ἐγκόσμιου μάρτυρα". Ἡ ψυχὴ φορτίζεται μὲ μῖσος, εἴτε ἀπὸ κάποια ἱστορικὰ γεγονότα –ἀδικίες τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς μὲ ὁποιαδήποτε "ἀνθρωπιστικὰ" προσχήματα– εἴτε ἀπὸ κάποιες λανθασμένες θρησκευτικὲς ἀπόψεις ποὺ "ἁγιοποιοῦν" τὴν ἐκδίκηση καὶ δικαιολογοῦν τὸν φόνο, εἴτε καὶ ἀπὸ ὁρισμένες ἰδεολογίες, οἱ ὁποῖες γεννιοῦνται ἀπὸ τὴν ὀργὴ τῶν ἀνθρώπων. Ὅλα αὐτὰ ὁδηγοῦν ὁρισμένους σ' ἕναν ἀνέλπιδο –ἱερὸ ἡ ἁπλὰ ἡρωικό- θάνατο. Τοὺς προτρέπουν, δηλαδή, νὰ σβήσουν τὴν ζωή τους μὲ πάταγο μέσα σὲ μιὰ πιθανῶς δίκαιη ὀργή, ἀλλὰ καὶ σὲ ἕνα τυφλὸ μῖσος ποὺ δὲν τοὺς δικαιώνει.

Αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὸ "μαρτυρικὸ πνεῦμα" εἶναι τελείως ξένο πρὸς τὸ "ζωοποιὸ πνεῦμα" τῶν χριστιανῶν μαρτύρων. Αὐτὸ φαίνεται πολὺ καθαρὰ στὴν περίπτωση τοῦ ἀπ. Τιμοθέου μαθητὴ τοῦ ἀπ. Παύλου, ὁ ὁποῖος εἶχε πάντα πρὸ ὀφθαλμῶν τὸ ἐνδεχόμενο τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου. Γι' αὐτὸ ὁ ἀπ. Παῦλος, στὴν δεύτερη ἐπιστολὴ ποὺ τοῦ ἔστειλε, τὸν προτρέπει νὰ ἐνδυναμώνεται μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ· "ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τὴ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ". Ἡ χάρη αὐτὴ δίνει τὴν γεύση τῆς ἀνάστασης, γιατί συνδέει στενὰ τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν 'Ἰησου Χριστό, τὸν "ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν". Αὐτὴ ἡ προτροπὴ τοῦ ἀπ. Παύλου εἶναι πλουσιότατη σὲ πνευματικὸ περιεχόμενο. Δείχνει τὸν τρόπο ἀποδέσμευσης τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν τρόμο τοῦ θανάτου καὶ ἀπὸ τὴν μανία τοῦ μίσους. Δείχνει τὴν ποιοτικὴ διαφορὰ καὶ τὸ νόημα τοῦ χριστιανικοῦ μαρτυρίου.

Στὶς μέρες μας ἡ πιὸ ἀποτελεσματικὴ ἀντίδραση στὴν διεθνῆ τρομοκρατία εἶναι ἡ ἀπόκτηση σὲ κάποιο βαθμὸ τῶν προϋποθέσεων τοῦ χριστιανικοῦ μαρτυρίου· εἶναι ἡ διερεύνηση τῶν τρόπων μὲ τοὺς ὁποίους ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ κατοικεῖ στὴν ψυχὴ καὶ στὸ σῶμα μας καὶ ἐνδυναμώνει τὴν ὕπαρξή μας. Αὐτὸ μποροῦμε νὰ τὸ ἐπιτύχουμε ἂν ἔχουμε, σύμφωνα μὲ τὸν στίχο τοῦ Σολωμοῦ, "πὰντ' ἄγρυπνα τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας", ὥστε νὰ ρυθμίζουμε τὴν ἐσωτερική μας κατάσταση σύμφωνα μὲ τὸ πνεῦμα τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὴ ἡ συμφωνία ἐξαλείφει ἡ ὑπερβαίνει τὶς αἰτίες καὶ τ' ἀποτελέσματα τῆς "ἱερῆς ὀργῆς", γιατί μᾶς καθιστᾶ ἀληθινὰ ἐλεύθερους· ἱκανοὺς νὰ ἀγαπᾶμε καὶ ἀνίκανους νὰ καταπιέζουμε καὶ νὰ τρομοκρατοῦμε.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΙ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΙ