Skip to main content

Γραπτὰ κυρήγματα: Κυριακή 19 Ἰουλίου «Μακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοί κληρονομήσουσι τήν γῆν» (Ματθ. ε΄, 5)

Ὁ τρίτος μακαρισμός τοῦ Χριστοῦ ἀναφέρεται σέ ἐκείνους πού ἔχουν τήν πραότητα καί εἶναι πραεῖς. Καί ἐπειδή ὑπάρχει μιά ἀλληλουχία μεταξύ τῶν μακαρισμῶν, φαίνεται καθαρά ὅτι μετά τήν ταπείνωση καί τό πένθος, διά τοῦ ὁποίου ὁ ἄνθρωπος δέχεται τήν παράκληση-παρηγοριά ἀπό τόν Θεό, ἀκολουθεῖ ἡ πραότητα. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ πραότητα δέν εἶναι μιά φυσική ἀρετή, ἀλλά εἶναι πνευματικό χάρισμα πού δίνεται σέ αὐτούς πού μετανοοῦν.

Πραεῖς ἄνθρωποι δέν εἶναι αὐτοί πού δέν ὀργίζονται καθόλου, γιατί αὐτοί εἶναι ἀναίσθητοι. Καί φυσικά ὁ Χριστός μέ τόν μακαρισμό τῆς πραότητος δέν ἐπαινεῖ τήν ἀναισθησία. Ἀλλά πραεῖς εἶναι ἐκεῖνοι πού ἔχουν θυμό καί τόν κρατοῦν, ἤ μᾶλλον καλύτερα τόν χρησιμοποιοῦν γιά τήν ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, τήν ἐξάσκηση τῆς ἀρετῆς.

Κατά τήν θεολογία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἔχει τρεῖς δυνάμεις, ἤτοι τό λογιστικό, τό ἐπιθυμητικό καί τό θυμικό. Οἱ σκέψεις ἐπεξεργάζονται στό λογιστικό, ἔπειτα γίνονται ἐπιθυμία καί τελικά ἡ ἐπιθυμία πραγματοποιεῖται μέ τήν δύναμη τοῦ θυμικοῦ. Ἑπομένως, τό θυμικό εἶναι ἡ δύναμη τῆς ψυχῆς πού πραγματοποιεῖ τίς ἐπιθυμίες της. Ὅταν οἱ λογισμοί καί οἱ ἐπιθυμίες κινοῦνται παρά φύση, τότε τό θυμικό πραγματοποιεῖ ὅλες τίς παρά φύση ἐπιθυμίες τῆς ψυχῆς, ἐνῶ, ὅταν οἱ λογισμοί καί οἱ ἐπιθυμίες κινοῦνται κατά φύση καί ὑπέρ φύση, τότε τό θυμικό βοηθᾶ τίς ἐπιθυμίες γιά τήν πραγματοποίησή τους.

Αὐτό σημαίνει ὅτι, ὅταν ἡ ψυχή ἀσθενῆ, τότε ἀσθενεῖ καί τό θυμικό μέρος τῆς ψυχῆς, ἐνῶ, ὅταν ἡ ψυχή ὑγιαίνη, τότε καί τό θυμικό μέρος τῆς ψυχῆς εἶναι ὑγιές, ὁρμᾶ πρός τόν Θεό καί βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά ἀποκτήση τήν ἕνωσή του μέ τόν Θεό.

Ἔτσι, ἡ πραότητα δέν εἶναι ἡ ἀπραξία, ἡ ἀναισθησία, ἡ ἀδιαφορία, ἀλλά ἡ μεγάλη ἐκείνη δύναμη ἡ ὁποία κρατᾶ τά πάθη καί, ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὑγιής, δέν ἀφήνει τίς κακές ἐπιθυμίες νά πραγματοποιηθοῦν. Ἡ πραότητα ἐλέγχει τά πάθη καί στήν καλύτερη περίπτωση τά καταστέλλει καί ὁδηγεῖ τίς ἐνέργειές τους πρός τόν Θεό. Δηλαδή, ἡ θεραπεία τῶν παθῶν μπορεῖ νά ἀρχίση ἀπό τούς καλούς λογισμούς ἤ μπορεῖ νά ἀρχίση καί ἀπό τήν καλή λειτουργία τοῦ θυμικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς, ὅταν αὐτό ἐλέγχη τά ἄλλα μέρη τῆς ψυχῆς καί δέν πραγματοποιῆ τούς λογισμούς καί τίς ἐπιθυμίες τῆς ψυχῆς. Ὑπάρχει καί συνδυασμός μεταξύ τῶν δύο.

 

Οἱ πραεῖς δέν εἶναι οἱ ἀναίσθητοι, ἀλλά ἐκεῖνοι πού χρησιμοποιοῦν τόν θυμό γιά τήν ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ.

 


Μέ αὐτά τά σοβαρά θέματα ἀσχολεῖται ἡ λεγομένη νηπτική-ἡσυχαστική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, τήν ὁποία, δυστυχῶς, ἀγνοοῦν οἱ Χριστιανοί, μέ ἀποτέλεσμα νά ἔχη μεγάλη διάδοση στήν ἐποχή μας ἡ ψυχολογία καί ἡ ψυχανάλυση. Ἄν εἴχαμε γνώση τῆς νηπτικῆς παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας, τότε θά γνωρίζαμε τόν τρόπο θεραπείας τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, πού συνίσταται ὄχι στήν ἀπαλλαγή ἀπό τά πάθη, ἀλλά τήν μεταμόρφωσή τους γιά νά ἐργάζωνται γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου.

Στό θέμα τοῦ θυμοῦ ἡ νηπτική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας διδάσκει ὅτι ὁ θυμός δόθηκε ἀπό τόν Θεό γιά νά μπορῆ ὁ ἄνθρωπος μέ τήν δύναμή του νά στρέφεται πρός Αὐτόν καί νά πολεμᾶ τόν διάβολο, καί ὄχι νά στρέφεται ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων. Δέν λάβαμε τόν θυμό γιά νά ἀντιδικοῦμε μέ τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, ἀλλά γιά νά πολεμᾶμε ἐναντίον τῶν πονηρῶν πνευμάτων.

Ὁ Χριστός εἶπε στούς ἀκροατές Του: «ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καί μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν» (Ματθ. ια΄, 29). Ἡ πραότητα συνδέεται μέ τήν ταπείνωση. Ὁ Χριστός εἶναι πρᾶος καί ταπεινός στήν καρδιά καί ὅσοι μαθαίνουν ἀπό τόν Χριστό νά εἶναι πρᾶοι καί ταπεινοί στήν καρδιά, σηκώνουν τόν ζυγό τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ καί βρίσκουν ἀνάπαυση στήν καρδιά τους.

Ὁ Χριστός ἦταν πρᾶος, ἀλλά, συγχρόνως, ἤλεγξε τούς Γραμματεῖς καί Φαρισαίους, ἔδιωξε ἀπό τό Ἱερό τούς ἐμπόρους πού μετέτρεψαν τόν Ναό τοῦ Θεοῦ σέ οἶκο ἐμπορίου. Αὐτό σημαίνει ὅτι οἱ πραεῖς δέν εἶναι οἱ ἀναίσθητοι, ἀλλά ἐκεῖνοι πού χρησιμοποιοῦν τόν θυμό γιά τήν ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, οἱ πραεῖς ἔχουν θυμό, ἀλλά τόν κρατοῦν καί ὀργίζονται, ὅταν πρέπει, ἐναντίον τῶν παθῶν καί δι’ αὐτοῦ ἀκολουθοῦν τόν Χριστό.

Οἱ πραεῖς, κατά τόν μακαρισμό τοῦ Χριστοῦ, θά κληρονομήσουν τήν γῆ, δηλαδή καί τήν νοητή γῆ, τόν οὐρανό, ἀλλά καί τήν γῆ αὐτή. Θά κληρονομήσουν τόν οὐρανό, τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, γιατί κινοῦντες τόν θυμό γιά νά πολεμήσουν τόν διάβολο καί νά τηρήσουν τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, ἑνώνονται μέ τόν Θεό, φθάνουν στήν θέωση. Ἀλλά κληρονομοῦν καί τήν γῆ αὐτή, διότι, καίτοι θεωροῦνται καταφρονεμένοι ἀπό τούς ἀνθρώπους καί στερημένοι ἀπό ὅλα τά ὑπάρχοντα, ἐν τούτοις ἔχουν τά πάντα. Ὁ θεραπευμένος ἄνθρωπος ἀπολαμβάνει τά πάντα, ἔχει εἰρήνη καί πραότητα στήν καρδιά του, ἀντιμετωπίζει μέ ὀρθό λογισμό, μέ καλές ἐπιθυμίες καί θεραπευμένο θυμό ὅλες τίς δύσκολες καταστάσεις τῆς ζωῆς του καί εἶναι ἕνας ὁλοκληρωμένος ἄνθρωπος.

Ὁ Μητροπολίτης
+ Ὁ Ναυπάκτου καἰ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

ΓΡΑΠΤΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

  • Προβολές: 3352