Η σημερινή κατάσταση και οι προοπτικές των Κληροδοτημάτων της Ναυπάκτου

Συνέντευξη που έδωσε ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος στην Εφημερίδα “Εμπρός” για τα Κληροδοτήματα της Ναυπάκτου την 23-7-1999

Ερ.: Σεβασμιώτατε, πόσα και ποιά είναι τα Ιδρύματα ή Κληροδοτήματα στην Ναύπακτο για τα οποία έχει ευθύνη ο εκάστοτε Μητροπολίτης;

Απ.: Από τα ένδεκα (11) Ιδρύματα και Κληροδοτήματα τα οποία λειτουργούν, στα δέκα Πρόεδρος είναι ο εκάστοτε Μητροπολίτης, στο δε ένα (Λεωνίδα Χαραλάμπους - Κολοκύθα) υπάρχει άλλη διοίκηση ύστερα από σχετική ολιγωρία.

Τα Ιδρύματα και Κληροδοτήματα είναι τα εξής:

1.  Δημητρίου και Βασιλικής Παπαχαραλάμπους
2.  Γεωργίου και Μαρίας Αθανασιάδη-Νόβα
3.  Ανδρέα Τσάρα
4.  Γεωργίου Καπορδέλη
5.  Γαβριήλ Οικονόμου
6.  Αλτάνης Φλωροπούλου-Λεκανίδη
7.  Ανδρέα Γεωργίου Κοζώνη
8.  Δημητρίου Ασημακοπούλου
9.  Ανδρέα Ανδρεοπούλου
10. Λεωνίδα και Πολυξένης Τσώνη
11. Λεωνίδα Χαραλάμπους Κολοκύθα

Ερ.: Ποιά από αυτά αξιοποιούνται σωστά και ποιά αντιμετωπίζουν προβλήματα σε ό,τι αφορά την απόδοσή τους, σύμφωνα πάντα με τις επιθυμίες των ιδρυτών - διαθετών;

Απ.: Αγωνιζόμαστε μαζί με τα Διοικητικά Συμβούλια των Ιδρυμάτων να αξιοποιήσουμε κατά τον καλύτερο τρόπο τις επιθυμίες τους. Πρέπει να σάς πω ότι συγκινούμαι βαθύτατα από τις προσφορές των ευεργετών της πόλης μας και επιθυμώ να αξιοποιηθούν οι σκοποί τους. Έχω μια τρομερή ευαισθησία απέναντι στις προσφορές των ανθρώπων και θέλω την αξιοποίησή τους.

Από την ημέρα που ανέλαβα την προεδρία των Ιδρυμάτων και Κληροδοτημάτων, εκτός από εκείνα που λειτουργούσαν, ήτοι του Δημητρίου και Βασιλικής Παπαχαραλάμπους, Γεωργίου και Μαρίας Αθανασιάδη Νόβα, Ανδρέα Γεωργίου Κοζώνη, ενεργοποιήθηκαν ουσιαστικά τρία, ήτοι το Ίδρυμα του Τσάρα, τα Κληροδότημα του Ασημακόπουλου και το Ίδρυμα του Οικονόμου. Για το πρώτο θα δοθή εφέτος για τρίτη φορά υποτροφία σε φοιτητάς αξίας 750 χιλ. δρχ. ετησίως, για το δεύτερο θα δοθή για δεύτερη χρονιά και για το τρίτο εφέτος θα δοθή για πρώτη φορά. Ήδη έγιναν οι σχετικές προετοιμασίες. Υπάρχουν εκκρεμότητες στα εξής Ιδρύματα: Αλτάνης Φλωροπούλου - Λεκανίδη, Ανδρέα Ανδρεοπούλου, Λεωνίδα και Πολυξένης Τσώνη και Γεωργίου Καπορδέλη, για τα οποία έγιναν σχετικές ενέργειες και αναμένουμε την έκβασή τους.

Ερ.: Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες εκ των υστέρων άλλαξαν οι όροι ή οι επιθυμίες των ιδρυτών - διαθετών; Αν ναί, είναι επιτρεπτές και πόσο αυτές οι αλλαγές;

Απ.: Για μερικά Κληροδοτήματα άλλαξαν οι σκοποί τους, με αποφάσεις του Εφετείου Αθηνών, επειδή δεν μπορούσαν να εκπληρωθούν. Άλλωστε, το προβλέπει και ο νόμος. Για παράδειγμα το Καπορδέλειο Ίδρυμα είχε σκοπό την ίδρυση Νοσοκομείου. Αλλά αυτό ήταν αδύνατο να γίνη, λόγω των Νοσοκομείων της Πάτρας και του Μεσολογγίου και έτσι άλλαξε ο σκοπός. Ήδη έχουμε παραχωρήσει στο Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας δέκα στρέμματα για την ανοικοδόμηση Κέντρου Φροντίδας ηλικιωμένων ατόμων. Υπάρχει πρόταση από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας να μπή στις Δημόσιες Επενδύσεις. Έκανα σχετικές ενέργειες προς τον σκοπό αυτόν. Επίσης άλλαξε ο σκοπός των εξής Ιδρυμάτων: του Τσώνη, από νοσοκομείο - χειρουργική και γυναικολογική κλινική σε πνευματικό κέντρο του Δήμου με την επωνυμία “Πνευματικό Κέντρο Λεωνίδα και Πολυξένης Τσώνη”, του Ανδρεόπουλου, από Κληροδότημα “αποκαταστάσεως δια γάμου πτωχής κόρης”, σε “Ιστορικό και Πολιτιστικό Κέντρο” του Δήμου. Στο Κληροδότημα του Τσώνη υπάρχει ένα πρόβλημα, για το οποίο ερώτησα σχετικώς το Υπουργείο Οικονομικών, Διεύθυνση Κληροδοτημάτων και αναμένω απάντηση.

Όλες αυτές οι αλλαγές είναι επιτρεπτές, όταν εγκρίνωνται από το Εφετείο και το Υπουργείο και βέβαια όταν τηρούνται και εκπληρώνονται οι νέοι όροι και σκοποί. Πρέπει να λεχθή ότι το Υπουργείο Οικονομικών εποπτεύει τα Ιδρύματα και οι αποφάσεις μας, όπως και οι απολογισμοί και προϋπολογισμοί πρέπει να εγκρίνωνται από αυτό.

Ερ.: Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της αποδοτικότητας των Ιδρυμάτων και των Κληροδοτημάτων προς ώφελος της κοινωνίας της Ναυπάκτου; Αν ναί, ποιές οι ανάλογες ενέργειες και πρωτοβουλίες που εκδηλώθηκαν ή πρόκειται να εκδηλωθούν από την μεριά της Μητρόπολης;

Απ.: Βεβαίως υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης της αποδοτικότητας. Για τον σκοπό αυτό χρειάζεται μια ενεργοποίηση των Διοικητικών Συμβουλίων και Επιτροπών. Αυτό δεν είναι εύκολο έργο, αλλά είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Σε αυτό βοήθησε πολύ και μας βοηθά ο Νομικός μας Σύμβουλος κ. Ταρκαζίκης. Επίσης, έχουν γίνει πολλές ενέργειες προς τον σκοπό αυτό. Καθιερώσαμε μια ημέρα τον χρόνο, κατά βάση τον Δεκέμβριο, που γίνεται θεία Λειτουργία και μνημόσυνο των ευεργετών, στην συνέχεια στην Παπαχαραλάμπειο Αίθουσα γίνεται δημόσιος απολογισμός για όλα τα Ιδρύματα. Σε αυτές τις δημόσιες συγκεντρώσεις εντοπίστηκαν πολλά προβλήματα. Στην συνέχεια παρεκάλεσα τον κ. Γιάννη Βαρδακουλά να με βοηθήση με την πείρα που διαθέτει, για την καλή λειτουργία των Ιδρυμάτων. Καί, βέβαια, πρέπει να αναφερθή ότι κυκλοφόρησαν δύο βιβλία του κ. Γιάννη Βαρδακουλά με τίτλο “Ευεργέτες και Δωρητές στην Ναύπακτο” (β’ έκδοση) και “Ο Μεγάλος Ευεργέτης Δημήτριος Παπαχαραλάμπους”, τα οποία είχαν πολλά ευεργετικά αποτελέσματα, γιατί ενημέρωσαν τον λαό πάνω σε αυτά τα σοβαρά θέματα. Οπωσδήποτε κάθε πρόταση των Ναυπακτίων θα γίνη αντικείμενο επεξεργασίας.

Ερ.: Σεβασμιώτατε, κρίνοντας από την εμπιστοσύνη που δείχνουν οι δωρητές στην Ναύπακτο προς την Μητρόπολη, μου δίνεται το δικαίωμα να συμπεράνω ότι ανέκαθεν η κοινωνία της Ναυπάκτου είχε μεγάλη εκτίμηση στους Μητροπολίτες και ότι περίμενε πολλά απ’ αυτούς. Νομίζετε ότι εξακολουθεί και σήμερα να ισχύη το ίδιο;

Απ.: Οι κάτοικοι της Ναυπάκτου και γενικά όλης της Ελλάδος, ως μέλη της Εκκλησίας, σέβονται πάντοτε τον εκάστοτε Μητροπολίτη, ο οποίος είναι ο πνευματικός Πατέρας όλων των Χριστιανών που κατοικούν στον τόπο αυτό. Άλλωστε, η Εκκλησία δεν είναι το περιεχόμενο του Έθνους, αλλά το περιέχον το Έθνος. Οι Αρχιερείς είναι εις τόπον και τύπον της Κεφαλής της Εκκλησίας, του Χριστού, η αισθητή παρουσία του Χριστού. Οι Αρχιερείς είναι οι διάδοχοι των Αποστόλων, οι δε Ιερείς εργάζονται με την ευλογία του Επισκόπου τους. Το πολίτευμα της Εκκλησίας είναι επισκοποκεντρικό και ιεραρχικό. Αν υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αυτό συνιστά έναν ιδιότυπο προτεσταντισμό. Από τα τέσσερα χρόνια που βρίσκομαι στην Ναύπακτο και περιοδεύω όλη την επαρχία, βλέπω τον βαθύτατο σεβασμό που τρέφουν οι Ναυπάκτιοι προς τον Επίσκοπο. Δεν θα μπορούσε να γίνη διαφορετικά, γιατί τότε θα υπονομεύονταν οι εκκλησιαστικοί θεσμοί με τρομερές συνέπειες, εκκλησιαστικές, κοινωνικές και εθνικές. Καί, βέβαια, δεν μπορούμε να παίζουμε με τους θεσμούς και ιδίως τους εκκλησιαστικούς. Εάν υπάρχουν μερικοί που δεν σέβονται τους εκκλησιαστικούς θεσμούς, αυτό χρήζει θεολογικής ερμηνείας.

Ερ.: Ξεφύγαμε βέβαια κάπως από το θέμα που είναι τα Ιδρύματα και τα Κληροδοτήματα, αλλά νομίζω ότι θα είχε ενδιαφέρον, επεκτείνοντας κάπως το προηγούμενο ερώτημα, να μάθουμε πόσο εσείς, σαν Μητροπολίτης, νοιώθετε ότι για την κοινωνία της Ναυπάκτου έχετε ευθύνες και πέραν των αυστηρά θρησκευτικών υποχρεώσεών σας. Στην περίπτωση που έτσι νοιώθετε θα ήθελα να μου πείτε αν αποδέχεσθε αυτήν τη ευθύνη ή αν την θεωρείται βάρος δυσβάστακτο.

Απ.: Πιστεύω απόλυτα ότι τα προβλήματα που απασχολούν τους ανθρώπους δεν χωρίζονται σε θρησκευτικά, πολιτικά, κοινωνικά, επαγγελματικά, αλλά όλα είναι ενιαία. Για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος δεν τα βρίσκει με τον εαυτό του, τότε διαταράσσονται όλες οι άλλες σχέσεις του, αφού τα προσωπικά προβλήματα έχουν κοινωνικές και παγκόσμιες προεκτάσεις. Έτσι, το έργο του Μητροπολίτου δεν είναι απλώς “θρησκευτικό”, αλλά εκκλησιαστικό, και ταυτόχρονα κοινωνικό και ανθρώπινο. Γι’ αυτό και βοηθούμε όσο μπορούμε τους ανθρώπους. Βεβαίως σεβόμαστε την κάθε εκλεγμένη εξουσία, όταν αυτό που νομοθετεί δεν αντιβαίνει στο θέλημα του Θεού. Κατά τον Max Weber, υπάρχουν τρία είδη εξουσίας, ήτοι η γραφειοκρατική ή εκλεγμένη εξουσία, η χαρισματική εξουσία και η παραδοσιακή εξουσία. Οι τρεις αυτές εξουσίες πρέπει να συνεργάζωνται αρμονικά, γιατί αλλιώς δημιουργούνται αναρχίες, δικτατορίες. Αν δεν συνεργάζονται σωστά η εκκλησιαστική και πολιτική εξουσία, τότε δημιουργούνται διάφορα πολιτεύματα, είτε ο παποκαισαρισμός είτε ο καισαροπαπισμός, δηλαδή, αναπτύσσεται είτε το λεγόμενο λαϊκό κράτος, που αφήνει τον άνθρωπο αβοήθητο, είτε η θεοκρατία, που οδηγεί τον άνθρωπο στην εκκοσμίκευση.

Θέλω να εργάζομαι μέσα στα ορθόδοξα εκκλησιαστικά πλαίσια, που δεν είναι το λεγόμενο υπαλληλικό σύστημα, αλλά το σύστημα της συναλληλίας. Με συνέχει πολύ η ευθύνη του επισκοπικού αξιώματος και έχω συναίσθηση ότι θα δώσω λόγο στον Θεό για τις αλλοιώσεις του εκκλησιαστικού φρονήματος και ήθους, και γι’ αυτό προσπαθώ να ορθοτομώ τον λόγον της αληθείας, έστω και αν αυτό συνεπάγεται άρση οδυνηρού σταυρού. Αλλά γνωρίζω ότι ο Σταυρός είναι η καθέδρα της ορθοδόξου θεολογίας και του επισκόπου.